‘‘อโห นูน ส ภควา, จิรํ ติฏฺเฐยฺย จกฺขุมา;

อญฺญาตญฺจ วิชาเนยฺยุํ, ผุเสยฺยุํ [อญฺญาตญฺจาปิ ชาเนยฺย, ปสฺเสยฺย (ก.)] อมตํ ปทํฯ

[328]

‘‘อยํ เม ปจฺฉิมา ชาติ, ภวา สพฺเพ สมูหตา;

สพฺพาสเว ปริญฺญาย, วิหรามิ อนาสโวฯ

[329]

‘‘สตสหสฺสิโต กปฺเป, ยํ พุทฺธมภิโถมยิํ

ทุคฺคติํ นาภิชานามิ, กิตฺตนาย อิทํ ผลํฯ

[330]

‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ, ภวา สพฺเพ สมูหตา;

สพฺพาสวา ปริกฺขีณา, นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโวฯ

[331]

‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ

[332]

‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ

อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา สพฺพกิตฺติโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติฯ

สพฺพกิตฺติกตฺเถรสฺสาปทานํ ตติยํฯ

4. มธุทายกตฺเถรอปทานํ

[333]

‘‘สินฺธุยา นทิยา ตีเร, สุกโต อสฺสโม มม;

ตตฺถ วาเจมหํ สิสฺเส, อิติหาสํ สลกฺขณํฯ

[334]

‘‘ธมฺมกามา วินีตา เต, โสตุกามา สุสาสนํ;

ฉฬงฺเค ปารมิปฺปตฺตา, สินฺธุกูเล วสนฺติ เตฯ

[335]

‘‘อุปฺปาตคมเน เจว, ลกฺขเณสุ จ โกวิทา;

อุตฺตมตฺถํ คเวสนฺตา, วสนฺติ วิปิเน ตทาฯ

[336]

‘‘สุเมโธ นาม สมฺพุทฺโธ, โลเก อุปฺปชฺชิ ตาวเท;

อมฺหากํ อนุกมฺปนฺโต, อุปาคจฺฉิ วินายโกฯ

[337]

‘‘อุปาคตํ มหาวีรํ, สุเมธํ โลกนายกํ;

ติณสนฺถารกํ กตฺวา, โลกเชฏฺฐสฺสทาสหํฯ

[338]

‘‘วิปินาโต มธุํ คยฺห, พุทฺธเสฏฺฐสฺสทาสหํ;

สมฺพุทฺโธ ปริภุญฺชิตฺวา, อิทํ วจนมพฺรวิฯ

[339]

‘‘‘โย ตํ อทาสิ มธุํ เม, ปสนฺโน เสหิ ปาณิภิ;

ตมหํ กิตฺตยิสฺสามิ, สุณาถ มม ภาสโตฯ

[340]

‘‘‘อิมินา มธุทาเนน, ติณสนฺถารเกน จ;

ติํส กปฺปสหสฺสานิ, เทวโลเก รมิสฺสติฯ

[341]

‘‘‘ติํส กปฺปสหสฺสมฺหิ, โอกฺกากกุลสมฺภโว;

โคตโม นาม โคตฺเตน, สตฺถา โลเก ภวิสฺสติฯ

[342]

‘‘‘ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาโท, โอรโส ธมฺมนิมฺมิโต;

สพฺพาสเว ปริญฺญาย, นิพฺพายิสฺสตินาสโวฯ

[343]

‘‘‘เทวโลกา อิธาคนฺตฺวา, มาตุกุจฺฉิํ อุปาคเต;

มธุวสฺสํ ปวสฺสิตฺถ, ฉาทยํ มธุนา มหิํ’ฯ

[344]

‘‘มยิ นิกฺขนฺตมตฺตมฺหิ, กุจฺฉิยา จ สุทุตฺตรา;

ตตฺราปิ มธุวสฺสํ เม, วสฺสเต นิจฺจกาลิกํฯ

[345]

‘‘อคารา อภินิกฺขมฺม, ปพฺพชิํ อนคาริยํ;

ลาภี อนฺนสฺส ปานสฺส, มธุทานสฺสิทํ ผลํฯ

[346]

‘‘สพฺพกามสมิทฺโธหํ, ภวิตฺวา เทวมานุเส;

เตเนว มธุทาเนน, ปตฺโตมฺหิ อาสวกฺขยํฯ

[347]

‘‘วุฏฺฐมฺหิ เทเว จตุรงฺคุเล ติเณ, สมฺปุปฺผิเต [สุปุปฺผิเต (สฺยา.)] ธรณีรุเห สญฺฉนฺเน [วปฺปเทเส (สฺยา.)];

สุญฺเญ ฆเร มณฺฑปรุกฺขมูลเก, วสามิ นิจฺจํ สุขิโต อนาสโวฯ

[348]

‘‘มชฺเฌ มหนฺเต หีเน จ [มชฺเฌ มยฺหํ ภวา อสฺสุ (สฺยา. ปี. ก.)], ภเว สพฺเพ อติกฺกมิํ [เย ภเว สมติกฺกมิํ (สฺยา. ก.), โย ภเวสุ ปกิตฺตยิ (ก.)];

อชฺช เม อาสวา ขีณา, นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโวฯ

[349]

‘‘ติํสกปฺปสหสฺสมฺหิ, ยํ ทานมททิํ ตทา;

ทุคฺคติํ นาภิชานามิ, มธุทานสฺสิทํ ผลํฯ

[350]

‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ, ภวา สพฺเพ สมูหตา;

สพฺพาสวา ปริกฺขีณา, นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโวฯ

[351]

‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ

[352]

‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ

อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา มธุทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติฯ

มธุทายกตฺเถรสฺสาปทานํ จตุตฺถํฯ

5. ปทุมกูฏาคาริยตฺเถรอปทานํ

[353]

‘‘ปิยทสฺสี นาม ภควา, สยมฺภู โลกนายโก;

วิเวกกาโม สมฺพุทฺโธ, สมาธิกุสโล มุนิฯ

[354]

‘‘วนสณฺฑํ สโมคยฺห, ปิยทสฺสี มหามุนิ;

ปํสุกูลํ ปตฺถริตฺวา, นิสีทิ ปุริสุตฺตโมฯ

[355]

‘‘มิคลุทฺโท ปุเร อาสิํ, อรญฺเญ [วิปิเน (สี.), อิริเน (สฺยา. ก.)] กานเน อหํ;

ปสทํ มิคเมสนฺโต, อาหิณฺฑามิ อหํ ตทาฯ

[356]

‘‘ตตฺถทฺทสาสิํ สมฺพุทฺธํ, โอฆติณฺณมนาสวํ;

ปุปฺผิตํ สาลราชํว, สตรํสิํว อุคฺคตํฯ

[357]

‘‘ทิสฺวานหํ เทวเทวํ, ปิยทสฺสิํ มหายสํ;

ชาตสฺสรํ สโมคยฺห, ปทุมํ อาหริํ ตทาฯ

[358]

‘‘อาหริตฺวาน ปทุมํ, สตปตฺตํ มโนรมํ;

กูฏาคารํ กริตฺวาน, ฉาทยิํ ปทุเมนหํฯ

[359]

‘‘อนุกมฺปโก การุณิโก, ปิยทสฺสี มหามุนิ;

สตฺตรตฺตินฺทิวํ พุทฺโธ, กูฏาคาเร วสี ชิโนฯ

[360]

‘‘ปุราณํ ฉฑฺฑยิตฺวาน, นเวน ฉาทยิํ อหํ;

อญฺชลิํ ปคฺคเหตฺวาน, อฏฺฐาสิํ ตาวเท อหํฯ

[361]