เมนู

‘‘‘อถ รูปา อรูปา จ, สุขทุกฺขา วิมุจฺจติ’;

อิจฺเจวํ อภณี นาโถ, ติโลกสรโณ มุนิ’’ฯ

อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา พาหิโย เถโร อิมา คาถาโย

อภาสิตฺถาติฯ

พาหิยตฺเถรสฺสาปทานํ ฉฏฺฐํฯ

7. มหาโกฏฺฐิกตฺเถรอปทานํ

[221]

‘‘ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน, สพฺพโลกวิทู มุนิ;

อิโต สตสหสฺสมฺหิ, กปฺเป อุปฺปชฺชิ จกฺขุมาฯ

[222]

‘‘โอวาทโก วิญฺญาปโก, ตารโก สพฺพปาณินํ;

เทสนากุสโล พุทฺโธ, ตาเรสิ ชนตํ พหุํฯ

[223]

‘‘อนุกมฺปโก การุณิโก, หิเตสี สพฺพปาณินํ;

สมฺปตฺเต ติตฺถิเย สพฺเพ, ปญฺจสีเล ปติฏฺฐปิฯ

[224]

‘‘เอวํ นิรากุลํ อาสิ, สุญฺญตํ ติตฺถิเยหิ จ;

วิจิตฺตํ อรหนฺเตหิ, วสีภูเตหิ ตาทิภิฯ

[225]

‘‘รตนานฏฺฐปญฺญาสํ, อุคฺคโต โส มหามุนิ;

กญฺจนคฺฆิยสงฺกาโส, พาตฺติํสวรลกฺขโณฯ

[226]

‘‘วสฺสสตสหสฺสานิ, อายุ วิชฺชติ ตาวเท;

ตาวตา ติฏฺฐมาโน โส, ตาเรสิ ชนตํ พหุํฯ

[227]

‘‘ตทาหํ หํสวติยํ, พฺราหฺมโณ เวทปารคู;

อุเปจฺจ สพฺพโลกคฺคํ [สพฺพสารคฺคํ (สี.), สตฺตปารคํ (ปี.)], อสฺโสสิํ ธมฺมเทสนํฯ

[228]

‘‘ตทา โส สาวกํ วีโร, ปภินฺนมติโคจรํ;

อตฺเถ ธมฺเม นิรุตฺเต จ, ปฏิภาเน จ โกวิทํฯ

[229]

‘‘ฐเปสิ เอตทคฺคมฺหิ, ตํ สุตฺวา มุทิโต อหํ;

สสาวกํ ชินวรํ, สตฺตาหํ โภชยิํ ตทาฯ

[230]

‘‘ทุสฺเสหจฺฉาทยิตฺวาน , สสิสฺสํ พุทฺธิสาครํ [พุทฺธสาครํ (ก.)];

นิปจฺจ ปาทมูลมฺหิ, ตํ ฐานํ ปตฺถยิํ อหํฯ

[231]

‘‘ตโต อโวจ โลกคฺโค, ‘ปสฺสเถตํ ทิชุตฺตมํ;

วินตํ ปาทมูเล เม, กมโลทรสปฺปภํฯ

[232]

‘‘‘พุทฺธเสฏฺฐสฺส [เสฏฺฐํ พุทฺธสฺส (สฺยา. ก.)] ภิกฺขุสฺส, ฐานํ ปตฺถยเต อยํ;

ตาย สทฺธาย จาเคน, สทฺธมฺมสฺสวเนน [เตน ธมฺมสฺสเวน (สี. ปี. ก.)] จฯ

[233]

‘‘‘สพฺพตฺถ สุขิโต หุตฺวา, สํสริตฺวา ภวาภเว;

อนาคตมฺหิ อทฺธาเน, ลจฺฉเส ตํ มโนรถํฯ

[234]

‘‘‘สตสหสฺสิโต กปฺเป, โอกฺกากกุลสมฺภโว;

โคตโม นาม โคตฺเตน, สตฺถา โลเก ภวิสฺสติฯ

[235]

‘‘‘ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาโท, โอรโส ธมฺมนิมฺมิโต;

โกฏฺฐิโก นาม นาเมน, เหสฺสติ สตฺถุ สาวโก’ฯ

[236]

‘‘ตํ สุตฺวา มุทิโต หุตฺวา, ยาวชีวํ ตทา ชินํ;

เมตฺตจิตฺโต ปริจริํ, สโต ปญฺญาสมาหิโตฯ

[237]

‘‘เตน กมฺมวิปาเกน, เจตนาปณิธีหิ จ;

ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ, ตาวติํสมคจฺฉหํฯ

[238]

‘‘สตานํ ตีณิกฺขตฺตุญฺจ, เทวรชฺชมการยิํ;

สตานํ ปญฺจกฺขตฺตุญฺจ, จกฺกวตฺตี อโหสหํฯ

[239]

‘‘ปเทสรชฺชํ วิปุลํ, คณนาโต อสงฺขิยํ;

สพฺพตฺถ สุขิโต อาสิํ, ตสฺส กมฺมสฺส วาหสาฯ

[240]

‘‘ทุเว ภเว สํสรามิ, เทวตฺเต อถ มานุเส;

อญฺญํ คติํ น คจฺฉามิ, สุจิณฺณสฺส อิทํ ผลํฯ

[241]

‘‘ทุเว กุเล ปชายามิ, ขตฺติเย อถ พฺราหฺมเณ;

‘‘นีเจ กุเล น ชายามิ, สุจิณฺณสฺส อิทํ ผลํฯ

[242]

‘‘ปจฺฉิเม ภเว สมฺปตฺเต, พฺรหฺมพนฺธุ อโหสหํ;

สาวตฺถิยํ วิปฺปกุเล, ปจฺจาชาโต มหทฺธเนฯ

[243]

‘‘มาตา จนฺทวตี นาม, ปิตา เม อสฺสลายโน;

ยทา เม ปิตรํ พุทฺโธ, วินยี สพฺพสุทฺธิยาฯ

[244]

‘‘ตทา ปสนฺโน สุคเต, ปพฺพชิํ อนคาริยํ;

โมคฺคลฺลาโน อาจริโย, อุปชฺฌา สาริสมฺภโวฯ

[245]

‘‘เกเสสุ ฉิชฺชมาเนสุ, ทิฏฺฐิ ฉินฺนา สมูลิกา;

นิวาเสนฺโต จ กาสาวํ, อรหตฺตมปาปุณิํฯ

[246]

‘‘อตฺถธมฺมนิรุตฺตีสุ, ปฏิภาเน จ เม มติ;

ปภินฺนา เตน โลกคฺโค, เอตทคฺเค ฐเปสิ มํฯ

[247]

‘‘อสนฺทิฏฺฐํ วิยากาสิํ, อุปติสฺเสน ปุจฺฉิโต;

ปฏิสมฺภิทาสุ เตนาหํ, อคฺโค สมฺพุทฺธสาสเนฯ

[248]

‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ…เป.… วิหรามิ อนาสโวฯ

[249]

‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ

[250]

‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ

อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา มหาโกฏฺฐิโก เถโร อิมา คาถาโย

อภาสิตฺถาติฯ

มหาโกฏฺฐิกตฺเถรสฺสาปทานํ สตฺตมํฯ

8. อุรุเวฬกสฺสปตฺเถรอปทานํ

[251]

‘‘ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน, สพฺพโลกวิทู มุนิ;

อิโต สตสหสฺสมฺหิ, กปฺเป อุปฺปชฺชิ จกฺขุมาฯ

[252]

‘‘โอวาทโก วิญฺญาปโก, ตารโก สพฺพปาณินํ;

เทสนากุสโล พุทฺโธ, ตาเรสิ ชนตํ พหุํฯ

[253]

‘‘อนุกมฺปโก การุณิโก, หิเตสี สพฺพปาณินํ;

สมฺปตฺเต ติตฺถิเย สพฺเพ, ปญฺจสีเล ปติฏฺฐปิฯ

[254]

‘‘เอวํ นิรากุลํ อาสิ, สุญฺญตํ ติตฺถิเยหิ จ;

วิจิตฺตํ อรหนฺเตหิ, วสีภูเตหิ ตาทิภิฯ

[255]

‘‘รตนานฏฺฐปญฺญาสํ, อุคฺคโต โส มหามุนิ;

กญฺจนคฺฆิยสงฺกาโส, พาตฺติํสวรลกฺขโณฯ

[256]