คนเหล่าอื่นย่อมแย่งชิง ผู้แย่งชิงนั้น ย่อม
กลับถูกเขาแย่งชิงเมื่อนั้น.
เพราะว่า คนพาลย่อมสำคัญว่าเป็น
ฐานะ ตราบเท่าที่บาปยังไม่ให้ผล แต่บาป
ให้ผลเมื่อใด คนพาลย่อมประสบทุกข์เมื่อ
นั้น.
ผู้ฆ่าย่อมได้รับการฆ่าตอบ ผู้ชำนะ
ย่อมได้รับการชนะตอบ ผู้ด่าย่อมได้รับการ
ด่าตอบ และผู้ขึ้งเคียดย่อมได้รับความขึ้ง
เคียดตอบ ฉะนั้น เพราะความหมุนกลับ
แห่งกรรม ผู้แย่งชิงนั้น ย่อมถูกเขา
แย่งชิง.

อรรถกถาทุติยสังคามวัตถุสูตร

พึงทราบวินิจฉัยในทุติยสังคามวัตถุสูตรที่ 5 ต่อไป :-
บทว่า อพฺภุยฺยาสิ ความว่า พระเจ้าปเสนทิโกศลทรงสั่งว่าพวกเจ้าน่า
ตำหนิในการพ่ายแพ้ จงไปวัดฟังการสนทนาของเหล่าพระภิกษุ ทรงสดับเหตุ
แห่งชัยชนะที่ภิกษุพุทธรักขิต ผู้บวชต่อแก่พูดแก่ภิกษุธรรมรักขิต ผู้บวชต่อ
แก่ในเวลากลางคืนว่า ถ้าพระราชาทรงทำอุบายอย่างนี้เสด็จไป ก็จะพึงชนะอีก
แล้วจัดทัพไปรุกราน.

บทว่า ยาวสฺส อุปกปฺปติ ความว่า ตราบเท่าความช่วงชิง จะพอ
สำเร็จได้. บทว่า ยทา จญฺเญ ความว่า ก็เมื่อใด คนอื่น ๆ จะปล้นบุคคล
ที่ปล้นเขามาแล้วนั้น. บทว่า วิลุมฺปติ ได้แก่ ย่อมถูกเขาปล้น.
บทว่า ฐานญฺหิ มญฺญติ ความว่า ก็ย่อมสำคัญว่ามีเหตุ. บทว่า
ยทา แปลว่า ในกาลใด. บทว่า เชตารํ ลภเต ชยํ ความว่า บุคคล
ผู้ชนะ ย่อมได้ผู้ชำนะภายหลัง. บทว่า โรเสตารํ ได้แก่ ซึ่งผู้โกรธ. บทว่า
โรสโก ได้แก่ ผู้โกรธ. บทว่า กมฺมวิวฏฺเฏน ได้แก่ ด้วยความแปรปรวน
แห่งกรรม คือด้วยการให้วิบากแห่งกรรมคือการปล้นนั่น. บทว่า โส วิลุตฺโต
วิลุมฺปติ ได้แก่ ผู้ปล้นนั้น ก็จะถูกเขาปล้น.
จบอรรถกถาทุติยสังคามวัตถุสูตรที่ 5

6. ธีตุสูตร

ว่าด้วยสตรีก็เป็นผู้ประเสริฐได้

[376] สาวัตถีนิทาน.
ครั้งนั้น พระเจ้าปเสนทิโกศลเสด็จเข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้า
ถึงที่ประทับถวายบังคมแล้ว ประทับนั่ง ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง.
ลำดับนั้น ราชบุรุษเข้าไปเฝ้าพระเจ้าปเสนทิโกศล แล้วกราบทูล ณ
ที่ใกล้พระกรรณของพระเจ้าปเสนทิโกศลว่า ข้าแต่พระองค์ผู้ประเสริฐ
พระนางมัลลิกาเทวีประสูติพระธิดาแล้ว.
เมื่อบุรุษกราบทูลอย่างนี้แล้ว พระเจ้าปเสนทิโกศลก็ไม่ทรงเบิกบาน
พระทัย.
[377] ครั้งนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงทราบว่า พระเจ้าปเสนทิ-
โกศลไม่ทรงเบิกบานพระทัย จึงได้ตรัสพระคาถาเหล่านี้ในเวลานั้นว่า
ดูก่อนมหาบพิตร ผู้เป็นใหญ่ยิ่งกว่า
ปวงชน แท้จริง แม้สตรีบางคนก็เป็นผู้
ประเสริฐ พระองค์จงชุบเลี้ยงไว้ สตรีที่
มีปัญญา มีศีล ปฏิบัติแม้ผัวพ่อผัวดัง
เทวดา จงรักสามี.
บุรุษที่เกิดจากสตรีนั้น ย่อมเป็นคน
แกล้วกล้า เป็นเจ้าแห่งทิศได้ บุตรของ
ภริยาดีเช่นนั้น ก็ครองแม้ราชสมบัติได้.