ที่พระอริยเจ้าทั้งหลายสรรเสริญว่า ผู้ได้ฌานนี้ เป็นผู้มีอุเบกขา
มีสติอยู่เป็นสุข ดังนี้ อยู่ เรานั้นมิได้คิดอย่างนี้ว่า เราเข้าตติยฌานอยู่
หรือว่าเข้าตติยฌานแล้ว หรือว่าออกจากตติยฌานแล้ว ฯลฯ
จบ ปีติสูตรที่ 3

4. อุเปกขาสูตร

ว่าด้วยจตุตถฌาน

[512] กรุงสาวัตถี. ท่านพระอานนท์ได้เห็นท่านสารีบุตร
มาแต่ไกล จึงกล่าวกะท่านพระสารีบุตรว่า ท่านสารีบุตร อินทรีย์ของ
ท่านผ่องใสนัก สีหน้าของท่านหมดจด ผ่องใส วันนี้ ท่านพระสารีบุตร
อยู่ด้วยวิหารธรรมอะไร ?
ท่านพระสารีบุตรตอบว่า อาวุโส ดังเราจะบอก เราเข้าจตุตถฌาน
อันไม่มีทุกข์ ไม่มีสุข เพราะละสุขละทุกข์และดับโสมนัสโทมนัสก่อน ๆ
ได้ มีอุเบกขาเป็นเหตุให้สติบริสุทธิ์อยู่ อาวุโส เรามิได้คิดอย่างนี้ว่า
เราเข้าจตุตถฌานอยู่ หรือว่าเข้าจตุตถฌานแล้ว หรือว่าออกจาก
จตุตถฌานแล้ว ฯลฯ
จบ อุเปกขาสูตรที่ 4

5. อากาสานัญจายตนสูตร

ว่าด้วยอากาสานัญจายตนฌาน

[513] กรุงสาวัตถี. ท่านพระอานนท์ได้เห็นท่านพระสารีบุตร
มาแต่ไกล จึงกล่าวกะท่านพระสารีบุตรว่า ท่านสารีบุตร อินทรีย์ของ

ท่านผ่องใสนัก สีหน้าของท่านหมดจด ผ่องใส วันนี้ ท่านพระสารีบุตร
อยู่ด้วยวิหารธรรมอะไร ?
ท่านพระสารีบุตรตอบว่า อาวุโส ดังเราจะบอก เราเข้าอากาสา
นัญจายตนฌานด้วยคำนึงว่า อากาศหาที่สุดมิได้ เพราะล่วงรูปสัญญา
เสียได้ เพราะดับปฏิฆสัญญาเสียได้ เพราะไม่กระทำไว้ในใจซึ่ง
นานัตตสัญญาโดยประการทั้งปวงอยู่ อาวุโส เรามิได้คิดอย่างนี้ว่า
เราเข้าอากาสานัญจายตนฌานอยู่ หรือว่าเข้าอากาสานัญจายตนฌาน
แล้ว หรือว่าออกจากอากาสานัญจายตนฌานแล้ว ฯลฯ.
จบ อาสาสนัญจายตนสูตรที่ 5

6. วิญญาณัญจายตนสูตร

ว่าด้วยวิญญาณัญจายตนฌาน

[514] กรุงสาวัตถี. ท่านพระอานนท์ได้เห็นท่านพระสารีบุตร
มาแต่ไกล จึงกล่าวกะท่านพระสารีบุตรว่า ท่านสารีบุตร อินทรีย์ของ
ท่านผ่องใสนัก สีหน้าของท่านหมดจด ผ่องใส วันนี้ ท่านพระสารีบุตร
อยู่ด้วยวิหารธรรมอะไร ?
ท่านพระสารีบุตรตอบว่า อาวุโส ดังเราจะบอก เราเข้า
วิญญาณัญจายตนฌานด้วยคำนึงว่า วิญญาณหาที่สุดมิได้ เพราะ
ล่วงอากาสานัญจายตนฌานเสียได้โดยประการทั้งปวงอยู่. อาวุโส
เรานั้นมิได้คิดอย่างนี้ว่า เราเข้าวิญญาณัญจายตนฌานอยู่. หรือว่า
เข้าวิญญาณัญจายตนฌานแล้ว หรือว่าอออกจากวิญญาณัญจายตนฌาน
แล้ว ฯลฯ
จบ วิญญาณัญจายตนสูตรที่ 6