‘‘‘สกกมฺมาภิรทฺโธ โส, สุกฺกมูเลน โจทิโต;

สกฺยานํ นนฺทิชนโน, ญาติพนฺธุ ภวิสฺสติฯ

[58]

‘‘‘โส ปจฺฉา ปพฺพชิตฺวาน, สุกฺกมูเลน โจทิโต;

สพฺพาสเว ปริญฺญาย, นิพฺพายิสฺสตินาสโวฯ

[59]

‘‘‘ปฏิสมฺภิทมนุปฺปตฺตํ, กตกิจฺจมนาสวํ;

โคตโม โลกพนฺธุ ตํ [โส (สี.)], เอตทคฺเค ฐเปสฺสติฯ

[60]

‘‘‘ปธานปหิตตฺโต โส, อุปสนฺโต นิรูปธิ;

อุทายี นาม นาเมน, เหสฺสติ สตฺถุ สาวโก’ฯ

[61]

‘‘ราโค โทโส จ โมโห จ, มาโน มกฺโข จ ธํสิโต;

สพฺพาสเว ปริญฺญาย, วิหรามิ อนาสโวฯ

[62]

‘‘โตสยิญฺจาปิ สมฺพุทฺธํ, อาตาปี นิปโก อหํ;

ปสาทิโต [ปโมทิโต (สี.)] จ สมฺพุทฺโธ, เอตทคฺเค ฐเปสิ มํฯ

[63]

‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ

อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา กาฬุทายี เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ;

กาฬุทายีเถรสฺสาปทานํ จตุตฺถํฯ

5. โมฆราชตฺเถรอปทานํ

[64]

‘‘อตฺถทสฺสี ตุ ภควา, สยมฺภู อปราชิโต;

ภิกฺขุสงฺฆปริพฺยูฬฺโห, รถิยํ ปฏิปชฺชถฯ

[65]

‘‘สิสฺเสหิ สมฺปริวุโต, ฆรมฺหา อภินิกฺขมิํ;

นิกฺขมิตฺวานหํ ตตฺถ, อทฺทสํ โลกนายกํฯ

[66]

‘‘อภิวาทิย สมฺพุทฺธํ, สิเร กตฺวาน อญฺชลิํ;

สกํ จิตฺตํ ปสาเทตฺวา, สนฺถวิํ โลกนายกํฯ

[67]

‘‘ยาวตา รูปิโน สตฺตา, อรูปี วา อสญฺญิโน;

สพฺเพ เต ตว ญาณมฺหิ, อนฺโต โหนฺติ สโมคธาฯ

[68]

‘‘สุขุมจฺฉิกชาเลน , อุทกํ โย ปริกฺขิเป;

เย เกจิ อุทเก ปาณา, อนฺโตชาเล ภวนฺติ เตฯ

[69]

‘‘เยสญฺจ เจตนา อตฺถิ, รูปิโน จ อรูปิโน;

สพฺเพ เต ตว ญาณมฺหิ, อนฺโต โหนฺติ สโมคธาฯ

[70]

‘‘สมุทฺธรสิมํ โลกํ, อนฺธการสมากุลํ;

ตว ธมฺมํ สุณิตฺวาน, กงฺขาโสตํ ตรนฺติ เตฯ

[71]

‘‘อวิชฺชานิวุเต โลเก, อนฺธกาเรน โอตฺถเฏ;

ตว ญาณมฺหิ โชตนฺเต, อนฺธการา ปธํสิตาฯ

[72]

‘‘ตุวํ จกฺขูสิ สพฺเพสํ, มหาตมปนูทโน;

ตว ธมฺมํ สุณิตฺวาน, นิพฺพายติ พหุชฺชโนฯ

[73]

‘‘ปุฏกํ ปูรยิตฺวาน [ปีฐรํ (สี.), ปุตรํ (สฺยา.)], มธุขุทฺทมเนฬกํ;

อุโภ หตฺเถหิ ปคฺคยฺห, อุปเนสิํ มเหสิโนฯ

[74]

‘‘ปฏิคฺคณฺหิ มหาวีโร, สหตฺเถน มหา อิสี;

ภุญฺชิตฺวา ตญฺจ สพฺพญฺญู, เวหาสํ นภมุคฺคมิฯ

[75]

‘‘อนฺตลิกฺเข ฐิโต สตฺถา, อตฺถทสฺสี นราสโภ;

มม จิตฺตํ ปสาเทนฺโต, อิมา คาถา อภาสถฯ

[76]

‘‘‘เยนิทํ ถวิตํ ญาณํ, พุทฺธเสฏฺโฐ จ โถมิโต;

เตน จิตฺตปฺปสาเทน, ทุคฺคติํ โส น คจฺฉติฯ

[77]

‘‘‘จตุทฺทสญฺจกฺขตฺตุํ [จตุสฏฺฐิญฺจ (สฺยา.)] โส, เทวรชฺชํ กริสฺสติ;

ปถพฺยา รชฺชํ อฏฺฐสตํ, วสุธํ อาวสิสฺสติฯ

[78]

‘‘‘ปญฺเจว สตกฺขตฺตุญฺจ [อถ ปญฺจสตกฺขตฺตุํ (สี.)], จกฺกวตฺตี ภวิสฺสติ;

ปเทสรชฺชํ อสงฺเขยฺยํ, มหิยา การยิสฺสติฯ

[79]

‘‘‘อชฺฌายโก มนฺตธโร, ติณฺณํ เวทาน ปารคู;

โคตมสฺส ภควโต, สาสเน ปพฺพชิสฺสติฯ

[80]

‘‘‘คมฺภีรํ นิปุณํ อตฺถํ, ญาเณน วิจินิสฺสติ;

โมฆราชาติ นาเมน, เหสฺสติ สตฺถุ สาวโกฯ

[81]

‘‘‘ตีหิ วิชฺชาหิ สมฺปนฺนํ, กตกิจฺจมนาสวํ;

โคตโม สตฺถวาหคฺโค, เอตทคฺเค ฐเปสฺสติ’ฯ

[82]

‘‘หิตฺวา มานุสกํ โยคํ, เฉตฺวาน ภวพนฺธนํ;

สพฺพาสเว ปริญฺญาย, วิหรามิ อนาสโวฯ

[83]

‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ

อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา โมฆราโช เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ;

โมฆราชตฺเถรสฺสาปทานํ ปญฺจมํฯ

6. อธิมุตฺตตฺเถรอปทานํ

[84]

‘‘นิพฺพุเต โลกนาถมฺหิ, อตฺถทสฺสีนรุตฺตเม;

อุปฏฺฐหิํ ภิกฺขุสงฺฆํ, วิปฺปสนฺเนน เจตสาฯ

[85]

‘‘นิมนฺเตตฺวา ภิกฺขุสงฺฆํ [สํฆรตนํ (สี. สฺยา.)], อุชุภูตํ สมาหิตํ;

อุจฺฉุนา มณฺฑปํ กตฺวา, โภเชสิํ สงฺฆมุตฺตมํฯ

[86]

‘‘ยํ ยํ โยนุปปชฺชามิ, เทวตฺตํ อถ มานุสํ;

สพฺเพ สตฺเต อภิโภมิ [อติโภมิ (สี. ก.)], ปุญฺญกมฺมสฺสิทํ ผลํฯ

[87]

‘‘อฏฺฐารเส กปฺปสเต, ยํ ทานมททิํ ตทา;

ทุคฺคติํ นาภิชานามิ, อุจฺฉุทานสฺสิทํ ผลํฯ

[88]

‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ

อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา อธิมุตฺโต เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ;

อธิมุตฺตตฺเถรสฺสาปทานํ ฉฏฺฐํฯ

7. ลสุณทายกตฺเถรอปทานํ

[89]

‘‘หิมวนฺตสฺสาวิทูเร , ตาปโส อาสหํ ตทา;

ลสุณํ อุปชีวามิ, ลสุณํ มยฺหโภชนํฯ

[90]