เมนู

สองบทว่า เอเกตฺถ อปฺปฏิกมฺมา มีความว่า (อาบัติที่ทำคืนไม่ได้
ในศาสนานี้ มีอย่างเดียว คือ) อาบัติปาราชิก.
หลายบทว่า วินยครุกา เทฺว วุตฺตา ได้แก่ ปาราชิกและสังฆาทิเสส.
บทว่า กายวาจสิกานิ จ มีความว่า สิกขาบททั้งมวลทีเดียว เป็น
ไปในทางกายและวาจา. ไม่มีแม้เพียงสิกขาบทเดียว ที่ทรงบัญญัติในโนทวาร.
หลายบทว่า เอโก วิกาเล ธญฺญรโส ได้แก่ ยาดองด้วยเกลือ.
จริงอยู่ รสแห่งธัญชาติชนิดหนึ่งนี้แล ควรในวิกาล.
หลายบทว่า เอกา ญตฺติจตุตฺเถนต สมฺมติ ได้แก่ สมมติภิกษุ
ผู้สอนภิกษุณี. จริงอยู่ สมมติด้วยญัตติจตุตถกรรมอันเดียวนี้เท่านั้น อัน
พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงอนุญาตแล้ว.

[ปาราชิกทางกายเป็นต้น]


หลายบทว่า ปาราชิกา กายิกา เทฺว ได้แก่ เมถุนธรรมปาราชิก
ของภิกษุ และกายสังสัคคปาราชิกของภิกษุณี.
สองบทว่า เทฺว สํวาสกภูมิโย มีความว่า ภิกษุทำตนให้เป็น
สมานสังวาสก์ด้วยตนเอง, หรือสงฆ์ผู้พร้อมเพรียง ประกาศถอนภิกษุผู้ถูกสงฆ์
ยกวัตรนั้นเสีย.
แต่ในกุรุนที กล่าวสังวาสกภูมิไว้ 2 อย่าง ๆ นี้ คือ ภูมิแห่งสมาน
สังวาสก์ 1 ภูมิแห่งนานาสังวาสก์ 1.
สองบทว่า ทฺวินฺนญฺจ รตฺติจฺเฉโท ได้แก่ รัตติจเฉทของภิกษุผู้
อยู่ปริวาร 1 ของภิกษุผู้ประพฤติมานัตต์ 1.

หลายบทว่า ปญฺญตฺต ทฺวงฺคุลา ทุเว ได้แก่ พระบัญญัติว่าด้วย
สองนิ้ว 2 อย่าง คือ พระบัญญัติที่ว่า (ภิกษุณีเมื่อถือเอาให้สะอาดด้วยน้ำ)
พึงถือเอาเพียง 2 ข้อแห่งนิ้วมือเป็นอย่างยิ่งนี้ 1 พระบัญญัติที่ว่า ภิกษุไว้ผม
2 นิ้วหรือ 2 เดือน นี้ 1.

[อาบัติเพราะทำร้ายตัวเองเป็นต้น]


หลายบทว่า เทวฺ อตฺตานํ วธิตฺวาน มีความว่า ภิกษุณีทำร้าย
ตัวเอง ต้องอาบัติ 2 อย่าง คือ ทำร้าย ร้องไห้ ต้องปาจิตตีย์ ทำร้าย
ไม่ร้องให้ ต้องทุกกฏ.
หลายบทว่า ทฺวีหิ สงฺโฆ ภิชฺชติ มีความว่า (สงฆ์ย่อมแตกกัน
ด้วยเหตุ 2 ประการ คือ) ด้วยกรรม 1 ด้วยจับสลาก 1.
สองบทว่า เทวฺตฺถ ปฐมาปตฺติกา มีความว่า ในวินัยแม้ทั้งสิ้นนี้
มีอาบัติต้องแต่แรกทำ 2 อย่าง เนื่องด้วยพระบัญญัติแห่งภิกษุและภิกษุณีทั้ง
2 ฝ่าย. แต่โดยประการนอกนี้ ปฐมาปัตติกาบัตินั้น ย่อมมี 18 คือ ของ
ภิกษุ 9 ของภิกษุณี 9.
หลายบทว่า ญตฺติยา กรณา ทุเว มีความว่า ญัตติกิจมี 2 คือ
ญัตติที่เป็นกรรมเอง 1 ญัตติที่เป็นบาทแห่งกรรม 1, ญัตติกิจย่อมเป็นกรรม
เอง ใน 9 สถาน, ตั้งอยู่โดยความเป็นบาทแห่งกรรมใน 2 สถาน.

[อาบัติเพราะปาณาติบาตเป็นต้น]


สองบทว่า ปาณาติปาเต ติสฺโส มีความว่า (ในเพราะปาณาติบาต)
ย่อมมีอาบัติ 3 เหล่านี้ คือ ภิกษุขุดหลุมพรางไว้ ไม่เจาะจง (ผู้ใด), ถ้า