อรรถกถาชฏาสูตร

ในชฏาสูตรที่ 6 มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้ :-
บทว่า ชฏาภารทฺวาโช ได้แก่ พราหมณ์นั้นชื่อภารทวาชะ แต่
เพราะเขาถามปัญหาที่ยุ่งๆ พระสังคีติกาจารย์จึงกล่าวอย่างนั้น. คำที่เหลือท่าน
กล่าวไว้แล้วในเทวตาสังยุตแล.
จบอรรถกถาชฏาสูตรที่ 6

7. สุทธิกสูตร

ว่าด้วยความหมดจด

[648] สาวัตถีนิทาน.
ครั้งนั้นแล สุทธิกภารทวาชพราหมณ์ เข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้า
ยังที่ประทับ ครั้นแล้วสนทนาปราศรัยกับพระผู้มีพระภาคเจ้า ครั้นผ่านการ
ปราศรัยพอให้ระลึกถึงกันไปแล้ว จึงนั่ง ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง.
[649] สุทธิกภารทวาชพราหมณ์ นั่ง ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่งแล้ว
ได้กล่าวคาถานี้ในสำนักของพระผู้มีพระภาคเจ้าว่า

พราหมณ์บางคน ในโลกแม้เป็นผู้มี
ศีล กระทำตบะอยู่ ย่อมหมดจดไม่ได้
พราหมณ์นั้นถึงพร้อมแล้วด้วยวิชชาและ
จรณะย่อมหมดจดได้ หมู่สัตว์อื่นนอกนี้
ย่อมหมดจดไม่ได้.
[650] พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า
พราหมณ์ผู้กล่าวถ่อยคำแม้มาก เป็น
ผู้เน่าและเศร้าหมองในภายใน อาศัยการ
โกหก (ลวงโลก) ย่อมไม่เป็นพราหมณ์
เพราะชาติ กษัตริย์ พราหมณ์ แพทย์ ศูทร
คนจัณฑาล และคนเทหยากเยื่อ มีความ
เพียรอัน ปรารภแล้ว มีจิตมั่นคง มีความ
บากบั่นมั่นเป็นนิตย์ ย่อมถึงความหมดจด
อย่างยิ่ง ท่านจงรู้อย่างนี้เถิดพราหมณ์.
[651] เมื่อพระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสอย่างนี้แล้ว สุทธิกภารทวาช-
พราหมณ์ได้กราบทูลพระผู้มีพระภาคเจ้าว่า ข้าแต่พระโคดมผู้เจริญ ภาษิตของ
พระองค์แจ่มแจ้งนัก ข้าแต่พระโคดมผู้เจริญ ภาษิตของพระองค์แจ่มแจ้งนัก
ฯลฯ ก็แหละท่านพระภารทวาชะ ได้เป็นพระอรหันต์รูปหนึ่ง ในบรรดาพระ-
อรหันต์ทั้งหลาย ดังนี้แล.

อรรถกถาสุทธิกสูตร

ในสุทธิสูตรที่ 7 มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้ :-
บทว่า สุทฺธกภารทฺวาโช ได้แก่ พราหมณ์แม้นี้ก็ชื่อว่าภารทวาชะ
เหมือนกัน แต่เพราะเขาถามปัญหาที่หมดจด พระสังคีติกาจารย์จึงกล่าวอย่าง
นั้น. บทว่า สีลวาปิ ตโป กรํ ความว่าแม้เขาสมบูรณ์ด้วยศีล ก็ยังบำเพ็ญ-
ตบะอยู่ ในบทว่า วิชฺชาจรณสมฺปนฺโน นี้ บทว่า วิชฺชา ได้แก่เวท 3.
บทว่า จรณํ ได้แก่ธรรมเนียมของตระกูล. ด้วยคำว่า โส สุชฺฌติ น อญฺญา
อิตรา ปชา ท่านกล่าวว่า พราหมณ์นั้นได้วิชชา 3 ย่อมบริสุทธิ์ แต่หมู่สัตว์
ที่นับว่าไม่มีความรู้ ย่อมไม่บริสุทธิ์. บทว่า พหุมฺปิ ปลปํ ชปฺปํ ความ
ว่า กล่าวถ้อยคำแม้มาก อธิบายว่า กล่าวแม้ตั้งพันคำว่า พราหมณ์เท่านั้น
บริสุทธิ์ . บทว่า ตนฺโตกสมฺพุ ความว่า เป็นผู้เน่าด้วยความเน่าคือกิเลส
ในภายใน. บทว่า สงฺกิลิฏฺโฐ ความว่า ประกอบด้วยกายกรรมเป็นต้นที่
เศร้าหมอง.
จบอรรถกถาสุทธิกสูตรที่ 7