ย่อมไม่รู้ตามความเป็นจริงว่า นี้เลว ย่อมไม่รู้ตามความเป็นจริงว่า นี้ประณีต
ย่อมไม่รู้ตามความเป็นจริงว่า นี้เป็นส่วนธรรมดำและธรรมขาว. โดยสมัยอื่น
เขาฟังธรรมของพระอริยเจ้า กระทำในใจโดยแยบคาย ปฏิบัติธรรมสมควรแก่
ธรรม ย่อมรู้ตามความเป็นจริงว่า นี้กุศล ย่อมรู้ตามความเป็นจริงว่า นี้อกุศล
ย่อมรู้ตามความเป็นจริงว่า นี้มีโทษ ย่อมรู้ตามความเป็นจริงว่า นี้ไม่มีโทษ
ย่อมรู้ตามความเป็นจริงว่า นี้ควรเสพ ย่อมรู้ตามความเป็นจริงว่า นี้ไม่ควร
เสพ ย่อมรู้ตามความเป็นจริงว่า นี้เลว ย่อมรู้ตามความเป็นจริงว่า นี้ประณีต
ย่อมรู้ตามความเป็นจริงว่า นี้เป็นส่วนธรรมดำและธรรมขาว. เมื่อเขารู้อย่างนี้
เห็นอย่างนี้ อวิชชาย่อมละได้ วิชชาย่อมเกิดขึ้น. ความสุข โสมนัสอันยิ่งกว่า
สุข ย่อมเกิดขึ้นแก่เขา เพราะปราศจากอวิชา เพราะวิชาเกิดขึ้น. ความ
ปราโมทย์เกิดต่อจากความบันเทิงแม้ฉันใด ความสุข โสมนัสอันยิ่งกว่าสุขย่อม
เกิดขึ้น เพราะปราศจากอวิชา เพราะวิชาเกิดขึ้นฉันนั้นเหมือนกัน. การ
บรรลุโอกาสนี้เป็นประการที่ 3 ที่พระผู้มีพระภาคเจ้า ผู้รู้ ผู้เห็น เป็นพระ
อรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้นตรัสรู้แล้ว เพื่อบรรลุถึงความสุข. การ
บรรลุโอกาส 3 ประการเหล่านี้แล อันพระผู้มีพระภาคเจ้า ผู้รู้ ผู้เห็น เป็น
พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้นตรัสรู้แล้ว เพื่อบรรลุถึงความสุข.

ว่าด้วยสติปัฏฐาน

[205] ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ สนังกุมารพรหมได้กล่าวเนื้อความนี้
แล้ว เรียกเทวดาชั้นดาวดึงส์มากล่าวว่า เทวดาชั้นดาวดึงส์จะสำคัญความข้อ
นั้นเป็นไฉน สติปัฏฐาน 4 นี้ อันพระผู้มีพระภาคเจ้า ผู้รู้ ผู้เห็น เป็นอรหันต-
สัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น ทรงบัญญัติดีแล้ว เพื่อบรรลุกุศล สติปัฏฐาน
4 มีอะไรบ้าง ภิกษุในพระธรรมวินัยนี้ พิจารณากายในกาย เป็นภายใน มี