เมนู

4. โธตกตฺเถรอปทานํ

[72]

‘‘คงฺคา ภาคีรถี นาม, หิมวนฺตา ปภาวิตา [หิมวนฺตปฺปภาวิตา (สี.)];

หํสวติยา ทฺวาเรน, อนุสนฺทติ ตาวเทฯ

[73]

‘‘โสภิโต นาม อาราโม, คงฺคากูเล สุมาปิโต;

ตตฺถ ปทุมุตฺตโร พุทฺโธ, วสเต โลกนายโกฯ

[74]

‘‘ติทเสหิ ยถา อินฺโท, มนุเชหิ ปุรกฺขโต;

นิสีทิ ตตฺถ ภควา, อสมฺภีโตว เกสรีฯ

[75]

‘‘นคเร หํสวติยา, วสามิ [อโหสิํ (สฺยา.)] พฺราหฺมโณ อหํ;

ฉฬงฺโค นาม นาเมน, เอวํนาโม มหามุนิฯ

[76]

‘‘อฏฺฐารส สิสฺสสตา, ปริวาเรนฺติ มํ ตทา;

เตหิ สิสฺเสหิ สมิโต, คงฺคาตีรํ อุปาคมิํฯ

[77]

‘‘ตตฺถทฺทสาสิํ สมเณ, นิกฺกุเห โธตปาปเก;

ภาคีรถิํ ตรนฺเตหํ [ตรนฺโตหํ (สฺยา. ปี.)], เอวํ จินฺเตสิ ตาวเทฯ

[78]

‘‘สายํ ปาตํ [สายปาตํ (ปี.)] ตรนฺตาเม, พุทฺธปุตฺตา มหายสา;

วิเหสยนฺติ อตฺตานํ, เตสํ อตฺตา วิหญฺญติฯ

[79]

‘‘สเทวกสฺส โลกสฺส, พุทฺโธ อคฺโค ปวุจฺจติ;

นตฺถิ เม ทกฺขิเณ การํ, คติมคฺควิโสธนํฯ

[80]

‘‘ยํนูน พุทฺธเสฏฺฐสฺส, เสตุํ คงฺคาย การเย;

การาเปตฺวา อิมํ กมฺมํ [เสตุํ (สฺยา.)], สนฺตรามิ อิมํ ภวํฯ

[81]

‘‘สตสหสฺสํ ทตฺวาน, เสตุํ การาปยิํ อหํ;

สทฺทหนฺโต กตํ การํ, วิปุลํ เม ภวิสฺสติฯ

[82]

‘‘การาเปตฺวาน ตํ เสตุํ, อุเปสิํ โลกนายกํ;

สิรสิ อญฺชลิํ กตฺวา, อิมํ วจนมพฺรวิํฯ

[83]

‘‘‘สตสหสฺสสฺส วยํ [วยํ สตสหสฺสํว (ก.)], ทตฺวา [กตฺวา (สี. ปี.)] การาปิโต มยา;

ตวตฺถาย มหาเสตุ, ปฏิคฺคณฺห มหามุเนฯ

[84]

‘‘‘ปทุมุตฺตโร โลกวิทู, อาหุตีนํ ปฏิคฺคโห;

ภิกฺขุสงฺเฆ นิสีทิตฺวา, อิมา คาถา อภาสถฯ

[85]

‘‘‘โย เม เสตุํ อกาเรสิ, ปสนฺโน เสหิ ปาณิภิ;

ตมหํ กิตฺตยิสฺสามิ, สุณาถ มม ภาสโตฯ

(เสตุทานอานิสํโส)

[86]

‘‘‘ทริโต ปพฺพตโต วา, รุกฺขโต ปติโตปิยํ;

จุโตปิ ลจฺฉตี ฐานํ, เสตุทานสฺสิทํ ผลํฯ

[87]

‘‘‘วิรูฬฺหมูลสนฺตานํ, นิคฺโรธมิว มาลุโต;

อมิตฺตา นปฺปสหนฺติ, เสตุทานสฺสิทํ ผลํฯ

[88]

‘‘‘นาสฺส โจรา ปสหนฺติ, นาติมญฺญนฺติ ขตฺติยา;

สพฺเพ ตริสฺสตามิตฺเต, เสตุทานสฺสิทํ ผลํฯ

[89]

‘‘‘อพฺโภกาสคตํ สนฺตํ, กฐินาตปตาปิตํ;

ปุญฺญกมฺเมน สํยุตฺตํ, น ภวิสฺสติ เวทนา [ตาวเท (ก.)]

[90]

‘‘‘เทวโลเก มนุสฺเส วา, หตฺถิยานํ สุนิมฺมิตํ;

ตสฺส สงฺกปฺปมญฺญาย, นิพฺพตฺติสฺสติ ตาวเทฯ

[91]

‘‘‘สหสฺสสฺสา วาตชวา, สินฺธวา สีฆวาหนา;

สายํ ปาตํ อุเปสฺสนฺติ, เสตุทานสฺสิทํ ผลํฯ

[92]

‘‘‘อาคนฺตฺวาน มนุสฺสตฺตํ, สุขิโตยํ ภวิสฺสติ;

เวหาสํ [อิหาปิ (สี. สฺยา. ปี.)] มนุชสฺเสว, หตฺถิยานํ ภวิสฺสติฯ

[93]

‘‘‘กปฺปสตสหสฺสมฺหิ, โอกฺกากกุลสมฺภโว;

โคตโม นาม โคตฺเตน, สตฺถา โลเก ภวิสฺสติฯ

[94]

‘‘‘ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาโท, โอรโส ธมฺมนิมฺมิโต;

สพฺพาสเว ปริญฺญาย, นิพฺพายิสฺสตินาสโว’ฯ

[95]

‘‘อโห เม สุกตํ กมฺมํ, ชลชุตฺตมนามเก;

ตตฺถ การํ กริตฺวาน, ปตฺโตหํ อาสวกฺขยํฯ

[96]

‘‘ปธานํ ปหิตตฺโตมฺหิ, อุปสนฺโต นิรูปธิ;

นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา, วิหรามิ อนาสโวฯ

[97]

‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ…เป.… วิหรามิ อนาสโวฯ

[98]

‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ

[99]

‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ

อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา โธตโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติฯ

โธตกตฺเถรสฺสาปทานํ จตุตฺถํฯ

5. อุปสีวตฺเถรอปทานํ

[100]

‘‘หิมวนฺตสฺสาวิทูเร , อโนโม นาม ปพฺพโต;

อสฺสโม สุกโต มยฺหํ, ปณฺณสาลา สุมาปิตาฯ

[101]

‘‘นที จ สนฺทตี ตตฺถ, สุปติตฺถา มโนรมา;

อนูปติตฺเถ ชายนฺติ, ปทุมุปฺปลกา พหูฯ

[102]

‘‘ปาฐีนา ปาวุสา มจฺฉา, พลชา มุญฺชโรหิตา;

มจฺฉกจฺฉปสญฺฉนฺนา [มจฺฉกจฺฉปสมฺปนฺนา (?)], นทิกา สนฺทเต ตทาฯ

[103]

‘‘ติมิรา ปุปฺผิตา ตตฺถ, อโสกา ขุทฺทมาลกา;

ปุนฺนาคา คิริปุนฺนาคา, สมฺปวนฺติ มมสฺสมํฯ

[104]

‘‘กุฏชา ปุปฺผิตา ตตฺถ, ติณสูลวนานิ จ;

สาลา จ สฬลา ตตฺถ, จมฺปกา ปุปฺผิตา พหูฯ

[105]

‘‘อชฺชุนา อติมุตฺตา จ, มหานามา จ ปุปฺผิตา;

อสนา มธุคนฺธี จ, ปุปฺผิตา เต มมสฺสเมฯ

[106]

‘‘อุทฺทาลกา ปาฏลิกา, ยูถิกา จ ปิยงฺคุกา;

พิมฺพิชาลกสญฺฉนฺนา, สมนฺตา อฑฺฒโยชนํฯ

[107]

‘‘มาตคฺคารา [มาตงฺควา (สี.), มาตกรา (สฺยา.), มาตงฺคา วา (ปี.)] สตฺตลิโย, ปาฏลี สินฺทุวารกา;

องฺโกลกา พหู ตตฺถ, ตาลกุฏฺฐิ [ตาลกูฏา (สี. สฺยา.), ตาลกุฏฺฐา (ปี.)] จ ปุปฺผิตา;

เสเลยฺยกา พหู ตตฺถ, ปุปฺผิตา มม อสฺสเมฯ

[108]