อาโปธาตุ. . . แห่งเตโชธาตุ. . .แห่งวาโยธาตุ. . . นั่นเป็นความดับแห่ง
ทุกข์ เป็นความสงบแห่งโรค เป็นความสูญสิ้นแห่งชรามรณะ.
จบอุปปาทสูตรที่ 7

8. ปฐมสมณพราหมณสูตร

ว่าด้วยเป็นสมณะเป็นพราหมณ์

[416] พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่ ณ พระเชตวัน อาราม
ของท่านอนาถบิณฑิกเศรษฐี กรุงสาวัตถี. ณ ที่นั้นแล พระผู้มีพระ-
ภาคเจ้าตรัสเรียกภิกษุทั้งหลาย. . . แล้วได้ตรัสว่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย
ธาตุเหล่านี้มี 4 อย่าง คือ ปฐวีธาตุ อาโปธาตุ เตโชธาตุ วาโย-
ธาตุ ก็สมณะหรือพราหมณ์บางพวกย่อมไม่ทราบชัดตามความเป็นจริง
ซึ่งความแช่มชื่น โทษ และเครื่องสลัดออกแห่งธาตุทั้ง 4 เหล่านี้ สมณะ
หรือพราหมณ์พวกนั้น ย่อมไม่ได้รับสมมติว่าเป็นสมณะในหมู่สมณะ ย่อม
ไม่ได้รับสมมติว่าเป็นพราหมณ์ในหมู่พราหมณ์ ท่านสมณพราหมณ์เหล่า
นั้นย่อมไม่กระทำให้แจ้งซึ่งประโยชน์แห่งความเป็นสมณะ หรือประโยชน์
แห่งความเป็นพราหมณ์ ด้วยปัญญาอันรู้ยิ่งด้วยตนเองในปัจจุบัน เข้าถึง
อยู่.
[417] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ส่วนสมณะหรือพราหมณ์บางพวก
ย่อมทราบชัดตามความเป็นจริง ซึ่งความแช่มชื่น โทษ และเครื่องสลัด
ออกแห่งธาตุทั้ง 4 เหล่านี้ สมณะหรือพราหมณ์เหล่านั้นแล ย่อมได้รับ
สมมติว่าเป็นสมณะในหมู่สมณะ ได้รับสมมติว่าเป็นพราหมณ์ในหมู่
พราหมณ์ และท่านเหล่านั้นย่อมกระทำให้แจ้งซึ่งประโยชน์แห่งความเป็น

สมณะ และประโยชน์แห่งความเป็นพราหมณ์ ด้วยปัญญาอันรู้ยิ่งด้วยตน
เองในปัจจุบัน เข้าถึงอยู่ ดังนี้.
จบปฐมสมณพราหมณ์สูตรที่ 8

9. ทุติยสมณพราหมณสูตร

ว่าด้วยเป็นสมณะเป็นพราหมณ์

[418] พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่ ณ พระเชตวัน อาราม
ของท่านอนาถบิณฑิกเศรษฐี กรุงสาวัตถี. ณ ที่นั้นแล พระผู้มีพระ-
ภาคเจ้าตรัสเรียกภิกษุทั้งหลาย. . .แล้วได้ตรัสว่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ธาตุ
เหล่านี้มี 4 อย่างคือ ปฐวีธาตุ อาโปธาตุ เตโชธาตุ วาโยธาตุ ก็สมณะหรือ
พราหมณ์บางพวกย่อมไม่ทราบชัดตามความเป็นจริง ซึ่งเหตุเกิด ความดับ
ความแช่มชื่น โทษ และเครื่องสลัดออกแห่งธาตุทั้ง 4 เหล่านี้ สมณะ
หรือพราหมณ์พวกนั้น ย่อมไม่ได้รับสมมติว่าเป็นสมณะในหมู่สมณะ ไม่
ได้รับสมมติว่าเป็นพราหมณ์ในหมู่พราหมณ์ ส่วนสมณะหรือพราหมณ์
บางพวกย่อมทราบชัดตามความเป็นจริง ซึ่งเหตุเกิด ความดับ ความแช่มชื่น
โทษ และเครื่องสลัดออกแห่งธาตุทั้ง 4 เหล่านี้. . .
จบทุติยสมณพราหมณสูตรที่ 9

10. ตติยสมณพรหมณสูตร

ว่าด้วยเป็นสมณะเป็นพราหมณ์

[419] พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่ ณ พระเชตวัน อาราม
ของท่านอนาถบิณฑิกเศรษฐี กรุงสาวัตถี. ณ ที่นั้นแล พระผู้มี-