ทั้งหลาย สมณะหรือพราหมณ์เหล่านี้แล ย่อมได้รับสมมติว่าเป็นสมณะ
ในหมู่สมณะ และได้รับสมมติว่าเป็นพราหมณ์ในหมู่พราหมณ์ อนึ่ง
ท่านเหล่านั้น ย่อมทำให้แจ้งซึ่งประโยชน์แห่งความเป็นสมณะ และ
ประโยชน์แห่งความเป็นพราหมณ์ ด้วยปัญญาอันรู้ยิ่งด้วยตนเองในปัจจุบัน
เข้าถึงอยู่.
จบปฐมสมณพราหมณสูตรที่ 9

อรรถกถาปฐมสมณพราหมณสูตรที่ 9

ตรัสโดยอัธยาศัย
ของเหล่าภิกษุ ผู้กล่าวด้วยอักขระ. ภิกษุเหล่านั้น เมื่อถูกเขาใส่อุปสรรคว่า
ปริ แล้วกล่าว จึงสามารถคิดออก.
จบอรรถกถาปฐมสมณพราหมณสูตรที่ 9

10. ทุติยสมณพราหมณสูตร

ว่าด้วยไม่รู้ทั่วถึงเหตุเกิดและดับแห่งชรามรณะ

[96] พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่ ณ พระเชตวัน อาราม
ของท่านอนาถบิณฑิกเศรษฐี กรุงสาวัตถี ฯลฯ พระผู้มีพระภาคเจ้า
ได้ตรัสพระพุทธพจน์นี้ว่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย สมณะหรือพราหมณ์
เหล่าใดเหล่าหนึ่ง ย่อมไม่รู้ทั่วถึงชรามรณะ ย่อมไม่รู้ทั่วถึงเหตุเกิดชรา
มรณะ ย่อมไม่รู้ทั่วถึงความดับแห่งชรามรณะ ย่อมไม่รู้ทั่วถึงข้อปฏิบัติ
ให้ถึงความดับแห่งชรามรณะ สมณะหรือพราหมณ์เหล่านั้น จักล่วงพ้น
ชรามรณะได้ ดังนี้ มิใช่ฐานะที่จะมีได้ ย่อมไม่รู้ทั่วถึงชาติ ฯ ล ฯ ย่อม

ไม่รู้ทั่วถึงภพ ฯลฯ ย่อมไม่รู้ทั่วถึงอุปาทาน ฯลฯ ย่อมไม่รู้ทั่วถึงตัณหา
ฯ ล ฯ ย่อมไม่รู้ทั่วถึงเวทนา ฯ ล ฯ ย่อมไม่รู้ทั่งถึงผัสสะ ฯ ล ฯ ย่อม
ไม่รู้ทั่วถึงสฬาตยตนะ ฯ ล ฯ ย่อมไม่รู้ทั่วถึงนามรูป ฯลฯ ย่อมไม่รู้ทั่วถึง
วิญญาณ ฯลฯ ย่อมไม่รู้ทั่วถึงสังขารทั้งหลาย ย่อมไม่รู้ทั่วถึงเหตุเกิด
แห่งสังขาร ย่อมไม่รู้ทั่วถึงความดับแห่งสังขาร ย่อมไม่รู้ทั่วถึงข้อปฏิบัติ
ให้ถึงความดับแห่งสังขาร สมณะหรือพราหมณ์เหล่านั้น จักล่วงพ้นสังขาร
ทั้งหลายได้ ดังนี้ มิใช่ฐานะที่จะมีได้.
[97] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย สมณะหรือพราหมณ์เหล่าใดเหล่าหนึ่ง
แล ย่อมรู้ทั่วถึงชรามรณะ ย่อมรู้เหตุเกิดแห่งชรามรณะ ย่อมรู้ทั่วถึง
ความดับแห่งชรามรณะ ย่อมรู้ทั่วถึงข้อปฏิบัติให้ถึงความดับแห่งชรามรณะ
สมณะหรือพราหมณ์เหล่านั้น จักล่วงพ้นชรามรณะได้ ดังนี้ เป็นฐานะ
ที่จะมีได้ ย่อมรู้ทั่วถึงชาติ ฯลฯ ย่อมรู้ทั่วถึงภพ ฯลฯ ย่อมรู้ทั่วถึง
อุปาทาน ฯลฯ ย่อมรู้ทั่วถึงตัณหา ฯล ฯ ย่อมรู้ทั่วถึงเวทนา ฯลฯ
ย่อมรู้ทั่วถึงผัสสะ ฯลฯ ย่อมรู้ทั่วถึงสฬายตนะ ฯลฯ ย่อมรู้ทั่วถึงนามรูป
ฯลฯ ย่อมรู้ทั่วถึงวิญญาณ ฯลฯ ย่อมรู้ทั่วถึงสังขาร ย่อมรู้ทั่วถึงเหตุ
เกิดแห่งสังขาร ย่อมรู้ทั่วถึงความดับแห่งสังขาร ย่อมรู้ทั่วถึงข้อปฏิบัติให้
ถึงความดับแห่งสังขาร สมณะหรือพราหมณ์เหล่านั้น จักล่วงพ้นสังขาร
ทั้งหลายได้ ดังนี้ เป็นฐานะที่จะมีได้.

จบทุติยสมณพราหมณสูตรที่ 10
จบทสพลวรรคที่ 3

ธรรมพระสูตรที่มีในวรรคนี้ คือ

1. ปฐมทสพลสูตร 2. ทุติยทสพลสูตร
3. อุปนิสสูตร 4. อัญญติตถิยสูตร
5. ภูมิชสูตร 6. อุปวาณสูตร
7. ปัจจยสูตร 8. ภิกขุสูตร
9. ปฐมสมณพราหมณสูตร. 10. ทุติยสมณพราหมณสูตร

อรรถกถาทุติยสมณพราหมณสูตรที่ 10

ทุกคำก็ง่ายทั้งนั้น. ในสูตรทั้งสองนี้
พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสการแทงตลอดสัจจะ 4.

จบอรรถกถาทุติยสมณพราหมณสูตรที่ 10
จบอรรถกถาทสพลวรรคที่ 3