‘‘ยสฺสตฺถาย ปพฺพชิตา, อคารสฺมานคาริยํ;
โส เม อตฺโถ อนุปฺปตฺโต, สพฺพสํโยชนกฺขโยฯ
[89]
‘‘อตฺถธมฺมนิรุตฺตีสุ, ปฏิภาเน ตเถว จ;
ญาณํ เม วิมลํ สุทฺธํ, พุทฺธเสฏฺฐสฺส วาหสาฯ
[90]
‘‘สงฺการกูฏา อาหิตฺวา, สุสานา รถิยาปิ จ;
ตโต สงฺฆาฏิกํ กตฺวา, ลูขํ ธาเรมิ จีวรํฯ
[91]
‘‘ชิโน ตสฺมิํ คุเณ ตุฏฺโฐ, ลูขจีวรธารเณ;
ฐเปสิ เอตทคฺคมฺหิ, ปริสาสุ วินายโกฯ
[92]
‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ…เป.… วิหรามิ อนาสวาฯ
[93]
‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ
[94]
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ
อิตฺถํ สุทํ กิสาโคตมี ภิกฺขุนี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติฯ
กิสาโคตมีเถริยาปทานํ ทุติยํฯ
3. ธมฺมทินฺนาเถรีอปทานํ
[95]
‘‘ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน, สพฺพธมฺมาน ปารคู;
อิโต สตสหสฺสมฺหิ, กปฺเป อุปฺปชฺชิ นายโกฯ
[96]
‘‘ตทาหํ หํสวติยํ, กุเล อญฺญตเร อหุํ;
ปรกมฺมการี อาสิํ, นิปกา สีลสํวุตาฯ
[97]
‘‘ปทุมุตฺตรพุทฺธสฺส, สุชาโต อคฺคสาวโก;
วิหารา อภินิกฺขมฺม, ปิณฺฑปาตาย [ปตฺตมาทาย (ก.)] คจฺฉติฯ
[98]
‘‘ฆฏํ คเหตฺวา คจฺฉนฺตี, ตทา อุทกหาริกา;
ตํ ทิสฺวา อททํ ปูปํ, ปสนฺนา เสหิ ปาณิภิฯ
[99]
‘‘ปฏิคฺคเหตฺวา ตตฺเถว, นิสินฺโน ปริภุญฺชิ โส;
ตโต เนตฺวาน ตํ เคหํ, อทาสิํ ตสฺส โภชนํฯ
[100]
‘‘ตโต เม อยฺยโก ตุฏฺโฐ, อกรี สุณิสํ สกํ;
สสฺสุยา สห คนฺตฺวาน, สมฺพุทฺธํ อภิวาทยิํฯ
[101]
‘‘ตทา โส ธมฺมกถิกํ, ภิกฺขุนิํ ปริกิตฺตยํ;
ฐเปสิ เอตทคฺคมฺหิ, ตํ สุตฺวา มุทิตา อหํฯ
[102]
‘‘นิมนฺตยิตฺวา สุคตํ, สสงฺฆํ โลกนายกํ;
มหาทานํ ททิตฺวาน, ตํ ฐานมภิปตฺถยิํฯ
[103]
‘‘ตโต มํ สุคโต อาห, ฆนนินฺนาทสุสฺสโร [ฆนนินฺนาทสุสฺสเร (ก.)];
‘มมุปฏฺฐานนิรเต, สสงฺฆปริเวสิเกฯ
[104]
‘‘‘สทฺธมฺมสฺสวเน ยุตฺเต, คุณวทฺธิตมานเส;
ภทฺเท ภวสฺสุ มุทิตา, ลจฺฉเส ปณิธีผลํฯ
[105]
‘‘‘สตสหสฺสิโต กปฺเป, โอกฺกากกุลสมฺภโว;
โคตโม นาม โคตฺเตน, สตฺถา โลเก ภวิสฺสติฯ
[106]
‘‘‘ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาทา, โอรสา ธมฺมนิมฺมิตา;
ธมฺมทินฺนาติ นาเมน, เหสฺสติ สตฺถุ สาวิกา’ฯ
[107]
‘‘ตํ สุตฺวา มุทิตา หุตฺวา, ยาวชีวํ มหามุนิํ;
เมตฺตจิตฺตา ปริจริํ, ปจฺจเยหิ วินายกํฯ
[108]
‘‘เตน กมฺเมน สุกเตน, เจตนาปณิธีหิ จ;
ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ, ตาวติํสมคจฺฉหํฯ
[109]
‘‘อิมมฺหิ ภทฺทเก กปฺเป, พฺรหฺมพนฺธุ มหายโส;
กสฺสโป นาม โคตฺเตน, อุปฺปชฺชิ วทตํ วโรฯ
[110]
‘‘อุปฏฺฐาโก มเหสิสฺส, ตทา อาสิ นริสฺสโร;
กาสิราชา กิกี นาม, พาราณสิปุรุตฺตเมฯ
[111]
‘‘ฉฏฺฐา ตสฺสาสหํ ธีตา, สุธมฺมา อิติ วิสฺสุตา;
ธมฺมํ สุตฺวา ชินคฺคสฺส, ปพฺพชฺชํ สมโรจยิํฯ
[112]
‘‘อนุชานิ น โน ตาโต, อคาเรว ตทา มยํ;
วีสวสฺสสหสฺสานิ, วิจริมฺห อตนฺทิตาฯ
ตติยํ ภาณวารํฯ
[113]
‘‘โกมาริพฺรหฺมจริยํ , ราชกญฺญา สุเขธิตา;
พุทฺโธปฏฺฐานนิรตา, มุทิตา สตฺต ธีตโรฯ
[114]
‘‘สมณี สมณคุตฺตา จ, ภิกฺขุนี ภิกฺขุทายิกา;
ธมฺมา เจว สุธมฺมา จ, สตฺตมี สงฺฆทายิกาฯ
[115]
‘‘เขมา อุปฺปลวณฺณา จ, ปฏาจารา จ กุณฺฑลา;
โคตมี จ อหญฺเจว, วิสาขา โหติ สตฺตมีฯ
[116]
‘‘เตหิ กมฺเมหิ สุกเตหิ, เจตนาปณิธีหิ จ;
ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ, ตาวติํสมคจฺฉหํฯ
[117]
‘‘ปจฺฉิเม จ ภเว ทานิ, คิริพฺพชปุรุตฺตเม;
ชาตา เสฏฺฐิกุเล ผีเต, สพฺพกามสมิทฺธิเนฯ
[118]
‘‘ยทา รูปคุณูเปตา, ปฐเม โยพฺพเน ฐิตา;
ตทา ปรกุลํ คนฺตฺวา, วสิํ สุขสมปฺปิตาฯ
[119]
‘‘อุเปตฺวา โลกสรณํ, สุณิตฺวา ธมฺมเทสนํ;
อนาคามิผลํ ปตฺโต, สามิโก เม สุพุทฺธิมาฯ
[120]
‘‘ตทาหํ อนุชาเนตฺวา, ปพฺพชิํ อนคาริยํ;
น จิเรเนว กาเลน, อรหตฺตมปาปุณิํฯ
[121]
‘‘ตทา อุปาสโก โส มํ, อุปคนฺตฺวา อปุจฺฉถ;
คมฺภีเร นิปุเณ ปญฺเห, เต สพฺเพ พฺยากริํ อหํฯ
[122]
‘‘ชิโน ตสฺมิํ คุเณ ตุฏฺโฐ, เอตทคฺเค ฐเปสิ มํ;
‘ภิกฺขุนิํ ธมฺมกถิกํ, นาญฺญํ ปสฺสามิ เอทิสิํฯ
[123]
‘ธมฺมทินฺนา ยถา ธีรา, เอวํ ธาเรถ ภิกฺขโว’;
‘‘เอวาหํ ปณฺฑิตา โหมิ [ชาตา (สี.), นาม (สฺยา.)], นายเกนานุกมฺปิตาฯ
[124]
‘‘ปริจิณฺโณ มยา สตฺถา, กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ;
โอหิโต ครุโก ภาโร, ภวเนตฺติ สมูหตาฯ
[125]
‘‘ยสฺสตฺถาย ปพฺพชิตา, อคารสฺมานคาริยํ;
โส เม อตฺโถ อนุปฺปตฺโต, สพฺพสํโยชนกฺขโยฯ
[126]
‘‘อิทฺธีสุ จ วสี โหมิ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา;
ปรจิตฺตานิ ชานามิ, สตฺถุสาสนการิกาฯ
[127]
‘‘ปุพฺเพนิวาสํ ชานามิ, ทิพฺพจกฺขุ วิโสธิตํ;
เขเปตฺวา อาสเว สพฺเพ, วิสุทฺธาสิํ สุนิมฺมลาฯ
[128]
‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ…เป.… วิหรามิ อนาสวาฯ
[129]
‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ
[130]
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ
อิตฺถํ สุทํ ธมฺมทินฺนา ภิกฺขุนี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติฯ
ธมฺมทินฺนาเถริยาปทานํ ตติยํฯ
4. สกุลาเถรีอปทานํ
[131]
‘‘ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน, สพฺพธมฺมาน ปารคู;
อิโต สตสหสฺสมฺหิ, กปฺเป อุปฺปชฺชิ นายโกฯ
[132]
‘‘หิตาย สพฺพสตฺตานํ, สุขาย วทตํ วโร;
อตฺถาย ปุริสาชญฺโญ, ปฏิปนฺโน สเทวเกฯ
[133]
‘‘ยสคฺคปตฺโต สิริมา, กิตฺติวณฺณคโต ชิโน;
ปูชิโต สพฺพโลกสฺส, ทิสาสพฺพาสุ วิสฺสุโตฯ
[134]
‘‘อุตฺติณฺณวิจิกิจฺโฉ โส, วีติวตฺตกถํกโถ;
สมฺปุณฺณมนสงฺกปฺโป, ปตฺโต สมฺโพธิมุตฺตมํฯ
[135]
‘‘อนุปฺปนฺนสฺส มคฺคสฺส, อุปฺปาเทตา นรุตฺตโม;
อนกฺขาตญฺจ อกฺขาสิ, อสญฺชาตญฺจ สญฺชนีฯ
[136]
‘‘มคฺคญฺญู จ มคฺควิทู, มคฺคกฺขายี นราสโภ;
มคฺคสฺส กุสโล สตฺถา, สารถีนํ วรุตฺตโมฯ
[137]
‘‘มหาการุณิโก สตฺถา, ธมฺมํ เทเสสิ นายโก;
นิมุคฺเค กามปงฺกมฺหิ, สมุทฺธรติ ปาณิเนฯ
[138]
‘‘ตทาหํ หํสวติยํ, ชาตา ขตฺติยนนฺทนา;
สุรูปา สธนา จาปิ, ทยิตา จ สิรีมตีฯ
[139]