เมนู

ราชคฤห์ คือยักษ์ชี่อกุมภีร์เกิดในกรุงราชคฤห์. บทว่า เขาไพบูลย์เป็นที่
อยู่ของยักษ์นั้น
อธิบายว่าภูเขาไพบูลย์ (เวปุลละ) เป็นนิเวศน์ คือที่อยู่ของ
ยักษ์นั้น. บทว่า ยักษ์มากกว่าแสนเข้าเฝ้ายักษ์ชื่อกุมภีร์นั้น คือ ยักษ์เกิน
แสนเข้าเฝ้ายักษ์ชื่อกุมุภีร์นั้น. บทว่า ยักษ์ชื่อกุมภีร์ชาวเมืองราชคฤห์แม้
นั้น ก็มาสู่ป่าเป็นที่ประชุมภิกษุทั้งหลาย
คือ แม้ยักษ์ชื่อกุมภีร์นั้นพร้อม
กับบริวารก็มาสู่ป่านี้ เพื่อชมการประชุมของภิกษุทั้งหลาย. บทว่า ก็ท้าว
ธตรัฏฐ์ ทรงปกครองทิศตะวันออก
คือ ทรงปกครองทางทิศปราจีน. บท
ว่า ทรงเป็นอธิบดีของพวกคนธรรพ์ คือทรงเป็นหัวหน้าของพวกคนธรรพ์
(คนธรรพ์ -นักดนตรี) คนธรรพ์ทั้งหมดนั้น เป็นไปในอำนาจของท้าวธตรัฏฐ์
นั้น . บทว่า ท้าวเธอทรงเป็นมหาราช ทรงมียศ คือ มหาราชพระองค์
นั้น ทรงมีบริวารมาก. บทว่า แม้พวกบุตรของท้าวเธอก็มาก มีนามว่า
อินทร์มีกำลังมาก
คือ พวกลูก ๆ ของท้าวธตรัฏฐ์นั้น มีมาก มีกำลังมาก.
เธอทั้งหลายทรงชื่อของท้าวสักกะ ผู้เป็นราชาของเทวดา. บทว่า ท้าววิรุฬห์
ทรงปกครองทิศนั้น
คือทิศนั้น ท้าววิรุฬหก ทรงอนุศาสน์. บทว่า แม้
พวกลูก ๆ ของท้าวเธอ
คือ ลูก ๆ แม้ของท้าวเธอก็เช่นนั้นเหมือนกัน . ก็
ในบาลีท่านเขียนว่า มหพฺพลา - มีกำลังมาก. ในวาระทั้งหมดในอรรถกถา
ปาฐะเป็น มหาพฺพลา - มีกำลังมาก. ส่วนคาถาพระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสด้วย
อำนาจรวมเอาหมดอย่างนี้ว่า
ท้าวธตรัฏฐ์ทรงปกครองทิศตะวันออก
ทางทิศใต้ท้าววิรุฬหก ทางทิศตะวันตก
ท้าววิรูปักษ์ ท้าวกุเวรทรงปกครองทิศ
เหนือ มหาราชทั้ง 4 พระองค์นั้น ทรง