จักเป็นผู้ไม่ประมาทอยู่ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เธอทั้งหลายพึงศึกษาอย่างนี้
แหละ.
จบปฐมสิคาลสูตรที่ 11

อรรถกถาปฐมสิคาลสูตรที่ 11

ในปฐมสิคาลสูตรที่ 11 มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้.
ด้วยบทว่า เยน เยน อิจฺฉติ ท่านแสดงว่าสุนัขจิ้งจอกแก่ตัวนั้น
ย่อมมีใจแจ่มใสเป็นระยะ ๆ ด้วยการใช้อิริยาบถ และด้วยลมเย็นโชยชาย
ให้มันในที่ที่มันปรารถนา. คำว่า สกฺยปุตฺติยปฏิญฺโญ นี้ ท่านกล่าว
หมายถึงพระเทวทัต พระเทวทัตนั้นจักมีใจแจ่มใสถึงเพียงนี้ ในอัตภาพ
ที่จักมาข้างหน้า.
จบอรรถกถาปฐมสิคาลสูตรที่ 11

12. ทุติยสิคาลสูตร

ว่าด้วยเรื่องสุนัขจิ้งจอก

[685] พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่ ณ พระเชตวัน อาราม
ของท่านอนาถบิณฑิกเศรษฐี กรุงสาวัตถี. พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ตรัสว่า
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย พวกเธอได้ฟังเรื่องของสุนัขจิ้งจอกผู้อยู่ในปัจจุสสมัย
แห่งราตรีแล้วมิใช่หรือ.
ภิกษุทั้งหลายกราบทูลว่า ได้ฟังแล้ว พระเจ้าข้า.
พ. ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ความกตัญญูบางอย่าง ความกตเวทีบาง
อย่าง พึงมีในสุนัขจิ้งจอกแก่นั้น แต่ความกตัญญูบางอย่าง ความกตเวที

บางอย่าง ไม่พึงมีในภิกษุบางรูป ผู้ปฏิญาณว่าเป็นศากยบุตรในธรรม
วินัยนี้เลย เพราะเหตุดังนี้นั้น เธอทั้งหลายพึงศึกษาอย่างนี้ว่า เราจักเป็น
ผู้กตัญญู เราจักเป็นผู้กตเวที อุปการะแม้น้อยที่บุคคลกระทำแล้วในพวก
เรา จักไม่เสื่อมหายไป ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เธอทั้งหลายพึงศึกษาอย่างนี้
แหละ.
จบทุติยสิคาลสูตรที่ 12

รวมพระสูตรที่มีในวรรคนี้ คือ

1. กูฏาคารสูตร 2. นขสิขสูตร 3. กุลสูตร
4. โอกขาสูตร 5. สัตติสูตร 6. ธนุคคหสูตร
7. อาณีสูตร 8. กลิงครสูตร 9. นาคสูตร
10. วิฬารสูตร 11. ปฐมสิคาลสูตร 12.ทุติยสัคาบสูตร.
จบโอปัมมสังยุตที่ 8

อรรถกถาทุติยสิคาลสูตรที่ 12

ในสิคารสูตรที่ 12 มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้.
บทว่า กตญฺญุตา ได้แก่รู้คุณที่ผู้อื่นทำ. บทว่า กตเวทิตา ได้แก่
รู้คุณที่ต่างจากคุณที่เขาทำ (ตอบแทน) ในข้อนั้นมีเรื่องสุนัขจิ้งจอกแก่มี
ความกตัญญู ดังต่อไปนี้.
เล่ากันมาว่า พี่น้อง 7 คนไถนาอยู่ บรรดาพี่น้องเหล่านั้น น้อง
ชายคนสุดท้องไปเลี้ยงโคที่ปลายนา. ขณะนั้นงูเหลือมรัดสุนัขจิ้งจอกแก่
ตัวหนึ่ง. เขาเห็นดังนั้นจึงเอาไม้ตีให้งูปล่อย. งูเหลือมปล่อยสุนัขจิ้งจอก
แล้วรัดเขาทันที สุนัขจิ้งจอกคิดว่า ผู้นี้ช่วยชีวิตเรา แม้เราก็จักช่วยชีวิต