‘‘สุตฺวาน ธมฺมํ วิมลํ, อโวจุมฺห มยํ ชินํ;

‘ปพฺพาเชหิ มหาวีร, นิพฺพินฺทามฺห [นิพฺพินฺนามฺห (สี. ปี.), โอติณฺณมฺห (สฺยา.)] มยํ ภเว’ฯ

[99]

‘‘‘สฺวกฺขาโต ภิกฺขเว ธมฺโม, ทุกฺขนฺตกรณาย โว;

จรถ พฺรหฺมจริยํ’, อิจฺจาห มุนิสตฺตโมฯ

[100]

‘‘สห วาจาย สพฺเพปิ, ภิกฺขุเวสธรา มยํ;

อหุมฺห อุปสมฺปนฺนา, โสตาปนฺนา จ สาสเนฯ

[101]

‘‘ตโต เชตวนํ คนฺตฺวา, อนุสาสิ วินายโก;

อนุสิฏฺโฐ ชิเนนาหํ, อรหตฺตมปาปุณิํฯ

[102]

‘‘ตโต ภิกฺขุสหสฺสานิ [ภิกฺขุสหสฺสํ ตํ (สี. ปี.)], อนุสาสิมหํ ตทา;

มมานุสาสนกรา, เตปิ อาสุํ อนาสวาฯ

[103]

‘‘ชิโน ตสฺมิํ คุเณ ตุฏฺโฐ, เอตทคฺเค ฐเปสิ มํ;

ภิกฺขุโอวาทกานคฺโค, กปฺปิโนติ มหาชเนฯ

[104]

‘‘สตสหสฺเส กตํ กมฺมํ, ผลํ ทสฺเสสิ เม อิธ;

ปมุตฺโต สรเวโคว, กิเลเส ฌาปยิํ [ฌาปยี (สี.)] มมฯ

[105]

‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ…เป.… วิหรามิ อนาสโวฯ

[106]

‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ

[107]

‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ

อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา มหากปฺปิโน เถโร อิมา คาถาโย

อภาสิตฺถาติฯ

มหากปฺปินตฺเถรสฺสาปทานํ ตติยํฯ

4. ทพฺพมลฺลปุตฺตตฺเถรอปทานํ

[108]

‘‘ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน, สพฺพโลกวิทู มุนิ;

อิโต สตสหสฺสมฺหิ, กปฺเป อุปฺปชฺชิ จกฺขุมาฯ

[109]

‘‘โอวาทโก วิญฺญาปโก, ตารโก สพฺพปาณินํ;

เทสนากุสโล พุทฺโธ, ตาเรสิ ชนตํ พหุํฯ

[110]

‘‘อนุกมฺปโก การุณิโก, หิเตสี สพฺพปาณินํ;

สมฺปตฺเต ติตฺถิเย สพฺเพ, ปญฺจสีเล ปติฏฺฐปิ [ปติฏฺฐหิ (สฺยา. ก.)]ฯ

[111]

‘‘เอวํ นิรากุลํ อาสิ, สุญฺญตํ [สุญฺญกํ (สี.) เอวมุปริปิ] ติตฺถิเยหิ จ;

วิจิตฺตํ อรหนฺเตหิ, วสีภูเตหิ ตาทิภิฯ

[112]

‘‘รตนานฏฺฐปญฺญาสํ, อุคฺคโต โส มหามุนิ;

กญฺจนคฺฆิยสงฺกาโส, พาตฺติํสวรลกฺขโณฯ

[113]

‘‘วสฺสสตสหสฺสานิ , อายุ วิชฺชติ ตาวเท;

ตาวตา ติฏฺฐมาโน โส, ตาเรสิ ชนตํ พหุํฯ

[114]

‘‘ตทาหํ หํสวติยํ, เสฏฺฐิปุตฺโต มหายโส;

อุเปตฺวา โลกปชฺโชตํ, อสฺโสสิํ ธมฺมเทสนํฯ

[115]

‘‘เสนาสนานิ ภิกฺขูนํ, ปญฺญาเปนฺตํ สสาวกํ;

กิตฺตยนฺตสฺส วจนํ, สุณิตฺวา มุทิโต อหํฯ

[116]

‘‘อธิการํ สสงฺฆสฺส, กตฺวา ตสฺส มเหสิโน;

นิปจฺจ สิรสา ปาเท, ตํ ฐานมภิปตฺถยิํฯ

[117]

‘‘ตทาห ส มหาวีโร, มม กมฺมํ ปกิตฺตยํ;

‘โย สสงฺฆมโภเชสิ, สตฺตาหํ โลกนายกํฯ

[118]

‘‘‘โสยํ กมลปตฺตกฺโข, สีหํโส กนกตฺตโจ;

มม ปาทมูเล นิปติ [ปติโต (ปี.)], ปตฺถยํ ฐานมุตฺตมํฯ

[119]

‘‘‘สตสหสฺสิโต กปฺเป, โอกฺกากกุลสมฺภโว;

โคตโม นาม โคตฺเตน, สตฺถา โลเก ภวิสฺสติฯ

[120]

‘‘‘สาวโก ตสฺส พุทฺธสฺส, ทพฺโพ นาเมน วิสฺสุโต;

เสนาสนปญฺญาปโก, อคฺโค เหสฺสติยํ ตทา’ฯ

[121]

‘‘เตน กมฺเมน สุกเตน, เจตนาปณิธีหิ จ;

ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ, ตาวติํสมคจฺฉหํฯ

[122]

‘‘สตานํ ตีณิกฺขตฺตุญฺจ, เทวรชฺชมการยิํ;

สตานํ ปญฺจกฺขตฺตุญฺจ, จกฺกวตฺตี อโหสหํฯ

[123]

‘‘ปเทสรชฺชํ วิปุลํ, คณนาโต อสงฺขิยํ;

สพฺพตฺถ สุขิโต อาสิํ, ตสฺส กมฺมสฺส วาหสาฯ

[124]

‘‘เอกนวุติโต กปฺเป, วิปสฺสี นาม นายโก;

อุปฺปชฺชิ จารุทสฺสโน [จารุนยโน (สี. สฺยา. ปี.)], สพฺพธมฺมวิปสฺสโกฯ

[125]

‘‘ทุฏฺฐจิตฺโต อุปวทิํ, สาวกํ ตสฺส ตาทิโน;

สพฺพาสวปริกฺขีณํ, สุทฺโธติ จ วิชานิยฯ

[126]

‘‘ตสฺเสว นรวีรสฺส, สาวกานํ มเหสินํ;

สลากญฺจ คเหตฺวาน [สลากํ ปคฺคเหตฺวาน (สี. ปี.)], ขีโรทนมทาสหํฯ

[127]

‘‘อิมมฺหิ ภทฺทเก กปฺเป, พฺรหฺมพนฺธุ มหายโส;

กสฺสโป นาม โคตฺเตน, อุปฺปชฺชิ วทตํ วโรฯ

[128]

‘‘สาสนํ โชตยิตฺวาน, อภิภุยฺย กุติตฺถิเย;

วิเนยฺเย วินยิตฺวาว, นิพฺพุโต โส สสาวโกฯ

[129]

‘‘สสิสฺเส นิพฺพุเต นาเถ, อตฺถเมนฺตมฺหิ สาสเน;

เทวา กนฺทิํสุ สํวิคฺคา, มุตฺตเกสา รุทมฺมุขาฯ

[130]

‘‘นิพฺพายิสฺสติ ธมฺมกฺโข, น ปสฺสิสฺสาม สุพฺพเต;

น สุณิสฺสาม สทฺธมฺมํ, อโห โน อปฺปปุญฺญตาฯ

[131]

‘‘ตทายํ ปถวี สพฺพา, อจลา สา จลาจลา [จลาจลี (สี.), ปุลาปุลี (สฺยา.)];

สาคโร จ สโสโกว, วินที กรุณํ คิรํฯ

[132]

‘‘จตุทฺทิสา ทุนฺทุภิโย, นาทยิํสุ อมานุสา;

สมนฺตโต อสนิโย, ผลิํสุ จ ภยาวหาฯ

[133]

‘‘อุกฺกา ปติํสุ นภสา, ธูมเกตุ จ ทิสฺสติ;

สธูมา ชาลวฏฺฏา จ [สพฺพถลชสตฺตา จ (สี.)], รวิํสุ กรุณํ มิคาฯ

[134]

‘‘อุปฺปาเท ทารุเณ ทิสฺวา, สาสนตฺถงฺคสูจเก;

สํวิคฺคา ภิกฺขโว สตฺต, จินฺตยิมฺห มยํ ตทาฯ

[135]

‘‘สาสเนน วินามฺหากํ, ชีวิเตน อลํ มยํ;

ปวิสิตฺวา มหารญฺญํ, ยุญฺชาม ชินสาสนํฯ

[136]

‘‘อทฺทสมฺห ตทารญฺเญ, อุพฺพิทฺธํ เสลมุตฺตมํ;

นิสฺเสณิยา ตมารุยฺห, นิสฺเสณิํ ปาตยิมฺหเสฯ

[137]

‘‘ตทา โอวทิ โน เถโร, พุทฺธุปฺปาโท สุทุลฺลโภ;

สทฺธาติทุลฺลภา ลทฺธา, โถกํ เสสญฺจ สาสนํฯ

[138]

‘‘นิปตนฺติ ขณาตีตา, อนนฺเต ทุกฺขสาคเร;

ตสฺมา ปโยโค กตฺตพฺโพ, ยาว ฐาติ มุเน มตํ [ยาว ติฏฺฐติ สาสนํ (สฺยา.)]ฯ

[139]

‘‘อรหา อาสิ โส เถโร, อนาคามี ตทานุโค;

สุสีลา อิตเร ยุตฺตา, เทวโลกํ อคมฺหเสฯ

[140]

‘‘นิพฺพุโต ติณฺณสํสาโร, สุทฺธาวาเส จ เอกโก;

อหญฺจ ปกฺกุสาติ จ, สภิโย พาหิโย ตถาฯ

[141]

‘‘กุมารกสฺสโป เจว, ตตฺถ ตตฺถูปคา มยํ;

สํสารพนฺธนา มุตฺตา, โคตเมนานุกมฺปิตาฯ

[142]

‘‘มลฺเลสุ กุสินารายํ, ชาโต คพฺเภว เม สโต;

มาตา มตา จิตารุฬฺหา, ตโต นิปฺปติโต อหํฯ

[143]

‘‘ปติโต ทพฺพปุญฺชมฺหิ, ตโต ทพฺโพติ วิสฺสุโต;

พฺรหฺมจารีพเลนาหํ, วิมุตฺโต สตฺตวสฺสิโกฯ

[144]

‘‘ขีโรทนพเลนาหํ , ปญฺจหงฺเคหุปาคโต;

ขีณาสโวปวาเทน, ปาเปหิ พหุโจทิโตฯ

[145]

‘‘อุโภ ปุญฺญญฺจ ปาปญฺจ, วีติวตฺโตมฺหิ ทานิหํ;

ปตฺวาน ปรมํ สนฺติํ, วิหรามิ อนาสโวฯ

[146]

‘‘เสนาสนํ ปญฺญาปยิํ, หาสยิตฺวาน สุพฺพเต;

ชิโน ตสฺมิํ คุเณ ตุฏฺโฐ, เอตทคฺเค ฐเปสิ มํฯ

[147]

‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ…เป.… วิหรามิ อนาสโวฯ

[148]

‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ

[149]

‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ

อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ทพฺพมลฺลปุตฺโต เถโร อิมา คาถาโย

อภาสิตฺถาติฯ

ทพฺพมลฺลปุตฺตตฺเถรสฺสาปทานํ จตุตฺถํฯ

5. กุมารกสฺสปตฺเถรอปทานํ

[150]

‘‘อิโต สตสหสฺสมฺหิ, กปฺเป อุปฺปชฺชิ นายโก;

สพฺพโลกหิโต วีโร, ปทุมุตฺตรนามโกฯ

[151]

‘‘ตทาหํ พฺราหฺมโณ หุตฺวา, วิสฺสุโต เวทปารคู;

ทิวาวิหารํ วิจรํ, อทฺทสํ โลกนายกํฯ

[152]

‘‘จตุสจฺจํ ปกาเสนฺตํ, โพธยนฺตํ สเทวกํ;

วิจิตฺตกถิกานคฺคํ, วณฺณยนฺตํ มหาชเนฯ

[153]

‘‘ตทา มุทิตจิตฺโตหํ, นิมนฺเตตฺวา ตถาคตํ;

นานารตฺเตหิ วตฺเถหิ, อลงฺกริตฺวาน มณฺฑปํฯ

[154]

‘‘นานารตนปชฺโชตํ, สสงฺฆํ โภชยิํ ตหิํ;

โภชยิตฺวาน สตฺตาหํ, นานคฺครสโภชนํฯ

[155]

‘‘นานาจิตฺเตหิ [นานาวณฺเณหิ (สี.)] ปุปฺเผหิ, ปูชยิตฺวา สสาวกํ [มหาวีรํ (ก.)];

นิปจฺจ ปาทมูลมฺหิ, ตํ ฐานํ ปตฺถยิํ อหํฯ

[156]

‘‘ตทา มุนิวโร อาห, กรุเณกรสาสโย [กรุโณ กรุณาลโย (สฺยา.)];

‘ปสฺสเถตํ ทิชวรํ, ปทุมานนโลจนํฯ

[157]

‘‘‘ปีติปาโมชฺชพหุลํ, สมุคฺคตตนูรุหํ;

หาสมฺหิตวิสาลกฺขํ, มม สาสนลาลสํฯ

[158]

‘‘‘ปติตํ ปาทมูเล เม, เอกาวตฺถสุมานสํ [เอกวตฺถํ สุมานสํ (สฺยา. ก.)];

เอส ปตฺเถติ ตํ ฐานํ, วิจิตฺตกถิกตฺตนํ [วิจิตฺตกถิกตฺตทํ (สี. ปี.)]ฯ

[159]

‘‘‘สตสหสฺสิโต กปฺเป, โอกฺกากกุลสมฺภโว;

โคตโม นาม โคตฺเตน, สตฺถา โลเก ภวิสฺสติฯ

[160]

‘‘‘ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาโท, โอรโส ธมฺมนิมฺมิโต;

กุมารกสฺสโป นาม, เหสฺสติ สตฺถุ สาวโกฯ

[161]

‘‘‘วิจิตฺตปุปฺผทุสฺสานํ , รตนานญฺจ วาหสา;

วิจิตฺตกถิกานํ โส, อคฺคตํ ปาปุณิสฺสติ’ฯ

[162]