7. นิคฺคุณฺฑิปุปฺผิยตฺเถรอปทานํ

[39]

‘‘ยทา เทโว เทวกายา, จวเต อายุสงฺขยา;

ตโย สทฺทา นิจฺฉรนฺติ, เทวานํ อนุโมทตํฯ

[40]

‘‘‘อิโต โภ สุคติํ คจฺฉ, มนุสฺสานํ สหพฺยตํ;

มนุสฺสภูโต สทฺธมฺเม, ลภ สทฺธํ อนุตฺตรํฯ

[41]

‘‘‘สา เต สทฺธา นิวิฏฺฐาสฺส, มูลชาตา ปติฏฺฐิตา;

ยาวชีวํ อสํหีรา, สทฺธมฺเม สุปฺปเวทิเตฯ

[42]

‘‘‘กาเยน กุสลํ กตฺวา, วาจาย กุสลํ พหุํ;

มนสา กุสลํ กตฺวา, อพฺยาปชฺชํ นิรูปธิํฯ

[43]

‘‘‘ตโต โอปธิกํ ปุญฺญํ, กตฺวา ทาเนน ตํ พหุํ;

อญฺเญปิ มจฺเจ สทฺธมฺเม, พฺรหฺมจริเย นิเวสย’ฯ

[44]

‘‘อิมาย อนุกมฺปาย, เทวาเทวํ ยทา วิทู;

จวนฺตํ อนุโมทนฺติ, เอหิ เทว ปุนปฺปุนํ [เทวปุรํ ปุน (สี.)]ฯ

[45]

‘‘สํเวโค เม [สํวิคฺโคหํ (สฺยา.)] ตทา อาสิ, เทวสงฺเฆ สมาคเต;

กํสุ นาม อหํ โยนิํ, คมิสฺสามิ อิโต จุโตฯ

[46]

‘‘มม สํเวคมญฺญาย, สมโณ ภาวิตินฺทฺริโย;

มมุทฺธริตุกาโม โส, อาคจฺฉิ มม สนฺติกํฯ

[47]

‘‘สุมโน นาม นาเมน, ปทุมุตฺตรสาวโก;

อตฺถธมฺมานุสาสิตฺวา, สํเวเชสิ มมํ ตทาฯ

ทฺวาทสมํ ภาณวารํฯ

[48]

‘‘ตสฺสาหํ วจนํ สุตฺวา, พุทฺเธ จิตฺตํ ปสาทยิํ;

ตํ ธีรํ อภิวาเทตฺวา, ตตฺถ กาลํกโต อหํฯ

[49]

‘‘อุปปชฺชิํ ส [อุปปชฺชิสฺสํ (สี.)] ตตฺเถว, สุกฺกมูเลน โจทิโต;

วสนฺโต มาตุกุจฺฉิมฺหิ, ปุน ธาเรติ มาตุยาฯ

[50]

‘‘ตมฺหา กายา จวิตฺวาน, ติทเส อุปปชฺชหํ;

เอตฺถนฺตเร น ปสฺสามิ, โทมนสฺสมหํ ตทาฯ

[51]

‘‘ตาวติํสา จวิตฺวาน, มาตุกุจฺฉิํ สโมกฺกมิํ;

นิกฺขมิตฺวาน กุจฺฉิมฺหา, กณฺหสุกฺกํ อชานหํฯ

[52]

‘‘ชาติยา สตฺตวสฺโสว [ชาติยา สตฺตวสฺเสน (สฺยา.)], อารามํ ปาวิสิํ อหํ;

โคตมสฺส ภควโต, สกฺยปุตฺตสฺส ตาทิโนฯ

[53]

‘‘วิตฺถาริเก [วิตฺถาริเต (สี. ก.)] ปาวจเน, พาหุชญฺญมฺหิ สาสเน;

อทฺทสํ สาสนกเร, ภิกฺขโว ตตฺถ สตฺถุโนฯ

[54]

‘‘สาวตฺถิ นาม นครํ, ราชา ตตฺถาสิ โกสโล;

รเถน นาคยุตฺเตน, อุเปสิ โพธิมุตฺตมํฯ

[55]

‘‘ตสฺสาหํ นาคํ ทิสฺวาน, ปุพฺพกมฺมํ อนุสฺสริํ;

อญฺชลิํ ปคฺคเหตฺวาน, สมยํ อคมาสหํฯ

[56]

‘‘ชาติยา สตฺตวสฺโสว, ปพฺพชิํ อนคาริยํ;

โย โส พุทฺธํ อุปฏฺฐาสิ, อานนฺโท นาม สาวโกฯ

[57]

‘‘คติมา ธิติมา เจว, สติมา จ พหุสฺสุโต;

รญฺโญ จิตฺตํ ปสาเทนฺโต, นิยฺยาเทสิ มหาชุติฯ

[58]

‘‘ตสฺสาหํ ธมฺมํ สุตฺวาน, ปุพฺพกมฺมํ อนุสฺสริํ;

ตตฺเถว ฐิตโก สนฺโต, อรหตฺตมปาปุณิํฯ

[59]

‘‘เอกํสํ จีวรํ กตฺวา, สิเร กตฺวาน อญฺชลิํ;

สมฺพุทฺธํ อภิวาเทตฺวา, อิมํ วาจํ อุทีรยิํฯ

[60]

‘‘‘ปทุมุตฺตรพุทฺธสฺส, ทฺวิปทินฺทสฺส สตฺถุโน;

นิคฺคุณฺฑิปุปฺผํ ปคฺคยฺห, สีหาสเน ฐเปสหํฯ

[61]

‘‘‘เตน กมฺเมน ทฺวิปทินฺท, โลกเชฏฺฐ นราสภ;

ปตฺโตมฺหิ อจลํ ฐานํ, หิตฺวา ชยปราชยํ’ฯ

[62]

‘‘ปญฺจวีสสหสฺสมฺหิ , กปฺปานํ มนุชาธิปา;

อพฺพุทนิรพฺพุทานิ, อฏฺฐฏฺฐาสิํสุ ขตฺติยาฯ

[63]

‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ

อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา นิคฺคุณฺฑิปุปฺผิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติฯ

นิคฺคุณฺฑิปุปฺผิยตฺเถรสฺสาปทานํ สตฺตมํฯ

8. สุมนาเวฬิยตฺเถรอปทานํ

[64]

‘‘เวสฺสภุสฺส ภควโต, โลกเชฏฺฐสฺส ตาทิโน;

สพฺเพ ชนา สมาคมฺม, มหาปูชํ กโรนฺติ เตฯ

[65]

‘‘สุธาย ปิณฺฑํ กตฺวาน, อาเวฬํ สุมนายหํ;

สีหาสนสฺส ปุรโต, อภิโรเปสหํ ตทาฯ

[66]

‘‘สพฺเพ ชนา สมาคมฺม, เปกฺขนฺติ ปุปฺผมุตฺตมํ;

เกนิทํ ปูชิตํ ปุปฺผํ, พุทฺธเสฏฺฐสฺส ตาทิโนฯ

[67]

‘‘เตน จิตฺตปฺปสาเทน, นิมฺมานํ อุปปชฺชหํ;

อนุโภมิ [อนุโภสิํ (สี.)] สกํ กมฺมํ, ปุพฺเพ สุกตมตฺตโนฯ

[68]

‘‘ยํ ยํ โยนุปปชฺชามิ, เทวตฺตํ อถ มานุสํ;

สพฺเพสานํ ปิโย โหมิ, ปุปฺผปูชายิทํ ผลํฯ

[69]

‘‘นาภิชานามิ กาเยน, วาจาย อุท เจตสา;

สํยตานํ ตปสฺสีนํ, กตํ อกฺโกสิตํ มยาฯ

[70]

‘‘เตน สุจริเตนาหํ, จิตฺตสฺส ปณิธีหิ จ;

สพฺเพสํ ปูชิโต โหมิ, อนกฺโกสสฺสิทํ ผลํฯ

[71]

‘‘อิโต เอกาทเส กปฺเป, สหสฺสาโรสิ ขตฺติโย;

สตฺตรตนสมฺปนฺโน, จกฺกวตฺตี มหพฺพโลฯ

[72]

‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ

อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา สุมนาเวฬิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติฯ

สุมนาเวฬิยตฺเถรสฺสาปทานํ อฏฺฐมํฯ

9. ปุปฺผจฺฉตฺติยตฺเถรอปทานํ

[73]

‘‘สิทฺธตฺถสฺส ภควโต, โลกเชฏฺฐสฺส ตาทิโน;

สจฺจํ ปกาสยนฺตสฺส, นิพฺพาเปนฺตสฺส ปาณิโนฯ

[74]