อาศัยความต่างแห่งธาตุ ความต่างแห่งเวทนาบังเกิดขึ้นเพราะอาศัยความ
ต่างแห่งผัสสะ ความต่างแห่งผัสสะบังเกิดขึ้นเพราะอาศัยความต่างแห่ง
เวทนาหามิได้ ความต่างแห่งธาตุบังเกิดขึ้นเพราะอาศัยความต่างแห่ง
ผัสสะหามิได้ อย่างนี้แล.
จบโนเวทนาสูตรที่ 5

อรรถกถาโนเวทนาสูตรที่ 5

พึงทราบวินิจฉัยในโนเวทนาสูตรที่ 5 ดังต่อไปนี้.
ท่านแสดงนัยที่กล่าวไว้แล้วในสูตรที่ 3 และสูตรที่ 4 รวมเป็น
อันเดียวกัน. ใน 4 สูตรมีสูตรที่ 2 เป็นต้น ท่านไม่ถือเอามโนธาตุว่า
มโนธาตุ แต่ถือเอามโนทวาราวัชชนะว่า มโนธาตุ. เมื่อท่านกล่าวอย่าง
นั้น ๆ ก็สูตรเหล่านั้นทั้งหมด ท่านแสดงตามอัธยาศัยของผู้รู้. แม้ใน
สูตรอื่นแต่นี้ ก็มีนัยนี้แล.
จบอรรถกถาโนเวทนาสูตรที่ 5

6. พาหิรธาตุสูตร

ว่าด้วยความต่างแห่งธาตุ

[343] พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่ ณ พระเชตวัน อาราม
ของท่านอนาถบิณฑิกเศรษฐี กรุงสาวัตถี. ณ ที่นั้นแล พระผู้มีพระ-
ภาคเจ้าตรัสเรียกภิกษุทั้งหลาย . . . แล้วได้ตรัสว่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย
เราจักแสดงความต่างแห่งธาตุแก่เธอทั้งหลาย เธอทั้งหลายจงตั้งใจฟัง. . .