อรรถกถาสุสัมมุฏฐสูตร

พึงทราบวินิจฉัยในสูตรที่ 8 ต่อไป:-
บทว่า สุสมฺมุฏฺฐา ได้แก่ เป็นผู้หลงลืมแล้ว โดยความเป็นผู้ไม่
แทงตลอดด้วยปัญญา เหมือนอย่างว่า ชาวนาไถนา 2 แปลง ก็พึงใส่ข้าวมาก
เมื่อหมายถึงข้าวที่ไม่ได้ จากนาที่ตนไม่ได้หว่าน กล่าวว่า ข้าวของเราเป็น
อันมาก เสียหายแล้ว ย่อมกล่าวถึงข้าวที่ไม่ได้นั้นเองว่า เสียหายแล้ว ฉันใด
แม้ในที่นี้ ก็ฉันนั้น ชื่อว่า หลงลืมแล้ว เพราะความที่ตนแทงไม่ตลอด.
บทว่า อสมฺมุฏฐา ได้แก่ ชื่อว่า ไม่หลงลืมแล้ว เพราะความที่ตนแทง
ไม่ตลอดด้วยปัญญา. คำที่เหลือ เช่นกับนัยก่อน ดังนี้แล.
จบ อรรถกถาสุสัมมุฏฐสูตรที่ 8

9. มานกามสูตร

[19] เทวดานั้น ครั้นยืนอยู่ ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่งแล้วแล ได้กล่าว
คาถานี้ในสำนักพระผู้มีพระภาคเจ้าว่า
ทมะย่อมไม่มีแก่บุคคลที่ปรารถนา
มานะ ความรู้ย่อมไม่มีแก่บุคคลที่มีจิต
ไม่ตั้งมั่น บุคคลผู้เดียว เมื่ออยู่ในป่า
ประมาทแล้ว ไม่พึงข้ามพ้นฝั่งแห่งเตภูมิ-
กวัฏอันเป็นที่ตั้งแห่งมัจจุได้.
[20] พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า
บุคคลละมานะแล้ว มีจิตตั้งมั่น
ดีแล้ว มีจิตดี พ้นในธรรมทั้งปวงแล้ว
เป็นผู้เดียว เมื่ออยู่ในป่า ไม่ประมาทแล้ว
บุคคลนั้นพึงข้ามฝั่งแห่งเตภูมิกวัฎเป็นที่-
ตั้งแห่งมัจจุได้.