‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ

อิตฺถํ สุทํ โสณา ภิกฺขุนี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติฯ

โสณาเถริยาปทานํ ฉฏฺฐํฯ

7. ภทฺทกาปิลานีเถรีอปทานํ

[244]

‘‘ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน, สพฺพธมฺมาน ปารคู [สพฺพธมฺเมสุ จกฺขุมา (สี. ปี.)];

อิโต สตสหสฺสมฺหิ, กปฺเป อุปฺปชฺชิ นายโกฯ

[245]

‘‘ตทาหุ หํสวติยํ, วิเทโห นาม นามโต [นามโก (สฺยา. ปี.)];

เสฏฺฐี ปหูตรตโน, ตสฺส ชายา อโหสหํฯ

[246]

‘‘กทาจิ โส นราทิจฺจํ, อุเปจฺจ สปริชฺชโน;

ธมฺมมสฺโสสิ พุทฺธสฺส, สพฺพทุกฺขภยปฺปหํ [ทุกฺขกฺขยาวหํ (สฺยา.)]ฯ

[247]

‘‘สาวกํ ธุตวาทานํ, อคฺคํ กิตฺเตสิ นายโก;

สุตฺวา สตฺตาหิกํ ทานํ, ทตฺวา พุทฺธสฺส ตาทิโนฯ

[248]

‘‘นิปจฺจ สิรสา ปาเท, ตํ ฐานมภิปตฺถยิํ;

ส หาสยนฺโต ปริสํ, ตทา หิ นรปุงฺคโวฯ

[249]

‘‘เสฏฺฐิโน อนุกมฺปาย, อิมา คาถา อภาสถ;

‘ลจฺฉเส ปตฺถิตํ ฐานํ, นิพฺพุโต โหหิ ปุตฺตกฯ

[250]

‘‘‘สตสหสฺสิโต กปฺเป, โอกฺกากกุลสมฺภโว;

โคตโม นาม โคตฺเตน, สตฺถา โลเก ภวิสฺสติฯ

[251]

‘‘‘ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาโท, โอรโส ธมฺมนิมฺมิโต;

กสฺสโป นาม โคตฺเตน, เหสฺสติ สตฺถุ สาวโก’ฯ

[252]

‘‘ตํ สุตฺวา มุทิโต หุตฺวา, ยาวชีวํ ตทา ชินํ;

เมตฺตจิตฺโต ปริจริ, ปจฺจเยหิ วินายกํฯ

[253]

‘‘สาสนํ โชตยิตฺวาน, โส มทฺทิตฺวา กุติตฺถิเย;

เวเนยฺยํ วินยิตฺวา จ, นิพฺพุโต โส สสาวโกฯ

[254]

‘‘นิพฺพุเต ตมฺหิ โลกคฺเค, ปูชนตฺถาย สตฺถุโน;

ญาติมิตฺเต สมาเนตฺวา, สห เตหิ อการยิฯ

[255]

‘‘สตฺตโยชนิกํ ถูปํ, อุพฺพิทฺธํ รตนามยํ;

ชลนฺตํ สตรํสิํว, สาลราชํว ผุลฺลิตํฯ

[256]

‘‘สตฺตสตสหสฺสานิ, ปาติโย [จาติโย (สฺยา.)] ตตฺถ การยิ;

นฬคฺคี วิย โชตนฺตี [โชตนฺเต (สฺยา. ปี.)], รตเนเหว สตฺตหิฯ

[257]

‘‘คนฺธเตเลน ปูเรตฺวา, ทีปานุชฺชลยี ตหิํ;

ปูชนตฺถาย [ปูชตฺถาย (สี. ก.)] มเหสิสฺส, สพฺพภูตานุกมฺปิโนฯ

[258]

‘‘สตฺตสตสหสฺสานิ, ปุณฺณกุมฺภานิ การยิ;

รตเนเหว ปุณฺณานิ, ปูชนตฺถาย มเหสิโนฯ

[259]

‘‘มชฺเฌ อฏฺฐฏฺฐกุมฺภีนํ, อุสฺสิตา กญฺจนคฺฆิโย;

อติโรจนฺติ วณฺเณน, สรเทว ทิวากโรฯ

[260]

‘‘จตุทฺวาเรสุ โสภนฺติ, โตรณา รตนามยา;

อุสฺสิตา ผลกา รมฺมา, โสภนฺติ รตนามยาฯ

[261]

‘‘วิโรจนฺติ ปริกฺขิตฺตา [ปริกฺขาโย (สฺยา.)], อวฏํสา สุนิมฺมิตา;

อุสฺสิตานิ ปฏากานิ, รตนานิ วิโรจเรฯ

[262]

‘‘สุรตฺตํ สุกตํ จิตฺตํ, เจติยํ รตนามยํ;

อติโรจติ วณฺเณน, สสญฺโฌว [สสชฺฌาว (สฺยา. ก.), สสญฺชาว (ปี.)] ทิวากโรฯ

[263]

‘‘ถูปสฺส เวทิโย ติสฺโส, หริตาเลน ปูรยิ;

เอกํ มโนสิลาเยกํ, อญฺชเนน จ เอกิกํฯ

[264]

‘‘ปูชํ เอตาทิสํ รมฺมํ, กาเรตฺวา วรวาทิโน;

อทาสิ ทานํ สงฺฆสฺส, ยาวชีวํ ยถาพลํฯ

[265]

‘‘สหาว เสฏฺฐินา เตน, ตานิ ปุญฺญานิ สพฺพโส;

ยาวชีวํ กริตฺวาน, สหาว สุคติํ คตาฯ

[266]

‘‘สมฺปตฺติโยนุโภตฺวาน, เทวตฺเต อถ มานุเส;

ฉายา วิย สรีเรน, สห เตเนว สํสริํฯ

[267]

‘‘เอกนวุติโต กปฺเป, วิปสฺสี นาม นายโก;

อุปฺปชฺชิ จารุทสฺสโน, สพฺพธมฺมวิปสฺสโกฯ

[268]

‘‘ตทายํ พนฺธุมติยํ, พฺราหฺมโณ สาธุสมฺมโต;

อฑฺโฒ สนฺโต คุเณนาปิ [สตฺถาคเมนาสิ (สี.)], ธเนน จ สุทุคฺคโตฯ

[269]

‘‘ตทาปิ ตสฺสาหํ อาสิํ, พฺราหฺมณี สมเจตสา;

กทาจิ โส ทิชวโร, สงฺคเมสิ มหามุนิํฯ

[270]

‘‘นิสินฺนํ ชนกายมฺหิ, เทเสนฺตํ อมตํ ปทํ;

สุตฺวา ธมฺมํ ปมุทิโต, อทาสิ เอกสาฏกํฯ

[271]

‘‘ฆรเมเกน วตฺเถน, คนฺตฺวาเนตํ ส มพฺรวิ [มมพฺรวิ (สี. สฺยา. ปี.)];

‘อนุโมท มหาปุญฺญํ [มหาปญฺเญ (สี.), มหาปุญฺเญ (สฺยา. ก.)], ทินฺนํ พุทฺธสฺส สาฏกํ’ฯ

[272]

‘‘ตทาหํ อญฺชลิํ กตฺวา, อนุโมทิํ สุปีณิตา [สุวิทิตา (สฺยา.), สุปีติยา (ก.)];

‘สุทินฺโน สาฏโก สามิ, พุทฺธเสฏฺฐสฺส ตาทิโน’ฯ

[273]

‘‘สุขิโต สชฺชิโต หุตฺวา, สํสรนฺโต ภวาภเว;

พาราณสิปุเร รมฺเม, ราชา อาสิ มหีปติฯ

[274]

‘‘ตทา ตสฺส มเหสีหํ, อิตฺถิคุมฺพสฺส อุตฺตมา;

ตสฺสาติ ทยิตา [ตสฺสาวิ ทุติยิกา (สฺยา.)] อาสิํ, ปุพฺพสฺเนเหน ภตฺตุโน [จุตฺตริ (สฺยา. ปี. ก.)]ฯ

[275]

‘‘ปิณฺฑาย วิจรนฺเต เต [โส (สี. สฺยา. ปี.)], อฏฺฐ ปจฺเจกนายเก;

ทิสฺวา ปมุทิโต หุตฺวา, ทตฺวา ปิณฺฑํ มหารหํฯ

[276]

‘‘ปุโน นิมนฺตยิตฺวาน, กตฺวา รตนมณฺฑปํ;

กมฺมาเรหิ กตํ ปตฺตํ [กตํ ฉตฺตํ (สี.), กตมฏฺฐํ (สฺยา.)], โสวณฺณํ วต ตตฺตกํฯ

[277]

‘‘สมาเนตฺวาน เต สพฺเพ, เตสํ ทานมทาสิ โส;

โสณฺณาสเน ปวิฏฺฐานํ, ปสนฺโน เสหิ ปาณิภิฯ

[278]

‘‘ตมฺปิ ทานํ สหาทาสิํ, กาสิราเชนหํ ตทา;

ปุนาหํ พาราณสิยํ, ชาตา กาสิกคามเกฯ

[279]

‘‘กุฏุมฺพิกกุเล ผีเต, สุขิโต โส สภาตุโก;

เชฏฺฐสฺส ภาตุโน ชายา, อโหสิํ สุปติพฺพตาฯ

[280]

‘‘ปจฺเจกพุทฺธํ ทิสฺวาน, กนิยสฺส มม ภตฺตุโน [ภตฺตุกนิยโส (สฺยา.)];

ภาคนฺนํ ตสฺส ทตฺวาน, อาคเต ตมฺหิ ปาวทิํฯ

[281]

‘‘นาภินนฺทิตฺถ โส ทานํ, ตโต ตสฺส อทาสหํ;

อุขา [พุทฺธา (สฺยา.)] อานิย ตํ อนฺนํ, ปุโน ตสฺเสว โส อทาฯ

[282]

‘‘ตทนฺนํ ฉฑฺฑยิตฺวาน, ทุฏฺฐา พุทฺธสฺสหํ ตทา;

ปตฺตํ กลลปุณฺณํ ตํ, อทาสิํ ตสฺส ตาทิโนฯ

[283]

‘‘ทาเน จ คหเณ เจว, อปเจ ปทุเสปิ จ;

สมจิตฺตมุขํ ทิสฺวา, ตทาหํ สํวิชิํ ภุสํฯ

[284]

‘‘ปุโน ปตฺตํ คเหตฺวาน, โสธยิตฺวา สุคนฺธินา;

ปสนฺนจิตฺตา ปูเรตฺวา, สฆตํ สกฺกรํ อทํฯ

[285]

‘‘ยตฺถ ยตฺถูปปชฺชามิ, สุรูปา โหมิ ทานโต;

พุทฺธสฺส อปกาเรน, ทุคฺคนฺธา วทเนน จฯ

[286]

‘‘ปุน กสฺสปวีรสฺส, นิธายนฺตมฺหิ เจติเย;

โสวณฺณํ อิฏฺฐกํ วรํ, อทาสิํ มุทิตา อหํฯ

[287]

‘‘จตุชฺชาเตน คนฺเธน, นิจยิตฺวา ตมิฏฺฐกํ;

มุตฺตา ทุคฺคนฺธโทสมฺหา, สพฺพงฺคสุสมาคตาฯ

[288]

‘‘สตฺตปาติสหสฺสานิ, รตเนเหว สตฺตหิ;

กาเรตฺวา ฆตปูรานิ, วฏฺฏีนิ [วฏฺฏีโย (สี.)] จ สหสฺสโสฯ

[289]

‘‘ปกฺขิปิตฺวา ปทีเปตฺวา, ฐปยิํ สตฺตปนฺติโย;

ปูชนตฺถํ โลกนาถสฺส, วิปฺปสนฺเนน เจตสาฯ

[290]

‘‘ตทาปิ ตมฺหิ ปุญฺญมฺหิ, ภาคินียิ วิเสสโต;

ปุน กาสีสุ สญฺชาโต, สุมิตฺตา อิติ วิสฺสุโตฯ

[291]

‘‘ตสฺสาหํ ภริยา อาสิํ, สุขิตา สชฺชิตา ปิยา;

ตทา ปจฺเจกมุนิโน, อทาสิํ ฆนเวฐนํฯ

[292]

‘‘ตสฺสาปิ ภาคินี อาสิํ, โมทิตฺวา ทานมุตฺตมํ;

ปุนาปิ กาสิรฏฺฐมฺหิ, ชาโต โกลิยชาติยาฯ

[293]

‘‘ตทา โกลิยปุตฺตานํ, สเตหิ สห ปญฺจหิ;

ปญฺจปจฺเจกพุทฺธานํ, สตานิ สมุปฏฺฐหิฯ

[294]

‘‘เตมาสํ ตปฺปยิตฺวาน [วาสยิตฺวาน (สฺยา. ปี.)], อทาสิ จ ติจีวเร [ติจีวรํ (สฺยา.)];

ชายา ตสฺส ตทา อาสิํ, ปุญฺญกมฺมปถานุคาฯ

[295]

‘‘ตโต จุโต อหุ ราชา, นนฺโท นาม มหายโส;

ตสฺสาปิ มเหสี อาสิํ, สพฺพกามสมิทฺธินีฯ

[296]

‘‘ตทา ราชา ภวิตฺวาน, พฺรหฺมทตฺโต มหีปติ;

ปทุมวตีปุตฺตานํ, ปจฺเจกมุนินํ ตทาฯ

[297]

‘‘สตานิ ปญฺจนูนานิ, ยาวชีวํ อุปฏฺฐหิํ;

ราชุยฺยาเน นิวาเสตฺวา, นิพฺพุตานิ จ ปูชยิํฯ

[298]

‘‘เจติยานิ จ กาเรตฺวา, ปพฺพชิตฺวา อุโภ มยํ;

ภาเวตฺวา อปฺปมญฺญาโย, พฺรหฺมโลกํ อคมฺหเสฯ

[299]

‘‘ตโต จุโต มหาติตฺเถ, สุชาโต ปิปฺผลายโน;

มาตา สุมนเทวีติ, โกสิโคตฺโต ทิโช ปิตาฯ

[300]

‘‘อหํ มทฺเท ชนปเท, สากลาย ปุรุตฺตเม;

กปฺปิลสฺส ทิชสฺสาสิํ, ธีตา มาตา สุจีมติฯ

[301]

‘‘ฆนกญฺจนพิมฺเพน, นิมฺมินิตฺวาน มํ ปิตา;

อทา กสฺสปธีรสฺส, กาเมหิ วชฺชิตสฺสมํฯ

[302]

‘‘กทาจิ โส การุณิโก, คนฺตฺวา กมฺมนฺตเปกฺขโก;

กากาทิเกหิ ขชฺชนฺเต, ปาเณ ทิสฺวาน สํวิชิฯ

[303]

‘‘ฆเรวาหํ ติเล ชาเต, ทิสฺวานาตปตาปเน;

กิมิ กาเกหิ ขชฺชนฺเต, สํเวคมลภิํ ตทาฯ

[304]

‘‘ตทา โส ปพฺพชี ธีโร, อหํ ตมนุปพฺพชิํ;

ปญฺจวสฺสานิ นิวสิํ, ปริพฺพาชวเต [ปริพฺพาชปเถ (สฺยา. ปี.)] อหํฯ

[305]

‘‘ยทา ปพฺพชิตา อาสิ, โคตมี ชินโปสิกา;

ตทาหํ ตมุปคนฺตฺวา, พุทฺเธน อนุสาสิตาฯ

[306]

‘‘น จิเรเนว กาเลน, อรหตฺตมปาปุณิํ;

อโห กลฺยาณมิตฺตตฺตํ, กสฺสปสฺส สิรีมโตฯ

[307]

‘‘สุโต พุทฺธสฺส ทายาโท, กสฺสโป สุสมาหิโต;

ปุพฺเพนิวาสํ โย เวทิ, สคฺคาปายญฺจ ปสฺสติฯ

[308]

‘‘อโถ ชาติกฺขยํ ปตฺโต, อภิญฺญาโวสิโต มุนิ;

เอตาหิ ตีหิ วิชฺชาหิ, เตวิชฺโช โหติ พฺราหฺมโณฯ

[309]

‘‘ตเถว ภทฺทกาปิลานี [ภทฺทากาปิลานี (สี. ปี.)], เตวิชฺชา มจฺจุหายินี;

ธาเรติ อนฺติมํ เทหํ, ชิตฺวา มารํ สวาหนํฯ

[310]

‘‘ทิสฺวา อาทีนวํ โลเก, อุโภ ปพฺพชิตา มยํ;

ตฺยมฺห ขีณาสวา ทนฺตา, สีติภูตามฺห นิพฺพุตาฯ

[311]

‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ…เป.… วิหรามิ อนาสวาฯ

[312]

‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ

[313]

‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ

อิตฺถํ สุทํ ภทฺทกาปิลานี ภิกฺขุนี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติฯ

ภทฺทกาปิลานีเถริยาปทานํ สตฺตมํฯ

8. ยโสธราเถรีอปทานํ

[314]

เอกสฺมิํ สมเย รมฺเม, อิทฺเธ ราชคเห ปุเร;

ปพฺภารมฺหิ วเรกมฺหิ, วสนฺเต นรนายเกฯ

[315]

วสนฺติยา ตมฺหิ นคเร, รมฺเม ภิกฺขุนุปสฺสเย;

ยโสธราภิกฺขุนิยา, เอวํ อาสิ วิตกฺกิตํฯ

[316]

‘‘สุทฺโธทโน มหาราชา, โคตมี จ ปชาปตี;

อภิญฺญาตา มหาเถรา, เถริโย จ มหิทฺธิกาฯ

[317]