10. จูฬสุคนฺธตฺเถรอปทานํ

[272]

‘‘อิมมฺหิ ภทฺทเก กปฺเป, พฺรหฺมพนฺธุ มหายโส;

กสฺสโป นาม โคตฺเตน, อุปฺปชฺชิ วทตํ วโรฯ

[273]

‘‘อนุพฺยญฺชนสมฺปนฺโน, พาตฺติํสวรลกฺขโณ;

พฺยามปฺปภาปริวุโต, รํสิชาลสโมตฺถโฏฯ

[274]

‘‘อสฺสาเสตา ยถา จนฺโท, สูริโยว ปภงฺกโร;

นิพฺพาเปตา ยถา เมโฆ, สาคโรว คุณากโรฯ

[275]

‘‘ธรณีริว สีเลน, หิมวาว สมาธินา;

อากาโส วิย ปญฺญาย, อสงฺโค อนิโล ยถาฯ

[276]

‘‘ตทาหํ พาราณสิยํ, อุปปนฺโน มหากุเล;

ปหูตธนธญฺญสฺมิํ, นานารตนสญฺจเยฯ

[277]

‘‘มหตา ปริวาเรน, นิสินฺนํ โลกนายกํ;

อุเปจฺจ ธมฺมมสฺโสสิํ, อมตํว มโนหรํฯ

[278]

‘‘ทฺวตฺติํสลกฺขณธโร, สนกฺขตฺโตว จนฺทิมา;

อนุพฺยญฺชนสมฺปนฺโน, สาลราชาว ผุลฺลิโตฯ

[279]

‘‘รํสิชาลปริกฺขิตฺโต, ทิตฺโตว กนกาจโล;

พฺยามปฺปภาปริวุโต, สตรํสี ทิวากโรฯ

[280]

‘‘โสณฺณานโน ชินวโร, สมณีว [รมฺมณีว (สฺยา.)] สิลุจฺจโย;

กรุณาปุณฺณหทโย, คุเณน วิย สาคโรฯ

[281]

‘‘โลกวิสฺสุตกิตฺติ จ, สิเนรูว นคุตฺตโม;

ยสสา วิตฺถโต วีโร, อากาสสทิโส มุนิฯ

[282]

‘‘อสงฺคจิตฺโต สพฺพตฺถ, อนิโล วิย นายโก;

ปติฏฺฐา สพฺพภูตานํ, มหีว มุนิสตฺตโมฯ

[283]

‘‘อนุปลิตฺโต โลเกน, โตเยน ปทุมํ ยถา;

กุวาทคจฺฉทหโน, อคฺคิขนฺโธว โสภสิ [โสภติ (สี.), โส วสิ (สฺยา. ก.)]ฯ

[284]

‘‘อคโธ วิย สพฺพตฺถ, กิเลสวิสนาสโก;

คนฺธมาทนเสโลว, คุณคนฺธวิภูสิโตฯ

[285]

‘‘คุณานํ อากโร วีโร, รตนานํว สาคโร;

สินฺธูว วนราชีนํ, กิเลสมลหารโกฯ

[286]

‘‘วิชยีว มหาโยโธ, มารเสนาวมทฺทโน;

จกฺกวตฺตีว โส ราชา, โพชฺฌงฺครตนิสฺสโรฯ

[287]

‘‘มหาภิสกฺกสงฺกาโส, โทสพฺยาธิติกิจฺฉโก;

สลฺลกตฺโต ยถา เวชฺโช, ทิฏฺฐิคณฺฑวิผาลโกฯ

[288]

‘‘โส ตทา โลกปชฺโชโต, สนรามรสกฺกโต;

ปริสาสุ นราทิจฺโจ, ธมฺมํ เทสยเต ชิโนฯ

[289]

‘‘ทานํ ทตฺวา มหาโภโค, สีเลน สุคตูปโค;

ภาวนาย จ นิพฺพาติ, อิจฺเจวมนุสาสถฯ

[290]

‘‘เทสนํ ตํ มหสฺสาทํ, อาทิมชฺฌนฺตโสภณํ;

สุณนฺติ ปริสา สพฺพา, อมตํว มหารสํฯ

[291]

‘‘สุตฺวา สุมธุรํ ธมฺมํ, ปสนฺโน ชินสาสเน;

สุคตํ สรณํ คนฺตฺวา, ยาวชีวํ นมสฺสหํฯ

[292]

‘‘มุนิโน คนฺธกุฏิยา, โอปุญฺเชสิํ [อุพฺพฏฺเฏสิํ (สฺยา.)] ตทา มหิํ;

จตุชฺชาเตน คนฺเธน, มาเส อฏฺฐ ทิเนสฺวหํฯ

[293]

‘‘ปณิธาย สุคนฺธตฺตํ, สรีรวิสฺสคนฺธิโน [สรีรสฺส วิคนฺธิโน (สี. สฺยา. ปี.)];

ตทา ชิโน วิยากาสิ, สุคนฺธตนุลาภิตํฯ

[294]

‘‘‘โย ยํ คนฺธกุฏิภูมิํ, คนฺเธโนปุญฺชเต สกิํ;

เตน กมฺมวิปาเกน, อุปปนฺโน ตหิํ ตหิํฯ

[295]

‘‘‘สุคนฺธเทโห สพฺพตฺถ, ภวิสฺสติ อยํ นโร;

คุณคนฺธยุตฺโต หุตฺวา, นิพฺพายิสฺสตินาสโว’ฯ

[296]

‘‘เตน กมฺเมน สุกเตน, เจตนาปณิธีหิ จ;

ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ, ตาวติํสมคจฺฉหํฯ

[297]

‘‘ปจฺฉิเม จ ภเว ทานิ, ชาโต วิปฺปกุเล อหํ;

คพฺภํ เม วสโต มาตา, เทเหนาสิ สุคนฺธิตาฯ

[298]

‘‘ยทา จ มาตุกุจฺฉิมฺหา, นิกฺขมามิ ตทา ปุรี [ปุรํ (สฺยา. ก.)];

สาวตฺถิสพฺพคนฺเธหิ, วาสิตา วิย วายถฯ

[299]

‘‘ปุปฺผวสฺสญฺจ สุรภิ, ทิพฺพคนฺธํ มโนรมํ;

ธูปานิ จ มหคฺฆานิ, อุปวายิํสุ ตาวเทฯ

[300]

‘‘เทวา จ สพฺพคนฺเธหิ, ธูปปุปฺเผหิ ตํ ฆรํ;

วาสยิํสุ สุคนฺเธน, ยสฺมิํ ชาโต อหํ ฆเรฯ

[301]

‘‘ยทา จ ตรุโณ ภทฺโท, ปฐเม โยพฺพเน ฐิโต;

ตทา เสลํ [เสสํ (สฺยา.)] สปริสํ, วิเนตฺวา นรสารถิฯ

[302]

‘‘เตหิ สพฺเพหิ ปริวุโต [สหิโต (สี. สฺยา. ปี.)], สาวตฺถิปุรมาคโต;

ตทา พุทฺธานุภาวํ ตํ, ทิสฺวา ปพฺพชิโต อหํฯ

[303]

‘‘สีลํ สมาธิปญฺญญฺจ, วิมุตฺติญฺจ อนุตฺตรํ;

ภาเวตฺวา จตุโร ธมฺเม, ปาปุณิํ อาสวกฺขยํฯ

[304]

‘‘ยทา ปพฺพชิโต จาหํ, ยทา จ อรหา อหุํ;

นิพฺพายิสฺสํ ยทา จาหํ, คนฺธวสฺโส ตทา อหุฯ

[305]

‘‘สรีรคนฺโธ จ สทาติเสติ [สทา วาเสติ (ก.)] เม, มหารหํ จนฺทนจมฺปกุปฺปลํ;

ตเถว คนฺเธ อิตเร จ สพฺพโส, ปสยฺห วายามิ ตโต ตหิํ [ยหิํ (สฺยา.)] ตหิํฯ

[306]

‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ…เป.… วิหรามิ อนาสโวฯ

[307]

‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ

[308]

‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ

อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา จูฬสุคนฺโธ เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ;

จูฬสุคนฺธตฺเถรสฺสาปทานํ ทสมํฯ

ภทฺทิยวคฺโค ปญฺจปญฺญาสโมฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

ภทฺทิโย เรวโต เถโร, มหาลาภี จ สีวลี;

วงฺคีโส นนฺทโก เจว, กาฬุทายี ตถาภโยฯ

โลมโส วนวจฺโฉ จ, สุคนฺโธ เจว ทสโม;

ตีณิ คาถาสตา ตตฺถ, โสฬสา จ ตทุตฺตริฯ

อถ วคฺคุทฺทานํ –

กณิการวฺหโย วคฺโค, ผลโท ติณทายโก;

กจฺจาโน ภทฺทิโย วคฺโค, คาถาโย คณิตา จิมาฯ

นวคาถาสตานีห , จตุราสีติเยว จ;

สปญฺญาสํ ปญฺจสตํ, อปทานา ปกาสิตาฯ

สห อุทานคาถาหิ, ฉสหสฺสานิ โหนฺติมา;

ทฺเวสตานิ จ คาถานํ, อฏฺฐารส ตทุตฺตริฯ

56. ยสวคฺโค