‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ, ภวา สพฺเพ สมูหตา;

นาคีว พนฺธนํ เฉตฺวา, วิหรามิ อนาสวาฯ

[53]

‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ, มม พุทฺธสฺส สนฺติเก;

ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา, กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ

[54]

‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส, วิโมกฺขาปิ จ อฏฺฐิเม;

ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา, กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ

อิตฺถํ สุทํ ภทฺทากุณฺฑลเกสา ภิกฺขุนี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติฯ

กุณฺฑลเกสาเถริยาปทานํ ปฐมํฯ

2. กิสาโคตมีเถรีอปทานํ

[55]

‘‘ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน, สพฺพธมฺมาน ปารคู;

อิโต สตสหสฺสมฺหิ, กปฺเป อุปฺปชฺชิ นายโกฯ

[56]

‘‘ตทาหํ หํสวติยํ, ชาตา อญฺญตเร กุเล;

อุเปตฺวา ตํ นรวรํ, สรณํ สมุปาคมิํฯ

[57]

‘‘ธมฺมญฺจ ตสฺส อสฺโสสิํ, จตุสจฺจูปสญฺหิตํ;

มธุรํ ปรมสฺสาทํ, วฏฺฏสนฺติสุขาวหํ [จิตฺตสนฺติ … (สฺยา.)]ฯ

[58]

‘‘ตทา จ ภิกฺขุนิํ วีโร, ลูขจีวรธารินิํ;

ฐเปนฺโต เอตทคฺคมฺหิ, วณฺณยี ปุริสุตฺตโมฯ

[59]

‘‘ชเนตฺวานปฺปกํ ปีติํ, สุตฺวา ภิกฺขุนิยา คุเณ;

การํ กตฺวาน พุทฺธสฺส, ยถาสตฺติ ยถาพลํฯ

[60]

‘‘นิปจฺจ มุนิวรํ ตํ, ตํ ฐานมภิปตฺถยิํ;

ตทานุโมทิ สมฺพุทฺโธ, ฐานลาภาย นายโกฯ

[61]

‘‘‘สตสหสฺสิโต กปฺเป, โอกฺกากกุลสมฺภโว;

โคตโม นาม โคตฺเตน, สตฺถา โลเก ภวิสฺสติฯ

[62]

‘‘‘ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาทา, โอรสา ธมฺมนิมฺมิตา;

กิสาโคตมี [โคตมี นาม (สี. ก.)] นาเมน, เหสฺสติ สตฺถุ สาวิกา’ฯ

[63]

‘‘ตํ สุตฺวา มุทิตา หุตฺวา, ยาวชีวํ ตทา ชินํ;

เมตฺตจิตฺตา ปริจริํ, ปจฺจเยหิ วินายกํฯ

[64]

‘‘เตน กมฺเมน สุกเตน, เจตนาปณิธีหิ จ;

ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ, ตาวติํสมคจฺฉหํฯ

[65]

‘‘อิมมฺหิ ภทฺทเก กปฺเป, พฺรหฺมพนฺธุ มหายโส;

กสฺสโป นาม โคตฺเตน, อุปฺปชฺชิ วทตํ วโรฯ

[66]

‘‘อุปฏฺฐาโก มเหสิสฺส, ตทา อาสิ นริสฺสโร;

กาสิราชา กิกี นาม, พาราณสิปุรุตฺตเมฯ

[67]

‘‘ปญฺจมี ตสฺส ธีตาสิํ, ธมฺมา นาเมน วิสฺสุตา;

ธมฺมํ สุตฺวา ชินคฺคสฺส, ปพฺพชฺชํ สมโรจยิํฯ

[68]

‘‘อนุชานิ น โน ตาโต, อคาเรว ตทา มยํ;

วีสวสฺสสหสฺสานิ, วิจริมฺห อตนฺทิตาฯ

[69]

‘‘โกมาริพฺรหฺมจริยํ, ราชกญฺญา สุเขธิตา;

พุทฺโธปฏฺฐานนิรตา, มุทิตา สตฺต ธีตโรฯ

[70]

‘‘สมณี สมณคุตฺตา จ, ภิกฺขุนี ภิกฺขุทายิกา;

ธมฺมา เจว สุธมฺมา จ, สตฺตมี สงฺฆทายิกาฯ

[71]

‘‘เขมา อุปฺปลวณฺณา จ, ปฏาจารา จ กุณฺฑลา;

อหญฺจ ธมฺมทินฺนา จ, วิสาขา โหติ สตฺตมีฯ

[72]

‘‘เตหิ กมฺเมหิ สุกเตหิ, เจตนาปณิธีหิ จ;

ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ, ตาวติํสมคจฺฉหํฯ

[73]

‘‘ปจฺฉิเม จ ภเว ทานิ, ชาตา เสฏฺฐิกุเล อหํ;

ทุคฺคเต อธเน นฏฺเฐ [นีเจ (สฺยา.), นิทฺเธ (ปี.)], คตา จ สธนํ กุลํฯ

[74]

‘‘ปติํ ฐเปตฺวา เสสา เม, เทสฺสนฺติ อธนา อิติ;

ยทา จ ปสูตา [สสุตา (สี. ปี.)] อาสิํ, สพฺเพสํ ทยิตา ตทาฯ

[75]

‘‘ยทา โส ตรุโณ ภทฺโท [ปุตฺโต (สี. สฺยา.)], โกมลโก [โกมารโก (สฺยา.), โกมลงฺโค (สี. ปี.)] สุเขธิโต;

สปาณมิว กนฺโต เม, ตทา ยมวสํ คโตฯ

[76]

‘‘โสกฏฺฏา ทีนวทนา , อสฺสุเนตฺตา รุทมฺมุขา;

มตํ กุณปมาทาย, วิลปนฺตี คมามหํฯ

[77]

‘‘ตทา เอเกน สนฺทิฏฺฐา, อุเปตฺวาภิสกฺกุตฺตมํ;

อโวจํ เทหิ เภสชฺชํ, ปุตฺตสญฺชีวนนฺติ โภฯ

[78]

‘‘น วิชฺชนฺเต มตา ยสฺมิํ, เคเห สิทฺธตฺถกํ ตโต;

อาหราติ ชิโน อาห, วินโยปายโกวิโทฯ

[79]

‘‘ตทา คมิตฺวา สาวตฺถิํ, น ลภิํ ตาทิสํ ฆรํ;

กุโต สิทฺธตฺถกํ ตสฺมา, ตโต ลทฺธา สติํ อหํฯ

[80]

‘‘กุณปํ ฉฑฺฑยิตฺวาน, อุเปสิํ โลกนายกํ;

ทูรโตว มมํ ทิสฺวา, อโวจ มธุรสฺสโรฯ

[81]

‘‘‘โย จ วสฺสสตํ ชีเว, อปสฺสํ อุทยพฺพยํ;

เอกาหํ ชีวิตํ เสยฺโย, ปสฺสโต อุทยพฺพยํฯ

[82]

‘‘‘น คามธมฺโม นิคมสฺส ธมฺโม, น จาปิยํ เอกกุลสฺส ธมฺโม;

สพฺพสฺส โลกสฺส สเทวกสฺส, เอเสว ธมฺโม ยทิทํ อนิจฺจตา’ฯ

[83]

‘‘สาหํ สุตฺวานิมา [สหสุตฺวานิมา (ก.)] คาถา, ธมฺมจกฺขุํ วิโสธยิํ;

ตโต วิญฺญาตสทฺธมฺมา, ปพฺพชิํ อนคาริยํฯ

[84]

‘‘ตถา ปพฺพชิตา สนฺตี, ยุญฺชนฺตี ชินสาสเน;

น จิเรเนว กาเลน, อรหตฺตมปาปุณิํฯ

[85]

‘‘อิทฺธีสุ จ วสี โหมิ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา;

ปรจิตฺตานิ ชานามิ, สตฺถุสาสนการิกาฯ

[86]

‘‘ปุพฺเพนิวาสํ ชานามิ, ทิพฺพจกฺขุ วิโสธิตํ;

เขเปตฺวา อาสเว สพฺเพ, วิสุทฺธาสิํ สุนิมฺมลาฯ

[87]

‘‘ปริจิณฺโณ มยา สตฺถา, กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ;

โอหิโต ครุโก ภาโร, ภวเนตฺติ สมูหตาฯ

[88]

‘‘ยสฺสตฺถาย ปพฺพชิตา, อคารสฺมานคาริยํ;

โส เม อตฺโถ อนุปฺปตฺโต, สพฺพสํโยชนกฺขโยฯ

[89]

‘‘อตฺถธมฺมนิรุตฺตีสุ, ปฏิภาเน ตเถว จ;

ญาณํ เม วิมลํ สุทฺธํ, พุทฺธเสฏฺฐสฺส วาหสาฯ

[90]

‘‘สงฺการกูฏา อาหิตฺวา, สุสานา รถิยาปิ จ;

ตโต สงฺฆาฏิกํ กตฺวา, ลูขํ ธาเรมิ จีวรํฯ

[91]

‘‘ชิโน ตสฺมิํ คุเณ ตุฏฺโฐ, ลูขจีวรธารเณ;

ฐเปสิ เอตทคฺคมฺหิ, ปริสาสุ วินายโกฯ

[92]

‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ…เป.… วิหรามิ อนาสวาฯ

[93]

‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ

[94]

‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ

อิตฺถํ สุทํ กิสาโคตมี ภิกฺขุนี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติฯ

กิสาโคตมีเถริยาปทานํ ทุติยํฯ

3. ธมฺมทินฺนาเถรีอปทานํ

[95]

‘‘ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน, สพฺพธมฺมาน ปารคู;

อิโต สตสหสฺสมฺหิ, กปฺเป อุปฺปชฺชิ นายโกฯ

[96]

‘‘ตทาหํ หํสวติยํ, กุเล อญฺญตเร อหุํ;

ปรกมฺมการี อาสิํ, นิปกา สีลสํวุตาฯ

[97]

‘‘ปทุมุตฺตรพุทฺธสฺส, สุชาโต อคฺคสาวโก;

วิหารา อภินิกฺขมฺม, ปิณฺฑปาตาย [ปตฺตมาทาย (ก.)] คจฺฉติฯ

[98]

‘‘ฆฏํ คเหตฺวา คจฺฉนฺตี, ตทา อุทกหาริกา;

ตํ ทิสฺวา อททํ ปูปํ, ปสนฺนา เสหิ ปาณิภิฯ

[99]

‘‘ปฏิคฺคเหตฺวา ตตฺเถว, นิสินฺโน ปริภุญฺชิ โส;

ตโต เนตฺวาน ตํ เคหํ, อทาสิํ ตสฺส โภชนํฯ

[100]