1. ปํสุกูลสญฺญกตฺเถรอปทานํ

[1]

‘‘ติสฺโส นามาสิ ภควา, สยมฺภู อคฺคปุคฺคโล;

ปํสุกูลํ ฐเปตฺวาน, วิหารํ ปาวิสี ชิโนฯ

[2]

‘‘วินตํ [สชฺชิตํ (สฺยา.), ติยนฺตํ (ปี.)] ธนุมาทาย, ภกฺขตฺถาย จริํ อหํ;

มณฺฑลคฺคํ คเหตฺวาน, กานนํ ปาวิสิํ อหํฯ

[3]

‘‘ตตฺถทฺทสํ ปํสุกูลํ, ทุมคฺเค ลคฺคิตํ ตทา;

จาปํ ตตฺเถว นิกฺขิปฺป, สิเร กตฺวาน อญฺชลิํฯ

[4]

‘‘ปสนฺนจิตฺโต สุมโน, วิปุลาย จ ปีติยา;

พุทฺธเสฏฺฐํ สริตฺวาน, ปํสุกูลํ อวนฺทหํฯ

[5]

‘‘ทฺเวนวุเต อิโต กปฺเป, ปํสุกูลมวนฺทหํ;

ทุคฺคติํ นาภิชานามิ, วนฺทนาย อิทํ ผลํฯ

[6]

‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ, ภวา สพฺเพ สมูหตา;

นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา, วิหรามิ อนาสโวฯ

[7]

‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ, มม พุทฺธสฺส สนฺติเก;

ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา, กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ

[8]

‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส, วิโมกฺขาปิ จ อฏฺฐิเม;

ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา, กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ

อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ปํสุกูลสญฺญโก เถโร อิมา คาถาโย

อภาสิตฺถาติฯ

ปํสุกูลสญฺญกตฺเถรสฺสาปทานํ ปฐมํฯ

2. พุทฺธสญฺญกตฺเถรอปทานํ

[9]

‘‘อชฺฌายโก มนฺตธโร, ติณฺณํ เวทาน ปารคู;

ลกฺขเณ อิติหาเส จ, สนิฆณฺฑุสเกฏุเภฯ

[10]

‘‘นทีโสตปฏิภาคา , สิสฺสา อายนฺติ เม ตทา;

เตสาหํ มนฺเต [มนฺตํ (สฺยา. ก.)] วาเจมิ, รตฺตินฺทิวมตนฺทิโตฯ

[11]

‘‘สิทฺธตฺโถ นาม สมฺพุทฺโธ, โลเก อุปฺปชฺชิ ตาวเท;

ตมนฺธการํ นาเสตฺวา, ญาณาโลกํ ปวตฺตยิฯ

[12]

‘‘มม อญฺญตโร สิสฺโส, สิสฺสานํ โส กเถสิ เม;

สุตฺวาน เต เอตมตฺถํ, อาโรเจสุํ มมํ ตทาฯ

[13]

‘‘พุทฺโธ โลเก สมุปฺปนฺโน, สพฺพญฺญู โลกนายโก;

ตสฺสานุวตฺตติ ชโน, ลาโภ อมฺหํ น วิชฺชติ [น เหสฺสติ (สี. ปี.)]ฯ

[14]

‘‘อธิจฺจุปฺปตฺติกา พุทฺธา, จกฺขุมนฺโต มหายสา;

ยํนูนาหํ พุทฺธเสฏฺฐํ, ปสฺเสยฺยํ โลกนายกํฯ

[15]

‘‘อชินํ เม คเหตฺวาน, วากจีรํ กมณฺฑลุํ;

อสฺสมา อภินิกฺขมฺม, สิสฺเส อามนฺตยิํ อหํฯ

[16]

‘‘โอทุมฺพริกปุปฺผํว, จนฺทมฺหิ สสกํ ยถา;

วายสานํ ยถา ขีรํ, ทุลฺลโภ โลกนายโก [ทุลฺลภา โลกนายกา (สี.), ทุลฺลภํ โลกนายกํ (สฺยา. ปี. ก.)]ฯ

[17]

‘‘พุทฺโธ โลกมฺหิ อุปฺปนฺโน, มนุสฺสตฺตมฺปิ ทุลฺลภํ;

อุโภสุ วิชฺชมาเนสุ, สวนญฺจ สุทุลฺลภํฯ

[18]

‘‘พุทฺโธ โลเก สมุปฺปนฺโน, จกฺขุํ ลจฺฉาม โน ภวํ;

เอถ สพฺเพ คมิสฺสาม, สมฺมาสมฺพุทฺธสนฺติกํฯ

[19]

‘‘กมณฺฑลุธรา สพฺเพ, ขราชินนิวาสิโน;

เต ชฏา ภารภริตา, นิกฺขมุํ วิปินา ตทาฯ

[20]

‘‘ยุคมตฺตํ เปกฺขมานา, อุตฺตมตฺถํ คเวสิโน;

อาสตฺติโทสรหิตา, อสมฺภีตาว เกสรีฯ

[21]

‘‘อปฺปกิจฺจา อโลลุปฺปา, นิปกา สนฺตวุตฺติโน;

อุญฺฉาย จรมานา เต, พุทฺธเสฏฺฐมุปาคมุํฯ

[22]

‘‘ทิยฑฺฒโยชเน เสเส, พฺยาธิ เม อุปปชฺชถ;

พุทฺธเสฏฺฐํ สริตฺวาน, ตตฺถ กาลงฺกโต อหํฯ

[23]

‘‘จตุนฺนวุติโต กปฺเป, ยํ สญฺญมลภิํ ตทา;

ทุคฺคติํ นาภิชานามิ, พุทฺธสญฺญายิทํ ผลํฯ

[24]

‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ…เป.… วิหรามิ อนาสโวฯ

[25]

‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ

[26]

‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ

อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา พุทฺธสญฺญโก เถโร อิมา คาถาโย

อภาสิตฺถาติฯ

พุทฺธสญฺญกตฺเถรสฺสาปทานํ ทุติยํฯ

3. ภิสทายกตฺเถรอปทานํ

[27]

‘‘โอคยฺห ยํ [โอคยฺหาหํ (สี. สฺยา. ปี.)] โปกฺขรณิํ, นานากุญฺชรเสวิตํ;

อุทฺธรามิ ภิสํ ตตฺถ, ฆาสเหตุ [อสนเหตุ (สฺยา.)] อหํ ตทาฯ

[28]

‘‘ภควา ตมฺหิ สมเย, ปทุมุตฺตรสวฺหโย;

รตฺตมฺพรธโร [รตฺตกมฺพลธโร (สฺยา.)] พุทฺโธ, คจฺฉติ อนิลญฺชเสฯ

[29]

‘‘ธุนนฺโต ปํสุกูลานิ, สทฺทมสฺโสสหํ ตทา;

อุทฺธํ นิชฺฌายมาโนหํ, อทฺทสํ โลกนายกํฯ

[30]

‘‘ตตฺเถว ฐิตโก สนฺโต, อายาจิํ โลกนายกํ;

มธุํ ภิเสหิ สวติ, ขีรํ สปฺปิํ มุฬาลิภิฯ

[31]

‘‘ปฏิคฺคณฺหาตุ เม พุทฺโธ, อนุกมฺปาย จกฺขุมา;

ตโต การุณิโก สตฺถา, โอรุหิตฺวา มหายโสฯ

[32]

‘‘ปฏิคฺคณฺหิ มมํ ภิกฺขํ, อนุกมฺปาย จกฺขุมา;

ปฏิคฺคเหตฺวา สมฺพุทฺโธ, อกา เม อนุโมทนํฯ

[33]

‘‘‘สุขี โหตุ [โหหิ (สี. สฺยา. ปี. ก.)] มหาปุญฺญ, คติ ตุยฺหํ สมิชฺฌตุ;

อิมินา ภิสทาเนน, ลภสฺสุ วิปุลํ สุขํ’ฯ

[34]

‘‘อิทํ วตฺวาน สมฺพุทฺโธ, ชลชุตฺตมนามโก;

ภิกฺขมาทาย สมฺพุทฺโธ, อมฺพเรนาคมา ชิโนฯ

[35]