‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ

[121]

‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ

อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา สิวกตฺเถโร อิมา คาถาโย

อภาสิตฺถาติฯ

สิวกตฺเถรสฺสาปทานํ นวมํฯ

10. อุปวานตฺเถรอปทานํ

[122]

‘‘ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน, สพฺพธมฺมาน ปารคู;

ชลิตฺวา อคฺคิกฺขนฺโธว, สมฺพุทฺโธ ปรินิพฺพุโตฯ

[123]

‘‘มหาชนา สมาคมฺม, ปูชยิตฺวา ตถาคตํ;

จิตํ กตฺวาน สุคตํ, สรีรํ อภิโรปยุํฯ

[124]

‘‘สรีรกิจฺจํ กตฺวาน, ธาตุํ ตตฺถ สมานยุํ;

สเทวมนุสฺสา สพฺเพ, พุทฺธถูปํ อกํสุ เตฯ

[125]

‘‘ปฐมา กญฺจนมยา, ทุติยา จ มณิมยา;

ตติยา รูปิยมยา, จตุตฺถี ผลิกามยาฯ

[126]

‘‘ตตฺถ ปญฺจมิกา เจว [ตตฺถ ปญฺจมิกา เจติ (สี.)], โลหิตงฺกมยา อหุ;

ฉฏฺฐา มสารคลฺลสฺส, สพฺพํ รตนมยูปริฯ

[127]

‘‘ชงฺฆา มณิมยา อาสิ, เวทิกา รตนามยา;

สพฺพโสณฺณมโย ถูโป, อุทฺธํ โยชนมุคฺคโตฯ

[128]

‘‘เทวา ตตฺถ สมาคนฺตฺวา, เอกโต มนฺตยุํ ตทา;

‘มยมฺปิ ถูปํ กสฺสาม, โลกนาถสฺส ตาทิโนฯ

[129]

‘‘‘ธาตุ อาเวณิกา นตฺถิ, สรีรํ เอกปิณฺฑิตํ;

อิมมฺหิ พุทฺธถูปมฺหิ, กสฺสาม กญฺจุกํ มยํ’ฯ

[130]

‘‘เทวา สตฺตหิ รตฺเนหิ, อญฺญํ วฑฺเฒสุํ โยชนํ;

ถูโป ทฺวิโยชนุพฺเพโธ, ติมิรํ พฺยปหนฺติ โสฯ

[131]

‘‘นาคา ตตฺถ สมาคนฺตฺวา, เอกโต มนฺตยุํ ตทา;

‘มนุสฺสา เจว เทวา จ, พุทฺธถูปํ อกํสุ เตฯ

[132]

‘‘‘มา โน ปมตฺตา อสฺสุมฺห, อปฺปมตฺตา สเทวกา;

มยมฺปิ ถูปํ กสฺสาม, โลกนาถสฺส ตาทิโน’ฯ

[133]

‘‘อินฺทนีลํ มหานีลํ, อโถ โชติรสํ มณิํ;

เอกโต สนฺนิปาเตตฺวา, พุทฺธถูปํ อฉาทยุํฯ

[134]

‘‘สพฺพํ มณิมยํ อาสิ, ยาวตา [ตาวตา (ก.)] พุทฺธเจติยํ;

ติโยชนสมุพฺเพธํ, อาโลกกรณํ ตทาฯ

[135]

‘‘ครุฬา จ สมาคนฺตฺวา, เอกโต มนฺตยุํ ตทา;

‘มนุสฺสา เทวนาคา จ, พุทฺธปูชํ อกํสุ เตฯ

[136]

‘‘‘มา โน ปมตฺตา อสฺสุมฺห, อปฺปมตฺตา สเทวกา;

มยมฺปิ ถูปํ กสฺสาม, โลกนาถสฺส ตาทิโน’ฯ

[137]

‘‘สพฺพํ มณิมยํ ถูปํ, อกรุํ เต จ กญฺจุกํ;

โยชนํ เตปิ วฑฺเฒสุํ, อายตํ พุทฺธเจติยํฯ

[138]

‘‘จตุโยชนมุพฺเพโธ, พุทฺธถูโป วิโรจติ;

โอภาเสติ ทิสา สพฺพา, สตรํสีว อุคฺคโตฯ

[139]

‘‘กุมฺภณฺฑา จ สมาคนฺตฺวา, เอกโต มนฺตยุํ ตทา;

‘มนุสฺสา เจว เทวา จ, นาคา จ ครุฬา ตถาฯ

[140]

‘‘‘ปจฺเจกํ พุทฺธเสฏฺฐสฺส, อกํสุ ถูปมุตฺตมํ;

มา โน ปมตฺตา อสฺสุมฺห, อปฺปมตฺตา สเทวกาฯ

[141]

‘‘‘มยมฺปิ ถูปํ กสฺสาม, โลกนาถสฺส ตาทิโน;

รตเนหิ ฉาเทสฺสาม, อายตํ พุทฺธเจติยํ’ฯ

[142]

‘‘โยชนํ เตปิ วฑฺเฒสุํ, อายตํ พุทฺธเจติยํ;

ปญฺจโยชนมุพฺเพโธ, ถูโป โอภาสเต ตทาฯ

[143]

‘‘ยกฺขา ตตฺถ สมาคนฺตฺวา, เอกโต มนฺตยุํ ตทา;

‘มนุสฺสา เทวนาคา จ, ครุฬา จ กุมฺภณฺฑกาฯ

[144]

‘‘‘ปจฺเจกํ พุทฺธเสฏฺฐสฺส, อกํสุ ถูปมุตฺตมํ;

มา โน ปมตฺตา อสฺสุมฺห, อปฺปมตฺตา สเทวกาฯ

[145]

‘‘‘มยมฺปิ ถูปํ กสฺสาม, โลกนาถสฺส ตาทิโน;

ผลิกา ฉาทยิสฺสาม, อายตํ พุทฺธเจติยํ’ฯ

[146]

‘‘โยชนํ เตปิ วฑฺเฒสุํ, อายตํ พุทฺธเจติยํ;

ฉโยชนิกมุพฺเพโธ, ถูโป โอภาสเต ตทาฯ

[147]

‘‘คนฺธพฺพา จ สมาคนฺตฺวา, เอกโต มนฺตยุํ ตทา;

‘มนุชา เทวตา นาคา, กุมฺภณฺฑา ครุฬา ตถา [กุมฺภณฺฑา จ ยกฺขา ตถา (สี.)]ฯ

[148]

‘‘‘สพฺเพ อกํสุ พุทฺธถูปํ, มยเมตฺถ อการกา;

มยมฺปิ ถูปํ กสฺสาม, โลกนาถสฺส ตาทิโน’ฯ

[149]

‘‘เวทิโย สตฺต กตฺวาน, ธชํ ฉตฺตํ อกํสุ เต;

สพฺพโสณฺณมยํ ถูปํ, คนฺธพฺพา การยุํ ตทาฯ

[150]

‘‘สตฺตโยชนมุพฺเพโธ, ถูโป โอภาสเต ตทา;

รตฺตินฺทิวา น ญายนฺติ, อาโลโก โหติ สพฺพทาฯ

[151]

‘‘อภิโภนฺติ น ตสฺสาภา, จนฺทสูรา สตารกา;

สมนฺตา โยชนสเต, ปทีโปปิ น ปชฺชลิฯ

[152]

‘‘เตน กาเลน เย เกจิ, ถูปํ ปูเชนฺติ มานุสา;

น เต ถูปํ อารุหนฺติ, อมฺพเร อุกฺขิปนฺติ เตฯ

[153]

‘‘เทเวหิ ฐปิโต ยกฺโข, อภิสมฺมตนามโก;

ธชํ วา ปุปฺผทามํ วา, อภิโรเปติ อุตฺตริํฯ

[154]

‘‘น เต ปสฺสนฺติ ตํ ยกฺขํ, ทามํ ปสฺสนฺติ คจฺฉโต;

เอวํ ปสฺสิตฺวา คจฺฉนฺตา, สพฺเพ คจฺฉนฺติ สุคฺคติํฯ

[155]

‘‘วิรุทฺธา เย ปาวจเน, ปสนฺนา เย จ สาสเน;

ปาฏิหีรํ ทฏฺฐุกามา, ถูปํ ปูเชนฺติ มานุสาฯ

[156]

‘‘นคเร หํสวติยา, อโหสิํ ภตโก ตทา;

อาโมทิตํ ชนํ ทิสฺวา, เอวํ จินฺเตสหํ ตทาฯ

[157]

‘‘‘อุฬาโร ภควา เนโส, ยสฺส ธาตุฆเร ทิสํ;

อิมา จ ชนตา ตุฏฺฐา, การํ กุพฺพํ น ตปฺปเรฯ

[158]

‘‘‘อหมฺปิ การํ กสฺสามิ, โลกนาถสฺส ตาทิโน;

ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาโท, ภวิสฺสามิ อนาคเต’ฯ

[159]

‘‘สุโธตํ รชเกนาหํ, อุตฺตเรยฺยํ ปฏํ มม;

เวฬคฺเค อาลคฺเคตฺวาน, ธชํ อุกฺขิปิมมฺพเรฯ

[160]

‘‘อภิสมฺมตโก คยฺห, อมฺพเร หาสิ เม ธชํ;

วาเตริตํ ธชํ ทิสฺวา, ภิยฺโย หาสํ ชเนสหํฯ

[161]

‘‘ตตฺถ จิตฺตํ ปสาเทตฺวา, สมณํ อุปสงฺกมิํ;

ตํ ภิกฺขุํ อภิวาเทตฺวา, วิปากํ ปุจฺฉหํ ธเชฯ

[162]

‘‘โส เม กเถสิ อานนฺที, ปีติสญฺชนนํ มม;

‘ตสฺส ธชสฺส วิปากํ, อนุโภสฺสสิ สพฺพทาฯ

[163]

‘‘‘หตฺถิอสฺสรถาปตฺตี, เสนา จ จตุรงฺคินี;

ปริวาเรสฺสนฺติ ตํ นิจฺจํ, ธชทานสฺสิทํ ผลํฯ

[164]

‘‘‘สฏฺฐิตุริยสหสฺสานิ, เภริโย สมลงฺกตา;

ปริวาเรสฺสนฺติ ตํ นิจฺจํ, ธชทานสฺสิทํ ผลํฯ

[165]

‘‘‘ฉฬสีติสหสฺสานิ , นาริโย สมลงฺกตา;

วิจิตฺตวตฺถาภรณา, อามุกฺกมณิกุณฺฑลาฯ

[166]

‘‘‘อาฬารปมฺหา หสุลา, สุสญฺญา [สุตฺถนา (สี.) อป. เถร 2.48.19 มณิปูชกตฺเถราปทาเนปิ] ตนุมชฺฌิมา;

ปริวาเรสฺสนฺติ ตํ นิจฺจํ, ธชทานสฺสิทํ ผลํฯ

[167]

‘‘‘ติํสกปฺปสหสฺสานิ, เทวโลเก รมิสฺสสิ;

อสีติกฺขตฺตุํ เทวินฺโท, เทวรชฺชํ กริสฺสสิฯ

[168]

‘‘‘สหสฺสกฺขตฺตุํ ราชา จ, จกฺกวตฺตี ภวิสฺสติ;

ปเทสรชฺชํ วิปุลํ, คณนาโต อสงฺขิยํฯ

[169]

‘‘‘กปฺปสตสหสฺสมฺหิ, โอกฺกากกุลสมฺภโว;

โคตโม นาม โคตฺเตน, สตฺถา โลเก ภวิสฺสติฯ

[170]

‘‘‘เทวโลกา จวิตฺวาน, สุกฺกมูเลน โจทิโต;

ปุญฺญกมฺเมน สญฺญุตฺโต, พฺรหฺมพนฺธุ ภวิสฺสสิฯ

[171]

‘‘‘อสีติโกฏิํ ฉฑฺเฑตฺวา, ทาเส กมฺมกเร พหู;

โคตมสฺส ภควโต, สาสเน ปพฺพชิสฺสสิฯ

[172]

‘‘‘อาราธยิตฺวา สมฺพุทฺธํ, โคตมํ สกฺยปุงฺควํ;

อุปวาโนติ นาเมน, เหสฺสสิ สตฺถุ สาวโก’ฯ

[173]

‘‘สตสหสฺเส กตํ กมฺมํ, ผลํ ทสฺเสสิ เม อิธ;

สุมุตฺโต สรเวโคว, กิเลเส ฌาปยิํ [กิเลสา ฌาปิตา (สี.)] มมฯ

[174]

‘‘จกฺกวตฺติสฺส สนฺตสฺส, จาตุทฺทีปิสฺสรสฺส เม;

ตีณิ โยชนานิ สามนฺตา, อุสฺสียนฺติ ธชา สทาฯ

[175]

‘‘สตสหสฺสิโต กปฺเป, ยํ กมฺมมกริํ ตทา;

ทุคฺคติํ นาภิชานามิ, ธชทานสฺสิทํ ผลํฯ

[176]

‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ…เป.… วิหรามิ อนาสโวฯ

[177]

‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ

[178]

‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ

อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา อุปวานตฺเถโร อิมา คาถาโย

อภาสิตฺถาติฯ

อุปวานตฺเถรสฺสาปทานํ ทสมํฯ

11. รฏฺฐปาลตฺเถรอปทานํ

[179]

‘‘ปทุมุตฺตรสฺส ภควโต, โลกเชฏฺฐสฺส ตาทิโน;

วรนาโค มยา ทินฺโน, อีสาทนฺโต อุรูฬฺหวาฯ

[180]

‘‘เสตจฺฉตฺโตปโสภิโต, สกปฺปโน [สีทพฺพโน (สี.)] สหตฺถิโป;

อคฺฆาเปตฺวาน ตํ สพฺพํ, สงฺฆารามํ อการยิํฯ

[181]

‘‘จตุปญฺญาสสหสฺสานิ, ปาสาเท การยิํ อหํ;

มโหฆทานํ [มหคฺฆญฺจ (สี.), มยา ภตฺตํ (ก.) อป. เถร 1.2.99] กริตฺวาน, นิยฺยาเทสิํ มเหสิโนฯ

[182]