8. โอปัมมสังยุต

1. กูฏาคารสูตร

ว่าด้วยกลอนของเรือนยอด

[662] ข้าพเจ้าได้สดับมาแล้วอย่างนี้ :-
สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่ ณ พระเชตวัน อาราม
ของท่านอนาถบิณฑิกเศรษฐี กรุงสาวัตถี. ณ ที่นั้นแล พระผู้มีพระ-
ภาคเจ้าได้ตรัสว่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย กลอนทั้งหลายของเรือนยอด
ทั้งหมดไปรวมที่ยอด เมื่อรื้อยอดเรือน กลอนเหล่านั้นทั้งหมด ย่อม
ถึงการรื้อออก แม้ฉันใด ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อกุศลธรรมเหล่าใดเหล่า
หนึ่ง ก็ฉันนั้นเหมือนกันแล อกุศลธรรมเหล่านั้นทั้งหมด มีอวิชชา
เป็นมูล ประชุมกันที่อวิชชา เมื่ออวิชชาถูกถอนขึ้นแล้ว อกุศลธรรม
เหล่านั้นทั้งหมดย่อมถึงการถอนขึ้น เพราะเหตุดังนี้นั้น พวกเธอพึงศึกษา
อย่างนี้ว่า พวกเราจักเป็นผู้ไม่ประมาท ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย พวกเธอพึง
ศึกษาอย่างนี้แหละ.
จบกูฏาคารสูตรที่ 1

โอปัมมสังยุต

อรรถกถากูฏาคารสูตรที่ 1

โอปัมมสังยุต กูฏาคารสูตรที่ 1 มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้.
ชื่อว่า กูฏงฺคมา เพราะไปรวมที่ยอด. ชื่อว่า กูฏสโมสรณา เพราะ

รวมกันที่ยอด. บทว่า กูฏสมุคฺฆาตา ความว่า เมื่อรื้อยอดเรือน.
บทว่า อวิชฺชาสมุคฺฆาตา ความว่า เพราะถอนอวิชชาได้ด้วยอรหัต-
มรรค. บทว่า อปฺปปตฺตา ได้แก่เป็นผู้ตั้งอยู่ในความไม่อยู่ปราศจากสติ.
จบอรรถกถากูฏาคารสูตรที่ 1

2. นขสิขสูตร

ว่าด้วยสัตว์ที่กลับมาเกิดเป็นมนุษย์มีน้อย

เหมือนฝุ่นติดปลายเล็บ

[663] พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่ ณ พระเชตวัน อาราม
ของท่านอนาถบิณฑิกเศรษฐี กรุงสาวัตถี. ครั้งนั้นแล พระผู้มีพระ-
ภาคเจ้าทรงช้อนฝุ่นเล็กน้อยไว้ที่ปลายพระนขาแล้วตรัสถามภิกษุทั้งหลาย
ว่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เธอทั้งหลายจะสำคัญความข้อนั้นเป็นไฉน ฝุ่น
เล็กน้อยที่เราช้อนขึ้นไว้ที่ปลายเล็บนี้ กับมหาปฐพีนี้ อย่างไหนมากกว่ากัน.
ภิกษุทั้งหลายกราบทูลว่า ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ มหาปฐพีนั่น
แหละมากกว่า ฝุ่นเล็กน้อยที่พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงช้อนขึ้นไว้ที่ปลาย
พระนขานี้มีประมาณน้อย ย่อมไม่ถึงแม้ซึ่งการนับ ย่อมไม่ถึงแม้ซึ่งการ
เทียบเคียง ย่อมไม่ถึงแม้ซึ่งส่วนแห่งเสี้ยว เพราะเทียบมหาปฐพีเข้าแล้ว
ฝุ่นที่พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงช้อนขึ้นไว้ที่ปลายพระนขามีประมาณเล็ก
น้อย.
[664] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย สัตว์กลับมาเกิดในหมู่มนุษย์มี
ประมาณน้อย สัตว์ไปเกิดในกำเนิดอื่นจากมนุษย์มีมากกว่ามากทีเดียว
ฉันนั้นเหมือนกัน เพราะเหตุดังนี้นั้น เธอทั้งหลายพึงศึกษาอย่างนี้ว่า