1. ปิลินฺทวจฺฉตฺเถรอปทานํ

[1]

‘‘นคเร หํสวติยา, อาสิํ โทวาริโก อหํ;

อกฺโขภํ อมิตํ โภคํ, ฆเร สนฺนิจิตํ มมฯ

[2]

‘‘รโหคโต นิสีทิตฺวา, ปหํสิตฺวาน มานสํ [สมฺปหํสิตฺว มานสํ (สี.)];

นิสชฺช ปาสาทวเร, เอวํ จินฺเตสหํ ตทาฯ

(จินฺตนากาโร)

[3]

‘‘‘พหู เมธิคตา โภคา, ผีตํ อนฺเตปุรํ มม;

ราชาปิ [ราชิสิ (ก.)] สนฺนิมนฺเตสิ, อานนฺโท ปถวิสฺสโรฯ

[4]

‘‘‘อยญฺจ พุทฺโธ อุปฺปนฺโน, อธิจฺจุปฺปตฺติโก มุนิ;

สํวิชฺชนฺติ จ เม โภคา, ทานํ ทสฺสามิ สตฺถุโนฯ

[5]

‘‘‘ปทุเมน ราชปุตฺเตน, ทินฺนํ ทานวรํ ชิเน;

หตฺถินาเค จ ปลฺลงฺเก, อปสฺเสนญฺจนปฺปกํฯ

[6]

‘‘‘อหมฺปิ ทานํ ทสฺสามิ, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;

อทินฺนปุพฺพมญฺเญสํ, ภวิสฺสํ อาทิกมฺมิโกฯ

[7]

‘‘‘จินฺเตตฺวาหํ พหุวิธํ, ยาเค ยสฺส สุขํผลํ;

ปริกฺขารทานมทฺทกฺขิํ, มม สงฺกปฺปปูรณํฯ

[8]

‘‘‘ปริกฺขารานิ ทสฺสามิ, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;

อทินฺนปุพฺพมญฺเญสํ, ภวิสฺสํ อาทิกมฺมิโก’ฯ

(ทานวตฺถุสมฺปาทนํ)

[9]

‘‘นฬกาเร อุปาคมฺม, ฉตฺตํ กาเรสิ ตาวเท;

ฉตฺตสตสหสฺสานิ, เอกโต สนฺนิปาตยิํฯ

[10]

‘‘ทุสฺสสตสหสฺสานิ, เอกโต สนฺนิปาตยิํ;

ปตฺตสตสหสฺสานิ, เอกโต สนฺนิปาตยิํฯ

[11]

‘‘วาสิโย สตฺถเก จาปิ, สูจิโย นขเฉทเน;

เหฏฺฐาฉตฺเต ฐปาเปสิํ, กาเรตฺวา ตทนุจฺฉเวฯ

[12]

‘‘วิธูปเน ตาลวณฺเฏ, โมรหตฺเถ จ จามเร;

ปริสฺสาวเน เตลธาเร [เตลธเร (สี.)], การยิํ ตทนุจฺฉเวฯ

[13]

‘‘สูจิฆเร อํสพทฺเธ, อโถปิ กายพนฺธเน;

อาธารเก จ สุกเต, การยิํ ตทนุจฺฉเวฯ

[14]

‘‘ปริโภคภาชเน จ, อโถปิ โลหถาลเก;

เภสชฺเช ปูรยิตฺวาน, เหฏฺฐาฉตฺเต ฐเปสหํฯ

[15]

‘‘วจํ อุสีรํ ลฏฺฐิมธุํ, ปิปฺผลี มริจานิ จ;

หรีตกิํ สิงฺคีเวรํ, สพฺพํ ปูเรสิ ภาชเนฯ

[16]

‘‘อุปาหนา ปาทุกาโย, อโถ อุทกปุญฺฉเน;

กตฺตรทณฺเฑ สุกเต, การยิํ ตทนุจฺฉเวฯ

[17]

‘‘โอสธญฺชนนาฬี จ [โอสธํ อญฺชนาปิจ (สฺยา.)], สลากา ธมฺมกุตฺตรา;

กุญฺจิกา ปญฺจวณฺเณหิ, สิพฺพิเต กุญฺจิกาฆเรฯ

[18]

‘‘อาโยเค ธูมเนตฺเต จ, อโถปิ ทีปธารเก;

ตุมฺพเก จ กรณฺเฑ จ, การยิํ ตทนุจฺฉเวฯ

[19]

‘‘สณฺฑาเส ปิปฺผเล เจว, อโถปิ มลหารเก;

เภสชฺชถวิเก เจว, การยิํ ตทนุจฺฉเวฯ

[20]

‘‘อาสนฺทิโย ปีฐเก จ, ปลฺลงฺเก จตุโรมเย;

ตทนุจฺฉเว การยิตฺวา, เหฏฺฐาฉตฺเต ฐเปสหํฯ

[21]

‘‘อุณฺณาภิสี ตูลภิสี, อโถปิ ปีฐิกาภิสี [ปีฐกาภิสี (สฺยา. ก.)];

พิมฺโพหเน [พิพฺโพหเน (สฺยา. ก.)] จ สุกเต, การยิํ ตทนุจฺฉเวฯ

[22]

‘‘กุรุวินฺเท มธุสิตฺเถ, เตลํ หตฺถปฺปตาปกํ;

สิปาฏิผลเก สุจี, มญฺจํ อตฺถรเณน จฯ

[23]

‘‘เสนาสเน ปาทปุญฺเฉ, สยนาสนทณฺฑเก;

ทนฺตโปเณ จ อาฏลี [กถลิํ (สฺยา.)], สีสาเลปนคนฺธเกฯ

[24]

‘‘อรณี ผลปีเฐ [ปลาลปีเฐ (สี.)] จ, ปตฺตปิธานถาลเก;

อุทกสฺส กฏจฺฉู จ, จุณฺณกํ รชนมฺพณํ [รชนมฺมณํ (สี.)]ฯ

[25]

‘‘สมฺมชฺชนํ [สมฺมุญฺชนํ (สฺยา.), สมฺมชฺชนิํ, สมฺมุญฺชนิํ (?)] อุทปตฺตํ, ตถา วสฺสิกสาฏิกํ;

นิสีทนํ กณฺฑุจฺฉาทิ, อถ อนฺตรวาสกํฯ

[26]

‘‘อุตฺตราสงฺคสงฺฆาฏี, นตฺถุกํ มุขโสธนํ;

พิฬงฺคโลณํ ปหูตญฺจ [โลณภูตญฺจ (ก.)], มธุญฺจ ทธิปานกํฯ

[27]

‘‘ธูปํ [ธูมํ (ก.)] สิตฺถํ ปิโลติญฺจ, มุขปุญฺฉนสุตฺตกํ;

ทาตพฺพํ นาม ยํ อตฺถิ, ยญฺจ กปฺปติ สตฺถุโนฯ

[28]

‘‘สพฺพเมตํ สมาเนตฺวา, อานนฺทํ อุปสงฺกมิํ;

อุปสงฺกมฺม ราชานํ, ชเนตารํ มเหสิโน [มเหสินํ (สี.), มหายสํ (สฺยา.), มหิสฺสรํ (ก.)];

สิรสา อภิวาเทตฺวา, อิทํ วจนมพฺรวิํฯ

(ทาโนกาสยาจนา)

[29]

‘‘‘เอกโต ชาตสํวทฺธา, อุภินฺนํ เอกโต มนํ [ยโส (สฺยา.), มโน (?)];

สาธารณา สุขทุกฺเข, อุโภ จ อนุวตฺตกาฯ

[30]

‘‘‘อตฺถิ เจตสิกํ ทุกฺขํ, ตวาเธยฺยํ อรินฺทม;

ยทิ สกฺโกสิ ตํ ทุกฺขํ, วิโนเทยฺยาสิ ขตฺติยฯ

[31]

‘‘‘ตว ทุกฺขํ มม ทุกฺขํ, อุภินฺนํ เอกโต มโน [มนํ (สี. สฺยา.)];

นิฏฺฐิตนฺติ วิชานาหิ, มมาเธยฺยํ สเจ ตุวํฯ

[32]

‘‘‘ชานาหิ โข มหาราช, ทุกฺขํ เม ทุพฺพิโนทยํ;

ปหุ สมาโน คชฺชสุ, เอกํ เต ทุจฺจชํ วรํฯ

[33]

‘‘‘ยาวตา วิชิเต อตฺถิ, ยาวตา มม ชีวิตํ;

เอเตหิ ยทิ เต อตฺโถ, ทสฺสามิ อวิกมฺปิโตฯ

[34]

‘‘‘คชฺชิตํ โข ตยา เทว, มิจฺฉา ตํ พหุ คชฺชิตํ;

ชานิสฺสามิ ตุวํ อชฺช, สพฺพธมฺเม [สจฺจธมฺเม (?)] ปติฏฺฐิตํฯ

[35]

‘‘‘อติพาฬฺหํ นิปีเฬสิ, ททมานสฺส เม สโต;

กิํ เต เม ปีฬิเตนตฺโถ, ปตฺถิตํ เต กเถหิ เมฯ

[36]

‘‘‘อิจฺฉามหํ มหาราช, พุทฺธเสฏฺฐํ อนุตฺตรํ;

โภชยิสฺสามิ สมฺพุทฺธํ, วชฺชํ [วญฺจุํ (?)] เม มาหุ ชีวิตํฯ

[37]

‘‘‘อญฺญํ เตหํ วรํ ทมฺมิ, มา ยาจิตฺโถ ตถาคตํ [อยาจิโต ตถาคโต (สฺยา. ก.)];

อเทยฺโย กสฺสจิ พุทฺโธ, มณิ โชติรโส ยถาฯ

[38]

‘‘‘นนุ เต คชฺชิตํ เทว, ยาว ชีวิตมตฺตโน [วิชิตมตฺถิตํ (ก.), ชีวิตมตฺถิกํ (สฺยา.)];

ชีวิตํ [วิชิตํ (ก.)] ททมาเนน, ยุตฺตํ ทาตุํ ตถาคตํฯ

[39]

‘‘‘ฐปนีโย มหาวีโร, อเทยฺโย กสฺสจิ ชิโน;

น เม ปฏิสฺสุโต พุทฺโธ, วรสฺสุ อมิตํ ธนํฯ

[40]

‘‘‘วินิจฺฉยํ ปาปุณาม, ปุจฺฉิสฺสาม วินิจฺฉเย;

ยถาสณฺฐํ [ยถาสนฺตํ (สี.)] กเถสฺสนฺติ, ปฏิปุจฺฉาม ตํ ตถาฯ

[41]

‘‘‘รญฺโญ หตฺเถ คเหตฺวาน, อคมาสิํ วินิจฺฉยํ;

ปุรโต อกฺขทสฺสานํ, อิทํ วจนมพฺรวิํฯ

[42]

‘‘‘สุณนฺตุ เม อกฺขทสฺสา, ราชา วรมทาสิ เม;

น กิญฺจิ ฐปยิตฺวาน, ชีวิตมฺปิ [วิชิตํปิ (ก.)] ปวารยิฯ

[43]

‘‘‘ตสฺส เม วรทินฺนสฺส, พุทฺธเสฏฺฐํ วริํ อหํ;

สุทินฺโน โหติ เม พุทฺโธ, ฉินฺทถ สํสยํ มมฯ

[44]

‘‘‘โสสฺสาม ตว วจนํ, ภูมิปาลสฺส ราชิโน;

อุภินฺนํ วจนํ สุตฺวา, ฉินฺทิสฺสาเมตฺถ สํสยํฯ

[45]

‘‘‘สพฺพํ เทว ตยา ทินฺนํ, อิมสฺส สพฺพคาหิกํ [สพฺพคาหิตํ (สฺยา. ก.)];

น กิญฺจิ ฐปยิตฺวาน, ชีวิตมฺปิ ปวารยิฯ

[46]

‘‘‘กิจฺฉปฺปตฺโตว หุตฺวาน, ยาจี วรมนุตฺตรํ [ยาวชีวมนุตฺตรํ (สฺยา. ก.)];

อิมํ สุทุกฺขิตํ ญตฺวา, อทาสิํ สพฺพคาหิกํฯ

[47]

‘‘‘ปราชโย ตุวํ [ตวํ (สี.)] เทว, อสฺส เทยฺโย ตถาคโต;

อุภินฺนํ สํสโย ฉินฺโน, ยถาสณฺฐมฺหิ [ยถาสนฺตมฺหิ (สี.)] ติฏฺฐถฯ

[48]

‘‘‘ราชา ตตฺเถว ฐตฺวาน, อกฺขทสฺเสตทพฺรวิ;

สมฺมา มยฺหมฺปิ เทยฺยาถ, ปุน พุทฺธํ ลภามหํฯ

[49]

‘‘‘ปูเรตฺวา ตว สงฺกปฺปํ, โภชยิตฺวา ตถาคตํ;

ปุน เทยฺยาสิ [เทยฺยาถ (ก.)] สมฺพุทฺธํ, อานนฺทสฺส ยสสฺสิโน’ฯ

(นิมนฺตนกถา)

[50]

‘‘อกฺขทสฺเสภิวาเทตฺวา, อานนฺทญฺจาปิ ขตฺติยํ;

ตุฏฺโฐ ปมุทิโต หุตฺวา, สมฺพุทฺธมุปสงฺกมิํฯ

[51]

‘‘อุปสงฺกมฺม สมฺพุทฺธํ, โอฆติณฺณมนาสวํ;

สิรสา อภิวาเทตฺวา, อิทํ วจนมพฺรวิํฯ

[52]

‘วสีสตสหสฺเสหิ , อธิวาเสหิ จกฺขุม;

หาสยนฺโต มม จิตฺตํ, นิเวสนมุเปหิ เม’ฯ

[53]

‘‘ปทุมุตฺตโร โลกวิทู, อาหุตีนํ ปฏิคฺคโห;

มม สงฺกปฺปมญฺญาย, อธิวาเสสิ จกฺขุมาฯ

[54]

‘‘อธิวาสนมญฺญาย, อภิวาทิย สตฺถุโน;

หฏฺโฐ อุทคฺคจิตฺโตหํ, นิเวสนมุปาคมิํฯ

(ทานปฏิยาทนํ)

[55]

‘‘มิตฺตามจฺเจ สมาเนตฺวา, อิทํ วจนมพฺรวิํ;

‘สุทุลฺลโภ มยา ลทฺโธ, มณิ โชติรโส ยถาฯ

[56]

‘‘‘เกน ตํ ปูชยิสฺสาม, อปฺปเมยฺโย อนูปโม;

อตุโล อสโม ธีโร, ชิโน อปฺปฏิปุคฺคโลฯ

[57]

‘‘‘ตถาสมสโม เจว, อทุติโย นราสโภ;

ทุกฺกรํ อธิการญฺหิ, พุทฺธานุจฺฉวิกํ มยาฯ

[58]

‘‘‘นานาปุปฺเผ สมาเนตฺวา, กโรม ปุปฺผมณฺฑปํ;

พุทฺธานุจฺฉวิกํ เอตํ, สพฺพปูชา ภวิสฺสติ’ฯ

[59]

‘‘อุปฺปลํ ปทุมํ วาปิ, วสฺสิกํ อธิมุตฺตกํ [อติมุตฺตกํ (?)];

จมฺปกํ [จนฺทนํ (ก.)] นาคปุปฺผญฺจ, มณฺฑปํ การยิํ อหํฯ

[60]

‘‘สตาสนสหสฺสานิ, ฉตฺตจฺฉายาย ปญฺญปิํ;

ปจฺฉิมํ อาสนํ มยฺหํ, อธิกํ สตมคฺฆติฯ

[61]

‘‘สตาสนสหสฺสานิ, ฉตฺตจฺฉายาย ปญฺญปิํ;

ปฏิยาเทตฺวา อนฺนปานํ, กาลํ อาโรจยิํ อหํฯ

[62]

‘‘อาโรจิตมฺหิ กาลมฺหิ, ปทุมุตฺตโร มหามุนิ;

วสีสตสหสฺเสหิ, นิเวสนมุเปสิ เมฯ

[63]

‘‘ธาเรนฺตํ อุปริจฺฉตฺตํ [ธาเรนฺตมุปริจฺฉตฺเต (สี.)], สุผุลฺลปุปฺผมณฺฑเป;

วสีสตสหสฺเสหิ, นิสีทิ ปุริสุตฺตโมฯ

[64]

‘‘‘ฉตฺตสตสหสฺสานิ, สตสหสฺสมาสนํ;

กปฺปิยํ อนวชฺชญฺจ, ปฏิคณฺหาหิ จกฺขุม’ฯ

[65]

‘‘ปทุมุตฺตโร โลกวิทู, อาหุตีนํ ปฏิคฺคโห;

มมํ ตาเรตุกาโม โส, สมฺปฏิจฺฉิ มหามุนิฯ

(ทานกถา)

[66]

‘‘ภิกฺขุโน เอกเมกสฺส, ปจฺเจกํ ปตฺตมทาสหํ;

ชหิํสุ สุมฺภกํ [ปุพฺพกํ (สี.), สมฺภตํ (สฺยา.), มตฺติกํ (?)] ปตฺตํ, โลหปตฺตํ อธารยุํฯ

[67]

‘‘สตฺตรตฺตินฺทิวํ พุทฺโธ, นิสีทิ ปุปฺผมณฺฑเป;

โพธยนฺโต พหู สตฺเต, ธมฺมจกฺกํ ปวตฺตยิฯ

[68]

‘‘ธมฺมจกฺกํ ปวตฺเตนฺโต, เหฏฺฐโต ปุปฺผมณฺฑเป;

จุลฺลาสีติสหสฺสานํ , ธมฺมาภิสมโย อหุฯ

[69]

‘‘สตฺตเม ทิวเส ปตฺเต, ปทุมุตฺตโร มหามุนิ;

ฉตฺตจฺฉายายมาสีโน, อิมา คาถา อภาสถฯ

(พฺยากรณํ)

[70]

‘‘‘อนูนกํ ทานวรํ, โย เม ปาทาสิ มาณโว;

ตมหํ กิตฺตยิสฺสามิ, สุณาถ มม ภาสโตฯ

[71]

‘‘‘หตฺถี อสฺสา รถา ปตฺตี, เสนา จ จตุรงฺคินี;

ปริวาเรสฺสนฺติมํ [ตํ (สฺยา.)] นิจฺจํ, สพฺพทานสฺสิทํ ผลํฯ

[72]

‘‘‘หตฺถิยานํ อสฺสยานํ, สิวิกา สนฺทมานิกา;

อุปฏฺฐิสฺสนฺติมํ นิจฺจํ, สพฺพทานสฺสิทํ ผลํฯ

[73]

‘‘‘สฏฺฐิ รถสหสฺสานิ, สพฺพาลงฺการภูสิตา;

ปริวาเรสฺสนฺติมํ นิจฺจํ, สพฺพทานสฺสิทํ ผลํฯ

[74]

‘‘‘สฏฺฐิ ตูริยสหสฺสานิ, เภริโย สมลงฺกตา;

วชฺชยิสฺสนฺติมํ นิจฺจํ, สพฺพทานสฺสิทํ ผลํฯ

[75]

‘‘‘ฉฬาสีติสหสฺสานิ, นาริโย สมลงฺกตา;

วิจิตฺตวตฺถาภรณา, อามุกฺกมณิกุณฺฑลา [อามุตฺตมณิกุณฺฑลา (สี. สฺยา.)]ฯ

[76]

‘‘‘อฬารปมฺหา หสุลา, สุสญฺญา ตนุมชฺฌิมา;

ปริวาเรสฺสนฺติมํ นิจฺจํ, สพฺพทานสฺสิทํ ผลํฯ

[77]

‘‘‘ติํสกปฺปสหสฺสานิ, เทวโลเก รมิสฺสติ;

สหสฺสกฺขตฺตุํ เทวินฺโท, เทวรชฺชํ กริสฺสติฯ

[78]

‘‘‘สหสฺสกฺขตฺตุํ ราชา จ, จกฺกวตฺตี ภวิสฺสติ;

ปเทสรชฺชํ วิปุลํ, คณนาโต อสงฺขิยํฯ

[79]

‘‘‘เทวโลเก วสนฺตสฺส, ปุญฺญกมฺมสมงฺคิโน;

เทวโลกปริยนฺตํ, รตนฉตฺตํ ธริสฺสติฯ

[80]

‘‘‘อิจฺฉิสฺสติ ยทา ฉายํ [ยทา วายํ (สฺยา. ก.)], ฉทนํ ทุสฺสปุปฺผชํ;

อิมสฺส จิตฺตมญฺญาย, นิพทฺธํ ฉาทยิสฺสติฯ

[81]

‘‘‘เทวโลกา จวิตฺวาน, สุกฺกมูเลน โจทิโต;

ปุญฺญกมฺเมน สํยุตฺโต, พฺรหฺมพนฺธุ ภวิสฺสติฯ

[82]

‘‘‘กปฺปสตสหสฺสมฺหิ, โอกฺกากกุลสมฺภโว;

โคตโม นาม โคตฺเตน [นาเมน (สพฺพตฺถ) เอวมุปริปิ; อฏฺฐถายํ ปน ปุพฺเพ โคตฺเตนาติปทํ วณฺณิตํ], สตฺถา โลเก ภวิสฺสติฯ

[83]

‘‘‘สพฺพเมตํ อภิญฺญาย, โคตโม สกฺยปุงฺคโว;

ภิกฺขุสงฺเฆ นิสีทิตฺวา, เอตทคฺเค ฐเปสฺสติฯ

[84]

‘‘‘ปิลินฺทวจฺฉนาเมน [ปิลินฺทิวจฺฉนาเมน (สี.)], เหสฺสติ สตฺถุสาวโก;

เทวานํ อสุรานญฺจ, คนฺธพฺพานญฺจ สกฺกโตฯ

[85]

‘‘‘ภิกฺขูนํ ภิกฺขุนีนญฺจ, คิหีนญฺจ ตเถว โส;

ปิโย หุตฺวาน สพฺเพสํ, วิหริสฺสตินาสโว’ฯ

(ทานานิสํสกถา)

[86]

‘‘สตสหสฺเส กตํ กมฺมํ, ผลํ ทสฺเสสิ เม อิธ;

สุมุตฺโต สรเวโคว, กิเลเส ฌาปยี มม [ฌาปยิสฺสติ (สี. ก.), ฌาปยิํ อหํ (สฺยา.)]ฯ

[87]

‘‘อโห เม สุกตํ กมฺมํ, ปุญฺญกฺเขตฺเต อนุตฺตเร;

ยตฺถ การํ กริตฺวาน, ปตฺโตมฺหิ อจลํ ปทํฯ

[88]

‘‘อนูนกํ ทานวรํ, อทาสิ โย [โส (ก.)] หิ มาณโว;

อาทิปุพฺพงฺคโม อาสิ, ตสฺส ทานสฺสิทํ ผลํฯ

(1. ฉตฺตานิสํโส)

[89]

‘‘ฉตฺเต จ สุคเต ทตฺวา [ฉตฺเต สุคเต ทตฺวาน (สี. สฺยา.)], สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;

อฏฺฐานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ

[90]

‘‘สีตํ อุณฺหํ น ชานามิ, รโชชลฺลํ น ลิมฺปติ;

อนุปทฺทโว อนีติ จ, โหมิ อปจิโต สทาฯ

[91]

‘‘สุขุมจฺฉวิโก โหมิ, วิสทํ โหติ มานสํ;

ฉตฺตสตสหสฺสานิ, ภเว สํสรโต มมฯ

[92]

‘‘สพฺพาลงฺการยุตฺตานิ , ตสฺส กมฺมสฺส วาหสา;

อิมํ ชาติํ ฐเปตฺวาน, มตฺถเก ธารยนฺติ เมฯ

[93]

‘‘กสฺมา [ตสฺมา (สฺยา. ก.)] อิมาย ชาติยา, นตฺถิ เม ฉตฺตธารณา;

มม สพฺพํ กตํ กมฺมํ, วิมุตฺติฉตฺตปตฺติยาฯ

(2. ทุสฺสานิสํโส)

[94]

‘‘ทุสฺสานิ สุคเต ทตฺวา, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;

อฏฺฐานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ

[95]

‘‘สุวณฺณวณฺโณ วิรโช, สปฺปภาโส ปตาปวา;

สินิทฺธํ โหติ เม คตฺตํ, ภเว สํสรโต มมฯ

[96]

‘‘ทุสฺสสตสหสฺสานิ, เสตา ปีตา จ โลหิตา;

ธาเรนฺติ มตฺถเก มยฺหํ, ทุสฺสทานสฺสิทํ ผลํฯ

[97]

‘‘โกเสยฺยกมฺพลิยานิ, โขมกปฺปาสิกานิ จ;

สพฺพตฺถ ปฏิลภามิ, เตสํ นิสฺสนฺทโต อหํฯ

(3. ปตฺตานิสํโส)

[98]

‘‘ปตฺเต สุคเต ทตฺวาน, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;

ทสานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ

[99]

‘‘สุวณฺณถาเล มณิถาเล, รชเตปิ จ ถาลเก;

โลหิตงฺคมเย ถาเล, ปริภุญฺชามิ สพฺพทาฯ

[100]

‘‘อนุปทฺทโว อนีติ จ, โหมิ อปจิโต สทา;

ลาภี อนฺนสฺส ปานสฺส, วตฺถสฺส สยนสฺส จฯ

[101]

‘‘น วินสฺสนฺติ เม โภคา, ฐิตจิตฺโต ภวามหํ;

ธมฺมกาโม สทา โหมิ, อปฺปกฺเลโส อนาสโวฯ

[102]

‘‘เทวโลเก มนุสฺเส วา, อนุพนฺธา อิเม คุณา;

ฉายา ยถาปิ รุกฺขสฺส, สพฺพตฺถ น ชหนฺติ มํฯ

(4. วาสิอานิสํโส)

[103]

‘‘จิตฺตพนฺธนสมฺพทฺธา [จิตฺตพนฺธนสมฺปนฺนา (ก.)], สุกตา วาสิโย พหู;

ทตฺวาน พุทฺธเสฏฺฐสฺส, สงฺฆสฺส จ ตเถวหํฯ

[104]

‘‘อฏฺฐานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มม;

สูโร โหมวิสารี จ, เวสารชฺเชสุ ปารมีฯ

[105]

‘‘ธิติวีริยวา โหมิ, ปคฺคหีตมโน สทา;

กิเลสจฺเฉทนํ ญาณํ, สุขุมํ อตุลํ สุจิํ;

สพฺพตฺถ ปฏิลภามิ, ตสฺส นิสฺสนฺทโต อหํฯ

(5. สตฺถกานิสํโส)

[106]

‘‘อกกฺกเส อผรุเส, สุโธเต สตฺถเก พหู;

ปสนฺนจิตฺโต ทตฺวาน, พุทฺเธ สงฺเฆ ตเถว จฯ

[107]

‘‘ปญฺจานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มม;

กลฺยาณมิตฺตํ [กลฺยาณจิตฺตํ (สี.)] วีริยํ, ขนฺติญฺจ เมตฺตสตฺถกํฯ

[108]

‘‘ตณฺหาสลฺลสฺส ฉินฺนตฺตา, ปญฺญาสตฺถํ อนุตฺตรํ;

วชิเรน สมํ ญาณํ, เตสํ นิสฺสนฺทโต ลเภฯ

(6. สูจิอานิสํโส)

[109]

‘‘สูจิโย สุคเต ทตฺวา, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;

ปญฺจานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ

[110]

‘‘น สํสโย กงฺขจฺเฉโท, อภิรูโป จ โภควา;

ติกฺขปญฺโญ สทา โหมิ, สํสรนฺโต ภวาภเวฯ

[111]

‘‘คมฺภีรํ นิปุณํ ฐานํ, อตฺถํ ญาเณน ปสฺสยิํ;

วชิรคฺคสมํ ญาณํ, โหติ เม ตมฆาตนํฯ

(7. นขจฺเฉทนานิสํโส)

[112]

‘‘นขจฺเฉทเน สุคเต, ทตฺวา สงฺเฆ คณุตฺตเม;

ปญฺจานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ

[113]

‘‘ทาสิทาเส [ทาสิทาส (ก.)] ควสฺเส จ, ภตเก นาฏเก [อารกฺขเก (สี.)] พหู;

นฺหาปิเต ภตฺตเก สูเท, สพฺพตฺเถว ลภามหํฯ

(8. วิธูปนตาลวณฺฏานิสํโส)

[114]

‘‘วิธูปเน สุคเต ทตฺวา, ตาลวณฺเฏ จ โสภเณ;

อฏฺฐานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ

[115]

‘‘สีตํ อุณฺหํ น ชานามิ, ปริฬาโห น วิชฺชติ;

ทรถํ นาภิชานามิ, จิตฺตสนฺตาปนํ มมฯ

[116]

‘‘ราคคฺคิ โทสโมหคฺคิ, มานคฺคิ ทิฏฺฐิอคฺคิ จ;

สพฺพคฺคี นิพฺพุตา มยฺหํ, ตสฺส นิสฺสนฺทโต มมฯ

(9. โมรหตฺถ-จามรํ)

[117]

‘‘โมรหตฺเถ จามริโย, ทตฺวา สงฺเฆ คณุตฺตเม;

อุปสนฺตกิเลโสหํ, วิหรามิ อนงฺคโณฯ

(10. ปริสฺสาวน-ธมฺมกรํ)

[118]

‘‘ปริสฺสาวเน สุคเต, ทตฺวา ธมฺมกรุตฺตเม [ทตฺวา สุกเต ธมฺมกุตฺตเร (สฺยา. ก.)];

ปญฺจานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ

[119]

‘‘สพฺเพสํ สมติกฺกมฺม, ทิพฺพํ อายุํ ลภามหํ;

อปฺปสยฺโห สทา โหมิ, โจรปจฺจตฺถิเกหิ วาฯ

[120]

‘‘สตฺเถน วา วิเสน วา, วิเหสมฺปิ น กุพฺพเต;

อนฺตรามรณํ นตฺถิ, เตสํ นิสฺสนฺทโต มมฯ

(11. เตลธารานิสํโส)

[121]

‘‘เตลธาเร สุคเต ทตฺวา, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;

ปญฺจานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ

[122]

‘‘สุจารุรูโป สุภทฺโท [สุคโท (สี.), สุวาโจ (?)], สุสมุคฺคตมานโส;

อวิกฺขิตฺตมโน โหมิ, สพฺพารกฺเขหิ รกฺขิโตฯ

(12. สูจิฆรานิสํโส)

[123]

‘‘สูจิฆเร สุคเต ทตฺวา, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;

ตีณานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ

[124]

‘‘เจโตสุขํ กายสุขํ, อิริยาปถชํ สุขํ;

อิเม คุเณ ปฏิลเภ, ตสฺส นิสฺสนฺทโต อหํฯ

(13. อํสพทฺธานิสํโส)

[125]

‘‘อํสพทฺเธ ชิเน ทตฺวา, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;

ตีณานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ

[126]

‘‘สทฺธมฺเม คาธํ [เจโตญาณํ จ (สี.)] วินฺทามิ, สรามิ ทุติยํ ภวํ;

สพฺพตฺถ สุจฺฉวี โหมิ, ตสฺส นิสฺสนฺทโต อหํฯ

(14. กายพนฺธนานิสํโส)

[127]

‘‘กายพนฺเธ ชิเน ทตฺวา, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;

ฉานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ

[128]

‘‘สมาธีสุ น กมฺปามิ, วสี โหมิ สมาธิสุ;

อเภชฺชปริโส โหมิ, อาเทยฺยวจโน สทาฯ

[129]

‘‘อุปฏฺฐิตสติ โหมิ, ตาโส มยฺหํ น วิชฺชติ;

เทวโลเก มนุสฺเส วา, อนุพนฺธา อิเม คุณาฯ

(15. อาธารกานิสํโส)

[130]

‘‘อาธารเก ชิเน ทตฺวา, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;

ปญฺจวณฺเณหิ ทายาโท [ปญฺจวณฺเณ ภยาภาโว (สฺยา.)], อจโล โหมิ เกนจิฯ

[131]

‘‘เย เกจิ เม สุตา ธมฺมา, สติญาณปฺปโพธนา;

ธตา [ฐิตา (ก.)] เม น วินสฺสนฺติ, ภวนฺติ สุวินิจฺฉิตาฯ

(16. ภาชนานิสํโส)

[132]

‘‘ภาชเน ปริโภเค จ, ทตฺวา พุทฺเธ คณุตฺตเม;

ตีณานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ

[133]

‘‘โสณฺณมเย มณิมเย, อโถปิ ผลิกามเย;

โลหิตงฺคมเย เจว, ลภามิ ภาชเน อหํฯ

[134]

‘‘ภริยา ทาสทาสี [สพฺพตฺถปิ เอวเมว ทิสฺสติ] จ, หตฺถิสฺสรถปตฺติเก;

อิตฺถี ปติพฺพตา เจว, ปริโภคานิ สพฺพทาฯ

[135]

‘‘วิชฺชา มนฺตปเท เจว, วิวิเธ อาคเม พหู;

สพฺพํ สิปฺปํ นิสาเมมิ, ปริโภคานิ สพฺพทาฯ

(17. ถาลกานิสํโส)

[136]

‘‘ถาลเก สุคเต ทตฺวา, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;

ตีณานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ

[137]

‘‘โสณฺณมเย มณิมเย, อโถปิ ผลิกามเย;

โลหิตงฺคมเย เจว, ลภามิ ถาลเก อหํฯ

[138]

‘‘อสตฺถเก [อสตฺถเก (สี.), อสฺสฏฺฐเก (สฺยา.)] ผลมเย, อโถ โปกฺขรปตฺตเก;

มธุปานกสงฺเข จ, ลภามิ ถาลเก อหํฯ

[139]

‘‘วตฺเต คุเณ ปฏิปตฺติ, อาจารกิริยาสุ จ;

อิเม คุเณ ปฏิลเภ, ตสฺส นิสฺสนฺทโต อหํฯ

(18. เภสชฺชานิสํโส)

[140]

‘‘เภสชฺชํ สุคเต ทตฺวา, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;

ทสานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ

[141]

‘‘อายุวา พลวา ธีโร, วณฺณวา ยสวา สุขี;

อนุปทฺทโว อนีติ จ, โหมิ อปจิโต สทา;

น เม ปิยวิโยคตฺถิ, ตสฺส นิสฺสนฺทโต มมฯ

(19. อุปาหนานิสํโส)

[142]

‘‘อุปาหเน ชิเน ทตฺวา, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;

ตีณานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ

[143]

‘‘หตฺถิยานํ อสฺสยานํ, สิวิกา สนฺทมานิกา;

สฏฺฐิสตสหสฺสานิ, ปริวาเรนฺติ มํ สทาฯ

[144]

‘‘มณิมยา ตมฺพมยา [กมฺพลิกา (สี. ก.)], โสณฺณรชตปาทุกา;

นิพฺพตฺตนฺติ ปทุทฺธาเร, ภเว สํสรโต มมฯ

[145]

‘‘นิยามํ สติ ธาวนฺติ [นิยมํ ปฏิธาวนฺตี (สี.), นิยามํ ปฏิธาวนฺติ (สฺยา.)], อาคุอาจารโสธนํ [อาจารคุณโสธนํ (สี. สฺยา.)];

อิเม คุเณ ปฏิลเภ, ตสฺส นิสฺสนฺทโต อหํฯ

(20. ปาทุกานิสํโส)

[146]

‘‘ปาทุเก สุคเต ทตฺวา, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;

อิทฺธิปาทุกมารุยฺห, วิหรามิ ยทิจฺฉกํฯ

(21. อุทกปุญฺฉนานิสํโส)

[147]

‘‘อุทกปุจฺฉนโจเฬ , ทตฺวา พุทฺเธ คณุตฺตเม;

ปญฺจานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ

[148]

‘‘สุวณฺณวณฺโณ วิรโช, สปฺปภาโส ปตาปวา;

สินิทฺธํ โหติ เม คตฺตํ, รโชชลฺลํ น ลิมฺปติ;

อิเม คุเณ ปฏิลเภ, ตสฺส นิสฺสนฺทโต อหํฯ

(22. กตฺตรทณฺฑานิสํโส)

[149]

‘‘กตฺตรทณฺเฑ สุคเต, ทตฺวา สงฺเฆ คณุตฺตเม;

ฉานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ

[150]

‘‘ปุตฺตา มยฺหํ พหู โหนฺติ, ตาโส มยฺหํ น วิชฺชติ;

อปฺปสยฺโห สทา โหมิ, สพฺพารกฺเขหิ รกฺขิโต;

ขลิตมฺปิ [ขลิตํ มํ (สี. ก.)] น ชานามิ, อภนฺตํ มานสํ มมฯ

(23. โอสธญฺชนานิสํโส)

[151]

‘‘โอสธํ อญฺชนํ ทตฺวา, พุทฺเธ สงฺเฆ คณุตฺตเม;

อฏฺฐานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ

[152]

‘‘วิสาลนยโน โหมิ, เสตปีโต จ โลหิโต;

อนาวิลปสนฺนกฺโข, สพฺพโรควิวชฺชิโตฯ

[153]

‘‘ลภามิ ทิพฺพนยนํ, ปญฺญาจกฺขุํ อนุตฺตรํ;

อิเม คุเณ ปฏิลเภ, ตสฺส นิสฺสนฺทโต อหํฯ

(24. กุญฺจิกานิสํโส)

[154]

‘‘กุญฺจิเก สุคเต ทตฺวา, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;

ธมฺมทฺวารวิวรณํ, ลภามิ ญาณกุญฺจิกํฯ

(25. กุญฺจิกาฆรานิสํโส)

[155]

‘‘กุญฺจิกานํ ฆเร ทตฺวา, พุทฺเธ สงฺเฆ คณุตฺตเม;

ทฺวานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มม;

อปฺปโกโธ อนายาโส, สํสรนฺโต ภเว อหํฯ

(26. อาโยคานิสํโส)

[156]

‘‘อาโยเค สุคเต ทตฺวา, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;

ปญฺจานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ

[157]

‘‘สมาธีสุ น กมฺปามิ, วสี โหมิ สมาธิสุ;

อเภชฺชปริโส โหมิ, อาเทยฺยวจโน สทา;

ชายติ โภคสมฺปตฺติ, ภเว สํสรโต มมฯ

(27. ธูมเนตฺตานิสํโส)

[158]

‘‘ธูมเนตฺเต ชิเน ทตฺวา, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;

ตีณานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ

[159]

‘‘สติ เม อุชุกา โหติ, สุสมฺพนฺธา จ นฺหารโว;

ลภามิ ทิพฺพนยนํ [ทิพฺพสยนํ (สฺยา.)], ตสฺส นิสฺสนฺทโต อหํฯ

(28. ทีปธารานิสํโส)

[160]

‘‘ทีปธาเร [ทีปฏฺฐาเน (สี.), ทีปทาเน (สฺยา.), ทีปฏฺฐาเป (ก.)] ชิเน ทตฺวา, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;

ตีณานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ

[161]

‘‘ชาติมา องฺคสมฺปนฺโน, ปญฺญวา พุทฺธสมฺมโต [พุทฺธิสมฺมโต (สี. ก.)];

อิเม คุเณ ปฏิลเภ, ตสฺส นิสฺสนฺทโต อหํฯ

(29. ตุมฺพก-กรณฺโฑ)

[162]

‘‘ตุมฺพเก จ กรณฺเฑ จ, ทตฺวา พุทฺเธ คณุตฺตเม;

ทสานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ

[163]

‘‘สุคุตฺโต [สทาคุตฺโต (สี. สฺยา.) สํคุตฺโต (ก.)] สุขสมงฺคี, มหายโส ตถาคติ;

วิปตฺติวิคโต [วิภตฺติคตฺโต (สฺยา.)] สุขุมาโล, สพฺพีติปริวชฺชิโตฯ

[164]

‘‘วิปุเล จ คุเณ ลาภี, สมาว จลนา มม;

สุวิวชฺชิตอุพฺเพโค, ตุมฺพเก จ กรณฺฑเกฯ

[165]

‘‘ลภามิ จตุโร วณฺเณ, หตฺถิสฺสรตนานิ จ;

ตานิ เม น วินสฺสนฺติ, ตุมฺพทาเน อิทํ ผลํฯ

(30. มลหรณานิสํโส)

[166]

‘‘มลหรณิโย [อญฺชนนาฬิโย (สี.), หตฺถลิลงฺคเก (สฺยา. ปี.), หตฺถลิลงฺคเต (ก.)] ทตฺวา, พุทฺเธ สงฺเฆ คณุตฺตเม;

ปญฺจานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ

[167]

‘‘สพฺพลกฺขณสมฺปนฺโน, อายุปญฺญาสมาหิโต;

สพฺพายาสวินิมุตฺโต, กาโย เม โหติ สพฺพทาฯ

(31. ปิปฺผลานิสํโส)

[168]

‘‘ตณุธาเร สุนิสิเต, สงฺเฆ ทตฺวาน ปิปฺผเล;

กิเลสกนฺตนํ ญาณํ, ลภามิ อตุลํ สุจิํฯ

(32. ภณฺฑาสานิสํโส)

[169]

‘‘สณฺฑาเส สุคเต ทตฺวา, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;

กิเลสภญฺชนํ [กิเลสลุญฺจนํ (สี. สฺยา. ปี.)] ญาณํ, ลภามิ อตุลํ สุจิํฯ

(33. นตฺถุกานิสํโส)

[170]

‘‘นตฺถุเก [ถวิเก (?) เภสชฺชถวิเกติ หิ ปุพฺเพ วุตฺตํ] สุคเต ทตฺวา, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;

อฏฺฐานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ

[171]

‘‘สทฺธํ สีลํ หิริญฺจาปิ, อถ โอตฺตปฺปิยํ คุณํ;

สุตํ จาคญฺจ ขนฺติญฺจ, ปญฺญํ เม อฏฺฐมํ คุณํฯ

(34. ปีฐกานิสํโส)

[172]

‘‘ปีฐเก สุคเต ทตฺวา, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;

ปญฺจานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ

[173]

‘‘อุจฺเจ กุเล ปชายามิ, มหาโภโค ภวามหํ;

สพฺเพ มํ อปจายนฺติ, กิตฺติ อพฺภุคฺคตา มมฯ

[174]

‘‘กปฺปสตสหสฺสานิ, ปลฺลงฺกา จตุรสฺสกา;

ปริวาเรนฺติ มํ นิจฺจํ, สํวิภาครโต อหํฯ

(35. ภิสิอานิสํโส)

[175]

‘‘ภิสิโย สุคเต ทตฺวา, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;

ฉานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ

[176]

‘‘สมสุคตฺโตปจิโต, มุทุโก จารุทสฺสโน;

ลภามิ ญาณปริวารํ, ภิสิทานสฺสิทํ ผลํฯ

[177]

‘‘ตูลิกา วิกติกาโย, กฏฺฏิสฺสา [กฏฺฐิสฺสา (สี.), กุฏฺฏกา (ก.)] จิตฺตกา พหู;

วรโปตฺถเก กมฺพเล จ, ลภามิ วิวิเธ อหํฯ

[178]

‘‘ปาวาริเก จ มุทุเก, มุทุกาชินเวณิโย;

ลภามิ วิวิธตฺถาเร [วิวิธฏฺฐาเน (สฺยา. ก.)], ภิสิทานสฺสิทํ ผลํฯ

[179]

‘‘ยโต สรามิ อตฺตานํ, ยโต ปตฺโตสฺมิ วิญฺญุตํ;

อตุจฺโฉ ฌานมญฺโจมฺหิ, ภิสิทานสฺสิทํ ผลํฯ

(36. พิพฺโพหนานิสํโส)

[180]

‘‘พิพฺโพหเน ชิเน ทตฺวา, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;

ฉานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ

[181]

‘‘อุณฺณิเก ปทุมเก จ, อโถ โลหิตจนฺทเน;

พิพฺโพหเน อุปาเธมิ, อุตฺตมงฺคํ สทา มมฯ

[182]

‘‘อฏฺฐงฺคิเก มคฺควเร, สามญฺเญ จตุโร ผเล;

เตสุ ญาณํ อุปฺปาเทตฺวา [อุปเนตฺวา (สี.)], วิหเร นิจฺจกาลิกํฯ

[183]

‘‘ทาเน ทเม สํยเม จ, อปฺปมญฺญาสุ รูปิสุ;

เตสุ ญาณํ อุปฺปาเทตฺวา [อุปเนตฺวา (สี.)], วิหเร สพฺพกาลิกํฯ

[184]

‘‘วตฺเต คุเณ ปฏิปตฺติ, อาจารกิริยาสุ จ;

เตสุ ญาณํ อุปฺปาเทตฺวา [ญาณํ อุปทหิตฺวาน (สี.)], วิหเร สพฺพทา อหํฯ

[185]

‘‘จงฺกเม วา ปธาเน วา, วีริเย โพธิปกฺขิเย;

เตสุ ญาณํ อุปฺปาเทตฺวา, วิหรามิ ยทิจฺฉกํฯ

[186]

‘‘สีลํ สมาธิ ปญฺญา จ, วิมุตฺติ จ อนุตฺตรา;

เตสุ ญาณํ อุปฺปาเทตฺวา [ญาณํ อุปทหิตฺวาน (สี.)], วิหรามิ สุขํ อหํฯ

(37. ผลปีฐานิสํโส)

[187]

‘‘ผลปีเฐ [ปลาลปีฏฺเฐ (สี.)] ชิเน ทตฺวา, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;

ทฺวานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ

[188]

‘‘โสณฺณมเย มณิมเย, ทนฺตสารมเย พหู;

ปลฺลงฺกเสฏฺเฐ วินฺทามิ, ผลปีฐสฺสิทํ ผลํฯ

(38. ปาทปีฐานิสํโส)

[189]

‘‘ปาทปีเฐ ชิเน ทตฺวา, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;

ทฺวานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มม;

ลภามิ พหุเก ยาเน, ปาทปีฐสฺสิทํ ผลํฯ

[190]

‘‘ทาสี ทาสา จ ภริยา, เย จญฺเญ อนุชีวิโน;

สมฺมา ปริจรนฺเต มํ, ปาทปีฐสฺสิทํ ผลํฯ

(39. เตลพฺภญฺชนานิสํโส)

[191]

‘‘เตลอพฺภญฺชเน [เตลานพฺภญฺชเน (สี.)] ทตฺวา, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;

ปญฺจานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ

[192]

‘‘อพฺยาธิตา รูปวตา, ขิปฺปํ ธมฺมนิสนฺติตา;

ลาภิตา อนฺนปานสฺส, อายุปญฺจมกํ มมฯ

(40. สปฺปิเตลานิสํโส)

[193]

‘‘สปฺปิเตลญฺจ ทตฺวาน, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;

ปญฺจานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ

[194]

‘‘ถามวา รูปสมฺปนฺโน, ปหฏฺฐตนุโช สทา;

อพฺยาธิ วิสโท โหมิ, สปฺปิเตลสฺสิทํ ผลํฯ

(41. มุขโสธนกานิสํโส)

[195]

‘‘มุขโสธนกํ ทตฺวา, พุทฺเธ สงฺเฆ คณุตฺตเม;

ปญฺจานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ

[196]

‘‘วิสุทฺธกณฺโฐ มธุรสฺสโร, กาสสาสวิวชฺชิโต;

อุปฺปลคนฺโธ มุขโต, อุปวายติ เม สทาฯ

(42. ทธิอานิสํโส)

[197]

‘‘ทธิํ ทตฺวาน สมฺปนฺนํ, พุทฺเธ สงฺเฆ คณุตฺตเม;

ภุญฺชามิ อมตํ ภตฺตํ [วิตฺตํ (สี. ก.)], วรํ กายคตาสติํฯ

(43. มธุอานิสํโส)

[198]

‘‘วณฺณคนฺธรโสเปตํ, มธุํ ทตฺวา ชิเน คเณ;

อนูปมํ อตุลิยํ, ปิเว มุตฺติรสํ อหํฯ

(44.รสานิสํโส)

[199]

‘‘ยถาภูตํ รสํ ทตฺวา, พุทฺเธ สงฺเฆ คณุตฺตเม;

จตุโร ผเล อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ

(45. อนฺนปานานิสํโส)

[200]

‘‘อนฺนํ ปานญฺจ ทตฺวาน, พุทฺเธ สงฺเฆ คณุตฺตเม;

ทสานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ

[201]

‘‘อายุวา พลวา ธีโร, วณฺณวา ยสวา สุขี;

ลาภี อนฺนสฺส ปานสฺส, สูโร ปญฺญาณวา สทา;

อิเม คุเณ ปฏิลเภ, สํสรนฺโต ภเว อหํฯ

(46. ธูปานิสํโส)

[202]

‘‘ธูปํ [ธูมํ (สี. ก.)] ทตฺวาน สุคเต, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;

ทสานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ

[203]

‘‘สุคนฺธเทโห ยสวา, สีฆปญฺโญ จ กิตฺติมา;

ติกฺขปญฺโญ ภูริปญฺโญ, หาสคมฺภีรปญฺญวาฯ

[204]

‘‘เวปุลฺลชวนปญฺโญ , สํสรนฺโต ภวาภเว;

ตสฺเสว วาหสา ทานิ, ปตฺโต สนฺติสุขํ สิวํฯ

(สาธารณานิสํโส)

[205]

‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ, ภวา สพฺเพ สมูหตา;

นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา, วิหรามิ อนาสโวฯ

[206]

‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ, มม พุทฺธสฺส สนฺติเก [พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก (?) เอวมุปริปิ; เอตเทว หิ อุปาลิตฺเถราปทานฏฺฐกถายํ วณฺณิตํ];

ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา, กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ

[207]

‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส, วิโมกฺขาปิ จ อฏฺฐิเม;

ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา, กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ

อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ปิลินฺทวจฺโฉ เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติฯ

ปิลินฺทวจฺฉตฺเถรสฺสาปทานํ ปฐมํฯ

2. เสลตฺเถรอปทานํ

[208]

‘‘นคเร หํสวติยา, วีถิสามี อโหสหํ;

มม ญาตี สมาเนตฺวา, อิทํ วจนมพฺรวิํฯ

[209]

‘‘‘พุทฺโธ โลเก สมุปฺปนฺโน, ปุญฺญกฺเขตฺโต อนุตฺตโร [ปุญฺญกฺเขตฺตํ อนุตฺตรํ (สี.)];

อาสิ โส [อาสีโส (สี.), อาธาโร (ปี.)] สพฺพโลกสฺส, อาหุตีนํ ปฏิคฺคโหฯ

[210]

‘‘‘ขตฺติยา เนคมา เจว, มหาสาลา จ พฺราหฺมณา;

ปสนฺนจิตฺตา สุมนา, ปูคธมฺมํ อกํสุ เตฯ

[211]

‘‘‘หตฺถาโรหา อนีกฏฺฐา, รถิกา ปตฺติการกา;

ปสนฺนจิตฺตา สุมนา, ปูคธมฺมํ อกํสุ เตฯ

[212]

‘‘‘อุคฺคา จ ราชปุตฺตา จ, เวสิยานา จ พฺราหฺมณา;

ปสนฺนจิตฺตา สุมนา, ปูคธมฺมํ อกํสุ เตฯ

[213]