9. ปฐมอุปปาทสูตร

ว่าด้วยความเกิดขึ้นแห่งอายตนะ

[21] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ความเกิดขึ้น ความตั้งอยู่ ความ
บังเกิด ความปรากฏแห่งจักษุ เป็นความเกิดขึ้นแห่งทุกข์ เป็นความตั้งอยู่
แห่งโรค เป็นความปรากฏแห่งชราและมรณะ ฯลฯ ความเกิดขึ้น ความ
ตั้งอยู่ ความบังเกิด ความปรากฏแห่งใจ เป็นความเกิดแห่งทุกข์ เป็นความ
ตั้งอยู่แห่งโรค เป็นความปรากฏแห่งชราและมรณะ ส่วนความดับ ความ
สงบ ความไม่มีแห่งจักษุ เป็นความดับแห่งทุกข์ เป็นความสงบแห่งโรค
เป็นความไม่มีแห่ชราและมรณะ ฯลฯ ความดับ ความสงบ ความไม่มี
แห่งใจ เป็นความขับแห่งทุกข์ เป็นความสงบแห่งโรค เป็นความไม่มี
แห่งชราและมรณะ.
จบ ปฐมอุปปาทสูตรที่ 9

10. ทุติยอุปปาทสูตร

ว่าด้วยความเกิดขึ้นแห่งอายตนะ

[ 22] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ความเกิดขึ้น ความตั้งอยู่ ความ
บังเกิด ความปรากฏแห่งรูป เป็นความเกิดขึ้นแห่งทุกข์ เป็นความตั้งอยู่
แห่งโรค เป็นความปรากฏแห่งชราและมรณะ ฯลฯ ความเกิดขึ้น ความ
ตั้งอยู่ ความบังเกิด ความปรากฏแห่งธรรมารมณ์ เป็นความเกิดแห่งทุกข์
เป็นความตั้งอยู่แห่งโรค เป็นความปรากฏแห่งชราและมรณะ.

[23] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ความดับ ความสงบ ความไม่มี
แห่งรูป เป็นความดับแห่งทุกข์ เป็นความสงบแห่งโรค เป็นความไม่มี
แห่งชราและมรณะ ฯลฯ ความดับ ความสงบ ความไม่มีแห่งธรรมารมณ์
เป็นความดับแห่งทุกข์ เป็นความสงบแห่งโรค เป็นความไม่มีแห่งชรา
และมรณะ.
จบ ทุติยอุปปาทสูตรที่ 10
ยมกวรรคที่ 2

อรรถกถาปฐมอภินันทสูตรที่ 7 เป็นต้น

ในสูตรที่ 7 เป็นต้น พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสวัฏฏะและวิวัฏฏะ
ไว้ใน 4 สูตร แต่อนุปุพพิกกาพึงทราบโดยนัยที่ตรัสแล้วนั่นแหล่ะ ใน
หนหลังแก่ภิกษุเหล่านั้น.
จบ อรรถกถาปฐมอภินันทสูตรที่ 7 เป็นต้น
จบ อรรถกถายมกวรรคที่ 2

รวมพระสูตรที่มีในวรรคนี้ คือ

1. ปฐมสัมโพธสูตร 2. ทุติยสัมโพธสูตร 3. ปฐมอัสสาทสูตร
4. ทุติยอัสสาทสูตร 5. ปฐมโนอัสสาทสูตร 6. ทุติยโนอัสสาสูตร
7. ปฐมอภินันทสูตร 8. ทุติยอภินันทสูตร 9. ปฐมอุปปาทสูตร
10. ทุติยอุปปาทสูตร