อรรถกถาราหุโลวาทสูตร

ราหุโลวาทสูตร ขึ้นต้นว่า ข้าพเจ้าได้สดับมาแล้วอย่างนี้:-
ในพระสูตรนั้น คำว่า บ่มวิมุตติ มีวิเคราะห์ว่า ที่ชื่อว่า
บ่มวิมุตติ ก็เพราะทำวิมุตติให้สุกงอม. คำว่า ธรรม ได้แก่ ธรรม
15 อย่าง. ธรรมเหล่านั้น พึงทราบด้วยอำนาจแห่งของความหมดจดแห่ง
อินทรีย์มีความเชื่อเป็นต้น . สมจริง ดังคำที่ท่านกล่าวไว้ว่า
(1) อินทรีย์คือความเธอย่อมหมดจดด้วยอาการ 3 อย่างเหล่านี้ คือ
ก. เว้นบุคคลผู้ไม่มีความเชื่อ.
ข. เสพ คบ เข้านั่งใกล้ บุคคลผู้มีความเชื่อ.
ค. พิจารณาสูตรที่เป็นเหตุให้เกิดความเลื่อมใส.
(2) อินทรีย์คือความเพียรย่อมหมดจดด้วยอาการ 3 อย่างเหล่านี้ คือ
ก. เว้นบุคคลเกียจคร้าน.
ข. เสพ คบ เข้านั่งใกล้บุคคลผู้ปรารภความเพียร.
ค. พิจารณาถึงความเพียรชอบ.
(3) อินทรีย์คือความระลึกย่อมหมดจดด้วยอาการ 3 อย่างเหล่านั้น คือ
ก. เว้นบุคคลผู้หลงลืมสติ.
ข. เสพ คบ เข้านั่งใกล้บุคคลผู้ตั้งสติมั่น.
ค. พิจารณาหลักการตั้งสติ (สติปัฏฐาน).
(4) อินทรีย์คือความตั้งใจมั่นย่อมหมดจดด้วยอาการ 3 อย่างเหล่านั้น
คือ
ก. เว้นบุคคลผู้ไม่ตั้งใจมั่น.
1. บาลี จูฬราหุโลวาทสูตฺตํ