เมนู

ยังทิศทั้ง 4 โดยรอบให้รุ่งเรืองประทับอยู่
ที่ป่าใกล้กรุงกบิลพัสดุ์.

ในคาถานั้น มีใจความดังต่อไปนี้ ในหมื่นจักรวาลต่างมีพวกมหา-
ราช ทรงพระนามว่า ธตรัฏฐ์. แม้ทั้งหมดนั้นต่างก็ทรงมีคนธรรพ์แสนโกฏิ
แสนโกฏิเป็นบริวาร ยืนเต็มห้องจักรวาลตั้งแต่ป่าใหญ่ใกล้กรุงกบิลพัสดุ์ทาง
ทิศตะวันออก. ท้าววิรุฬหกเป็นต้นในทิศใต้เป็นต้น ก็อย่างนี้. เพราะเหตุนั้น
แล พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสว่า ทรงยังทิศทั้ง 4 โดยรอบให้รุ่งเรืองประทับ
อยู่. ก็คำอธิบายมีอย่างนี้ว่า มาจากจักรวาลโดยรอบ ยังทิศทั้ง 4 ให้รุ่งเรือง
อย่างดีประทับอยู่เหมือนกองไฟบนยอดเขา. ก็ท่านเหล่านั้นทรงหมายเอาป่าใกล้
กรุงกบิลพัสดุ์เท่านั้นแล้วจึงมาเพราะเหตุใด เพราะเหตุนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้า
จึงตรัสถึงพวกท่านว่า เป็นผู้ยังจักรวาลให้เต็มเท่า ๆ กัน ด้วยจักรวาล แล้วประทับ
ที่ป่าใกล้กรุงกบิลพัสดุ์ ดังนี้.
บทว่า พวกบ่าวของมหาราชทั้ง 4 พระองค์นั้น มีมารยา ล่อ-
ลวง โอ้อวดก็มา
ความว่า มหาราชเหล่านั้น ทรงมีทาสที่ประพฤติคดโกง
ประกอบด้วยเจ้าเล่ห์ ซึ่งมีการปกปิดความชั่วที่กระทำไว้เป็นลักษณะ เป็นพวก
ที่เรียกว่าผู้ล่อลวง. เพราะหลอกลวงโลกด้วยการหลอกลวงทั้งต่อหน้าและลับ
หลัง และพวกที่เรียกว่าผู้โอ้อวด เพราะประกอบด้วยความฉ้อฉลและโอ้อวด
แม้พวกเหล่านั้นก็มา. บทว่า เป็นเจ้าเล่ห์ คือ กุเฏณฑุ เวเฏณฑุ วิฏุ วิฏุกะ
คือ บ่าวแม้ทั้งหมดนั้น ล้วนแต่เป็นผู้กระทำมารยาทั้งนั้น ก็ในพวกทำ
มารยานี้โดยชื่อ ก็มี กุเฏณฑุ 1 วิเฏณฑุ 1. ส่วนในบาลีท่านเขียนว่า
เวเฏณฺฑุ (ต่อไปก็เป็น) วิฏุ 1 วิฏุฏะ 1. บทว่า กับ คือ แม้วิฏุฏะนั้น
ก็มากับพวกเหล่านั้นเหมือนกัน. (ถัดไปก็มี) จันทน์ 1 กามเศรษฐ์ 1 กินนุ-
ฆัณฑุ 1 นิฆัณฑุ 1 กินนุฆัณฑะอีกผู้หนึ่ง 1. แต่ในบาลีเขียนเป็น