กำหนดเขตปัจจันตชนบทและมัชณิมชนบท

บรรดาชนบทเหล่านั้น ปัจจัยนทชนบท มีกำหนดเขต ดังนี้ :-
ในทิศบูรพามีนิคมชื่อกชังคละ ถัดนิคมนั้นมาถึงมหาสาลนคร นอก
นั้นออกไปเป็นปัจจันตชนบท ร่วมในเป็นมัชฌิม¹ ชนบท.
ในทิศอาคเนย์ มีแม่น้ำชื่อสัลลวตี นอกแม่น้าสัลลวตีนั้นออกไป
เป็นปัจจันตชนบท ร่วมในเป็นมัชฌิมชนบท.
ในทิศทักษิณ มีนิคมชื่อเสตกัณณิกะ นอกนิคมนั้นออกไปเป็นปัจจันต
ชนบท ร่วมในเป็นมัชฌิมชนบท.
ในทิศปัจฉิม มีพราหมณคามชื่อถูนะ นอกนั้นออกไป เป็นปัจจันต
ชนบท ร่วมในเป็นมัชฌิมชนบท.
ในทิศอุคร มีภูเขาชื่ออุสีรธชะ นอกนั้นออกไป เป็นปัจจันตชนบท
ร่วมในเป็นมัชฌิมชนบท.
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เราอนุญาตการอุปสมบท ด้วยคณะสงฆ์มีวินัยธร
เป็นที่ 5 ได้ ทั่วปัจจันตชนบทเห็นปานนี้.
2. ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย พื้นดินในอวันตีทักขิณาบถ มีดินสีดำมาก
ดื่นดาษด้วยระแหงกีบโค เราอนุญาตรองเท้าหลายชั้น ทั่วปัจจันตชนบท.
3. ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย คนทั้งหลายในอวันตีทักขิณาบถ นิยมการ
อาบน้ำถือว่าน้ำทำให้บริสุทธิ์ เราอนุญาตการอาบน้ำได้เป็นนิตย์ทั่วปัจจันต-
ชนบท.
4. ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ในอวันตีทักขิณาบถ มีหนังเครื่องลาด คือ
หนังแกะ หนังแพะ หนังมฤค ในมัชฌิมชนบท มีหญ้าตีนกา หญ้าหางนกยูง
หญ้าหนวดแมว หญ้าหางช้าง แม้ฉันใด ในอวันตีทักขิณาบถ ก็มีหนังเครื่อง

1. จังหวัดภายในเป็นศูนย์กลางของประเทศ.

ลาด คือ หนังแกะ หนังแพะ หนังมฤค ฉันนั้นเหมือนกันแล เราอนุญาต
หนังเครื่องลาด คือ หนังแกะ หนังแพะ หนังมฤค ทั่วปัจจันตชนบท.
5. ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อนึ่ง คนทั้งหลายในโลกนี้ฝากถวายจีวรเพื่อ
หมู่ภิกษุอยู่นอกสีมา ด้วยคำว่า ข้าพเจ้าทั้งหลายถวายจีวรผืนนี้แก่ภิกษุผู้มีชื่อ
นี้ ดังนี้ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เราอนุญาต ให้ยินดีได้ จีวรนั่นยังไม่ควรนับ
ราตรีตลอดเวลาที่ ยังไม่ถึงมือ.
จัมมขัมธกะ ที่ 5 จบ
ในขันธกะนี้มี 63 เรื่อง

หัวข้อประจำขันธกะ

[24] พระเจ้าแผ่นดินมคธ ทรงปกครองพลเมือง 80,000 ตำบล
รับสั่งให้โสณเศรษฐีเข้าเฝ้า 1 พระสาคตเถระแสดงอิทธิปาฏิหาริย์อันเป็นธรรม
ยวดยิ่งของมนุษย์มากมาย ณ คิชฌกูฎบรรพต 1 โสณเศรษฐีบุตรออกบวช และ
ปรารภความเพียรเกินขนาด เดินจงกรมจนเท้าแตก 1 เปรียบเทียบความเพียร
ด้วยสายพิณ 1 ทรงอนุญาตรองเท้าชั้นเดียว 1 ทรงห้ามรองเท้าสีเขียว 1 รอง
เท้าสีเหลือง 1 รองเท้าสีแดง 1รองเท้าสีบานเย็น 1 รองเท้าสีดำ 1 รองเท้าสีแสด 1
รองเท้าสีชมพู 1 รองเท้ามีหูวิจิตร 1 รองเท้าหุ้มส้น 1 รองเท้าหุ้มแข้ง 1 รอง
เท้าที่ยัดด้วยนุ่น 1 รองเท้าที่มีลายคล้ายขนปีกนกกระทา 1 รองเท้าที่ทำหูงอนมี
สัณฐานดุจเขาแกะ 1 รองเท้าที่หูงอนมีสัณฐานดุจเขาแพะ 1 รองเท้าที่ทำประกอบ
หูงอนดุจหางแมลงป่อง 1 รองเท้าที่เย็บด้วยขนปีกนกยูง 1 รองเท้าที่วิจิตร 1 รอง
เท้าที่ขลิบด้วยหนังราชสีห์ 1 รองเท้าที่ขลิบด้วยหนังเสือโคร่ง 1 รองเท้าที่ขลิบ
ด้วยหนังเสือเหลือง 1 รองเท้าที่ขลิบด้วยหนังชะมด 1 รองเท้าที่ขลิบด้วยหนังนาก