เมนู

‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ

อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา นนฺทโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติฯ

นนฺทกตฺเถรสฺสาปทานํ ฉฏฺฐํฯ

7. เหมกตฺเถรอปทานํ

[183]

‘‘ปพฺภารกูฏํ นิสฺสาย, อโนโม นาม ตาปโส;

อสฺสมํ สุกตํ กตฺวา, ปณฺณสาเล วสี ตทาฯ

[184]

‘‘สิทฺธํ ตสฺส ตโป กมฺมํ, สิทฺธิปตฺโต สเก พเล;

สกสามญฺญวิกฺกนฺโต, อาตาปี นิปโก มุนิฯ

[185]

‘‘วิสารโท สสมเย, ปรวาเท จ โกวิโท;

ปฏฺโฐ ภูมนฺตลิกฺขมฺหิ, อุปฺปาตมฺหิ จ โกวิโทฯ

[186]

‘‘วีตโสโก นิรารมฺโภ, อปฺปาหาโร อโลลุโป;

ลาภาลาเภน สนฺตุฏฺโฐ, ฌายี ฌานรโต มุนิฯ

[187]

‘‘ปิยทสฺสี นาม สมฺพุทฺโธ, อคฺโค การุณิโก มุนิ;

สตฺเต ตาเรตุกาโม โส, กรุณาย ผรี ตทาฯ

[188]

‘‘โพธเนยฺยํ ชนํ ทิสฺวา, ปิยทสฺสี มหามุนิ;

จกฺกวาฬสหสฺสมฺปิ, คนฺตฺวา โอวทเต มุนิฯ

[189]

‘‘มมุทฺธริตุกาโม โส, มมสฺสมมุปาคมิ;

น ทิฏฺโฐ เม ชิโน ปุพฺเพ, น สุโตปิ จ กสฺสจิฯ

[190]

‘‘อุปฺปาตา สุปินา มยฺหํ, ลกฺขณา สุปฺปกาสิตา;

ปฏฺโฐ ภูมนฺตลิกฺขมฺหิ, นกฺขตฺตปทโกวิโทฯ

[191]

‘‘โสหํ พุทฺธสฺส สุตฺวาน, ตตฺถ จิตฺตํ ปสาทยิํ;

ติฏฺฐนฺโต [ภุญฺชนฺโต (สี. ปี. ก.)] วา นิสินฺโน วา, สรามิ นิจฺจกาลิกํฯ

[192]

‘‘มยิ เอวํ สรนฺตมฺหิ, ภควาปิ อนุสฺสริ;

พุทฺธํ อนุสฺสรนฺตสฺส, ปีติ เม โหติ ตาวเทฯ

[193]

‘‘กาลญฺจ ปุนราคมฺม, อุเปสิ มํ มหามุนิ;

สมฺปตฺเตปิ น ชานามิ, อยํ พุทฺโธ มหามุนิฯ

[194]

‘‘อนุกมฺปโก การุณิโก, ปิยทสฺสี มหามุนิ;

สญฺชานาเปสิ อตฺตานํ, ‘อหํ พุทฺโธ สเทวเก’ฯ

[195]

‘‘สญฺชานิตฺวาน สมฺพุทฺธํ, ปิยทสฺสิํ มหามุนิํ;

สกํ จิตฺตํ ปสาเทตฺวา, อิทํ วจนมพฺรวิํฯ

[196]

‘‘‘อญฺเญ [สพฺเพ (สฺยา.)] ปีเฐ จ ปลฺลงฺเก, อาสนฺทีสุ นิสีทเร;

ตุวมฺปิ สพฺพทสฺสาวี, นิสีท รตนาสเน’ฯ

[197]

‘‘สพฺพรตนมยํ ปีฐํ, นิมฺมินิตฺวาน ตาวเท;

ปิยทสฺสิสฺส มุนิโน, อทาสิํ อิทฺธินิมฺมิตํฯ

[198]

‘‘รตเน จ นิสินฺนสฺส, ปีฐเก อิทฺธินิมฺมิเต;

กุมฺภมตฺตํ ชมฺพุผลํ, อทาสิํ ตาวเท อหํฯ

[199]

‘‘มม หาสํ ชเนตฺวาน, ปริภุญฺชิ มหามุนิ;

ตทา จิตฺตํ ปสาเทตฺวา, สตฺถารํ อภิวาทยิํฯ

[200]

‘‘ปิยทสฺสี ตุ ภควา, โลกเชฏฺโฐ นราสโภ;

รตนาสนมาสีโน, อิมา คาถา อภาสถฯ

[201]

‘‘‘โย เม รตนมยํ ปีฐํ, อมตญฺจ ผลํ อทา;

ตมหํ กิตฺตยิสฺสามิ, สุณาถ มม ภาสโตฯ

[202]

‘‘‘สตฺตสตฺตติ กปฺปานิ, เทวโลเก รมิสฺสติ;

ปญฺจสตฺตติกฺขตฺตุญฺจ, จกฺกวตฺตี ภวิสฺสติฯ

[203]

‘‘‘ทฺวตฺติํสกฺขตฺตุํ เทวินฺโท, เทวรชฺชํ กริสฺสติ;

ปเทสรชฺชํ วิปุลํ, คณนาโต อสงฺขิยํฯ

[204]

‘‘‘โสณฺณมยํ รูปิมยํ, ปลฺลงฺกํ สุกตํ พหุํ;

โลหิตงฺคมยญฺเจว, ลจฺฉติ รตนามยํฯ

[205]

‘‘‘จงฺกมนฺตมฺปิ มนุชํ, ปุญฺญกมฺมสมงฺคินํ;

ปลฺลงฺกานิ อเนกานิ, ปริวาเรสฺสเร ตทาฯ

[206]

‘‘‘กูฏาคารา จ ปาสาทา, สยนญฺจ มหารหํ;

อิมสฺส จิตฺตมญฺญาย, นิพฺพตฺติสฺสนฺติ ตาวเทฯ

[207]

‘‘‘สฏฺฐิ นาคสหสฺสานิ, สพฺพาลงฺการภูสิตา;

สุวณฺณกจฺฉา มาตงฺคา, เหมกปฺปนวาสสา [เหมกปฺปนิวาสนา (สี. สฺยา.), เหมกปฺปนิวาสสา (ก.)]

[208]

‘‘‘อารูฬฺหา คามณีเยหิ, โตมรงฺกุสปาณิภิ;

อิมํ ปริจริสฺสนฺติ, รตฺนปีฐสฺสิทํ ผลํฯ

[209]

‘‘‘สฏฺฐิ อสฺสสหสฺสานิ, สพฺพาลงฺการภูสิตา;

อาชานียาว ชาติยา, สินฺธวา สีฆวาหิโนฯ

[210]

‘‘‘อารูฬฺหา คามณีเยหิ, อิลฺลิยาจาปธาริภิ;

เตปิมํ ปริจริสฺสนฺติ, รตฺนปีฐสฺสิทํ ผลํฯ

[211]

‘‘‘สฏฺฐิ รถสหสฺสานิ, สพฺพาลงฺการภูสิตา;

ทีปา อโถปิ เวยคฺฆา, สนฺนทฺธา อุสฺสิตทฺธชาฯ

[212]

‘‘‘อารูฬฺหา คามณีเยหิ, จาปหตฺเถหิ วมฺมิภิ;

ปริวาเรสฺสนฺติมํ นิจฺจํ, รตฺนปีฐสฺสิทํ ผลํฯ

[213]

‘‘‘สฏฺฐิ เธนุสหสฺสานิ, โทหญฺญา ปุงฺควูสเภ;

วจฺฉเก ชนยิสฺสนฺติ, รตฺนปีฐสฺสิทํ ผลํฯ

[214]

‘‘‘โสฬสิตฺถิสหสฺสานิ, สพฺพาลงฺการภูสิตา;

วิจิตฺตวตฺถาภรณา, อามุกฺกมณิกุณฺฑลาฯ

[215]

‘‘‘อฬารปมฺหา หสุลา, สุสญฺญา ตนุมชฺฌิมา;

ปริวาเรสฺสนฺติมํ นิจฺจํ, รตฺนปีฐสฺสิทํ ผลํฯ

[216]

‘‘‘อฏฺฐารเส กปฺปสเต, โคตโม นาม จกฺขุมา;

ตมนฺธการํ วิธมิตฺวา, พุทฺโธ โลเก ภวิสฺสติฯ

[217]

‘‘‘ตสฺส ทสฺสนมาคมฺม, ปพฺพชิสฺสติกิญฺจโน;

โตสยิตฺวาน สตฺถารํ, สาสเนภิรมิสฺสติฯ

[218]

‘‘‘ตสฺส ธมฺมํ สุณิตฺวาน, กิเลเส ฆาตยิสฺสติ;

สพฺพาสเว ปริญฺญาย, นิพฺพายิสฺสตินาสโว’ฯ

[219]

‘‘วีริยํ เม ธุรโธรยฺหํ, โยคกฺเขมาธิวาหนํ;

อุตฺตมตฺถํ ปตฺถยนฺโต, สาสเน วิหรามหํฯ

[220]

‘‘อิทํ ปจฺฉิมกํ มยฺหํ, จริโม วตฺตเต ภโว;

สพฺพาสวา ปริกฺขีณา, นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโวฯ

[221]

‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ…เป.… วิหรามิ อนาสโวฯ

[222]

‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ

[223]

‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ

อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา เหมโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ;

เหมกตฺเถรสฺสาปทานํ สตฺตมํฯ

สตฺตรสมํ ภาณวารํฯ

8. โตเทยฺยตฺเถรอปทานํ

[224]

‘‘ราชา อชิตญฺชโย [ราชาสิ วิชโย (สี. อฏฺฐ.), ราชา วิชิตชโย (สฺยา.)] นาม, เกตุมตีปุรุตฺตเม;

สูโร วิกฺกมสมฺปนฺโน, ปุรมชฺฌาวสี ตทาฯ

[225]

‘‘ตสฺส รญฺโญ ปมตฺตสฺส, อฏวิโย สมุฏฺฐหุํ;

โอตารา [อุตฺตรา (สฺยา.), โอจรา (ปี.)] ตุณฺฑิกา เจว, รฏฺฐํ วิทฺธํสยุํ ตทาฯ

[226]

‘‘ปจฺจนฺเต กุปิเต ขิปฺปํ, สนฺนิปาเตสิรินฺทโม;

ภเฏ เจว พลตฺเถ จ, อริํ นิคฺคาหยิ ตทาฯ

[227]

‘‘หตฺถาโรหา อนีกฏฺฐา, สูรา จ จมฺมโยธิโน;

ธนุคฺคหา จ อุคฺคา จ, สพฺเพ สนฺนิปตุํ ตทาฯ

[228]

‘‘อาฬาริกา จ กปฺปกา, นฺหาปกา มาลการกา;

สูรา วิชิตสงฺคามา, สพฺเพ สนฺนิปตุํ ตทาฯ

[229]

‘‘ขคฺคหตฺถา จ ปุริสา, จาปหตฺถา จ วมฺมิโน;

ลุทฺทา วิชิตสงฺคามา, สพฺเพ สนฺนิปตุํ ตทาฯ

[230]