เมนู

เรื่องทรงอนะญาตสัตตหกรณียะ


ทายกสร้างวิหารเป็นต้นถวาย


[210] ครั้งนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่ในพระนครราชคฤห์
ตามพระพุทธาภิรมย์แล้ว. เสด็จจาริกไปทางพระนครสาวัตถี เสด็จจาริกไปโดย
ลำดับลุถึงพระนครสาวัตถี ทราบว่า พระองค์ประทับอยู่ ณ พระเชตวัน
อารามของอนาถบิณฑิกคหบดี เขตพระนครสาวัตถุนั้น
ก็โดยสมัยนั้นแล อุบาสกชื่ออุเทนได้ให้สร้างวิหารอุทิศต่อสงฆ์ไว้ใน
โกศลชนบท เขาได้ส่งทูตไปในสำนักภิกษุทั้งหลายว่า ขออาราธนาพระคุณเจ้า
ทั้งหลายจงมา ข้าพเจ้าปรารถนาจะถวายทาน ฟังธรรม และพบเห็นภิกษุ
ทั้งหลาย.
ภิกษุทั้งหลายตอบไปอย่างนี้ว่า ท่านอุบาสก พระผู้มีพระภาคเจ้าทรง
บัญญัติไว้ว่า ภิกษุจำพรรษา ไม่อยู่ให้ตลอด 3 เดือนต้น หรือ 3 เดือนหลัง
ไม่พึงหลีกไปสู่จาริก ขออุบาสกอุเทนจงรออยู่ชั่วระยะเวลาที่ภิกษุทั้งหลายจำ.
พรรษา ออกพรรษาแล้วจึงจักไปได้ แค่ถ้าท่านจะมีกรณียกิจรีบด่วน จงให้
ประดิษฐานวิหารไว้ในสำนักภิกษุเจ้าถิ่น ในโกศลชนบทนั้นนั่น แหละ
อุบาสกอุเทนจึงเพ่งโทษ ติเตียน โพนทะนาว่า ไฉนเมื่อเราส่งทูต
ไปแล้ว พระคุณเจ้าทั้งหลายจึงได้ไม่มาเล่า เราก็เป็นทายก เป็นผู้ก่อสร้าง เป็น
ผู้บำรุงสงฆ์
ภิกษุทั้งหลายได้ยินอุบาสกอุเทนเพ่งโทษ ติเตียน โพนทะนาอยู่ จึง
กราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า.

ลำดับนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงทำธรรมีกถาในเพราะเหตุเป็นเค้ามูล
นั้นแล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เมื่อบุคคล 7 จำพวก
ส่งทูตมา เราอนุญาตให้ไปด้วยสัตตาหกรณียะได้ แม้เมื่อเขาไม่ส่งมา เราไม่
อนุญาต บุคคล 7 จำพวก คือ ภิกษุ ภิกษุณี สิกขมานา สามเณร สามเณรี
อุบาสก อุบาสิกา ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เมื่อบุคคล 7 จำพวกนี้ส่งทูตมา เรา
อนุญาตให้ไปด้วยสัตตาหกรณียะได้ แต่เมื่อเขาไม่ส่งมา เราไม่อนุญาต พึงกลับ
ใน 7 วัน.
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ก็อุบาสกในศาสนานี้ได้ให้สร้างวิหารอุทิศสงฆ์
ถ้าเขาส่งทูตไปในสำนักภิกษุทั้งหลายว่า ขออาราธนาพระคุณเจ้าทั้งหลายมา
ข้าพเจ้าปรารถนาจะถวายทาน ฟังธรรม และพบเห็นภิกษุทั้งหลาย เมื่อเขา
ส่งทูตมา พึงไปด้วยสัตตาหกรณียะได้ แต่เมื่อเขาไม่ส่งมา ก็ไม่พึงไป พึง
กลับใน 7 วัน.
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อนึ่ง อุบาสกในศาสนานี้ ได้ให้สร้างเรือนมุง
แถบเดียวอุทิศสงฆ์...
. . .ได้ให้สร้างเรือนชั้น. . .
. . .ได้ให้สร้างเรือนโล้น. . .
. . .ได้ให้สร้างถ้ำ. . .
. . .ได้ให้สร้างบริเวณ. . .
. . .ได้ให้สร้างซุ้ม. . .
. . .ได้ให้สร้างโรงฉัน. . .
. . .ได้ให้สร้างโรงไฟ. . .
. . .ได้ให้สร้างกัปปิยกุฎี. . .
. . .ได้ให้สร้างวัจจกุฏี. . .

. . .ได้ให้สร้างที่จงกรม. . .
. . .ได้ให้สร้างโรงจงกรม. . .
. . .ได้ให้สร้างบ่อน้ำ. . .
. . .ได้ให้สร้างโรงน้ำ. . .
. . .ได้ให้สร้างเรือนไฟ. . .
. . .ได้ให้สร้างโรงเรือนไฟ. . .
. . .ได้ให้สร้างสระโบกขรณี. . .
. . .ได้ให้สร้างมณฑป. . .
. . .ได้ให้สร้างอาราม. . .
. . .ได้ให้สร้างอารามวัตถุ. . .
ถ้าเขาส่งทูตไปในสำนักภิกษุทั้งหลายว่า ขออาราธนาพระคุณเจ้าทั้ง
หลายมา ข้าพเจ้าปรารถนาจะถวายทาน ฟังธรรม และพบเห็นภิกษุทั้งหลาย
เมื่อเขาส่งทูตมา พึงไปด้วยสัตตาหกรณียะได้ แต่เมื่อเขาไม่ส่งมา ก็ไม่พึงไป
พึงกลับใน 7 วัน.
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อนึ่ง อุบาสกในศาสนานี้ได้ไห้สร้างวิหารอุทิศ
ภิกษุมากรูปด้วยกัน. . .
. . .ได้ให้สร้างวิหารอุทิศภิกษุรูป 1. . .
. . .ได้ให้สร้างเรือนมุงแถบเดียว. . .
. . .ได้ให้สร้างเรือนชั้น. . .
. . .ได้ให้สร้างเรือนโล้น. . .
. . .ได้ให้สร้างถ้ำ. . .
. . .ได้ให้สร้างบริเวณ. . .

. . .ได้ให้สร้างซุ้ม . . .
. . .ได้ให้สร้างโรงฉัน . . .
. . .ได้ให้สร้างโรงไฟ . . .
. . .ได้ให้สร้างกัปปิยกุฎี . . .
. . .ได้ให้สร้างวัจจกุฎี . . .
. . .ได้ให้สร้างที่จงกรม . . .
. . .ได้ให้สร้างโรงจงกรม . . .
. . .ได้ให้สร้างบ่อน้ำ .
. . .ได้ให้สร้างโรงบ่อน้ำ . . .
. . .ได้ให้สร้างเรือนไฟ . . .
. . .ได้ให้สร้างโรงเรือนไฟ . . .
. . .ได้ให้สร้างสระโบกขรณี. . .
. . .ได้ให้สร้างมณฑป . . .
. . .ได้ให้สร้างอาราม . . .
. . .ได้ให้สร้างอารามวัตถุ . . .
ถ้าเขาส่งทูตไปในสำนักภิกษุทั้งหลายว่า ขออาราธนาพระคุณเจ้าทั้ง
หลายมา ข้าพเจ้าปรารถนาจะถวายทาน ฟังธรรม และพบเห็นภิกษุทั้งหลาย
เมื่อเขาส่งทูตมา พึงไปด้วยสัตตาหกรณียะได้ แต่เมื่อเขาไม่ส่งมา ก็ไม่พึง
ไป พึงกลับ ใน 7 วัน.
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ก็อุบาสกในศาสนานี้ได้ให้สร้างวิหารอุทิศภิกษุณี
สงฆ์ . . .
. . .อุทิศภิกษุณีมากรูปด้วยกัน. . .
. . .อุทิศภิกษุณีรูป 1. . .

. . .อุทิศสิกขมานามากรูปด้วยกัน. . .
. . .อุทิศสิกขมานารูปหนึ่ง. . .
. . .อุทิศสามเณรมากรูปด้วยกัน . . .
. . .อุทิศสามเณรรูปหนึ่ง. . .
. . .อุทิศสามเณรีมากรูปด้วยกัน. . .
. . .อุทิศสามเณรีรูปหนึ่ง. . .
. . .ได้ให้สร้างเรือนมุงแถบเดียว. . .
. . .ได้ให้สร้างเรือนชั้น. . .
. . .ได้ให้สร้างเรือนโล้น . . .
. . .ได้ให้สร้างถ้ำ . . .
. . .ได้ให้สร้างบริเวณ . . .
. . .ได้ให้สร้างซุ้ม . . .
. . .ได้ให้สร้างโรงฉัน. . .
. . . ได้ให้สร้างโรงไฟ . . .
. . .ได้ให้สร้างกัปปิยกุฎี . . .
. . . ได้ให้สร้างวัจจกุฎี . . .
. . . ได้ให้สร้างที่จงกรม. . .
. . .ได้ให้สร้างโรงจงกรม. . .
. . .ได้ให้สร้างบ่อน้ำ. . .
. . . ได้ให้สร้างโรงบ่อน้ำ. . .
. . .ได้ให้สร้างสระโบกขรณี. . .
. . .ได้ให้สร้างมณฑป. . .
. . .ได้ให้สร้างอาราม. . .

. . .ได้ให้สร้างอารามวัตถุ ถ้าเขาส่งทูตไปในสำนักภิกษุทั้งหลายว่า ขอ
อาราธนาพระคุณเจ้าทั้งหลายมา ข้าพเจ้าปรารถนาจะถวายทาน ฟังธรรม และ
พบภิกษุทั้งหลาย เมื่อเขาส่งทูตมา พึงไปด้วยสัตตาหกรณียะได้ แต่เมื่อเขาไม่
ส่งมาก็ไม่พึงไป พึงกลับใน 7 วัน.
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อนึ่ง อุบาสกในศาสนานี้ ได้ไห้สร้างนิเวศน์เพื่อ
ประโยชน์คน...
. . .ได้ให้สร้างเรือนนอน . . .
. . .ได้ให้สร้างโรงเก็บของ. . .
. . .ได้ให้สร้างร้าน. . .
. . .ได้ให้สร้างโรงกลม. . .
. . .ได้ให้สร้างร้านค้า. . .
. . .ได้ให้สร้างโรงร้านค้า. . .
. . .ได้ให้สร้างเรือนชั้น. . .
. . .ได้ให้สร้างเรือนโล้น. . .
. . .ได้ให้สร้างถ้ำ. . .
. . .ได้ให้สร้างบริเวณ. . .
. . .ได้ให้สร้างซุ้ม. . .
. . .ได้ให้สร้างโรงฉัน. . .
. . .ได้ให้สร้างโรงไฟ. . .
. . .ได้ให้สร้างโรงครัว. . .
. . .ได้ให้สร้างวัจจกุฎี. . .
. . .ได้ให้สร้างที่จงกรม. . .

. . ได้ให้สร้างโรงจงกรม. . .
. . .ได้ให้สร้างบ่อน้ำ. . .
. . .ได้ให้สร้างโรงบ่อน้ำ. . .
. . .ได้ให้สร้างเรือนไฟ. . .
. . .ได้ให้สร้างโรงเรือนไฟ. . .
. . .ได้ให้สร้างสระโบกขรณี. . .
. . .ได้ให้สร้างมณฑป. . .
. . .ได้ให้สร้างอาราม . . .
. . .ได้ให้สร้างอารามวัตถุ อนึ่ง จะมีการมงคลแก่บุตรก็ดี จะมีการ
มงคลแก่ธิดาก็ดี เขาเจ็บไข้ก็ดี จะกล่าวพระสุตตันตะที่รู้เฉพาะก็ดี ถ้าเขาส่ง
ทูตไปในสำนักภิกษุทั้งหลายว่า ขออาราธนาพระคุณเจ้าทั้งหลายมา จักได้เรียน
พระสุตตันตะนี้ไว้ โดยวิธีที่พระสุตตันตะนี้ จะไม่เสื่อมสูญไปเสีย หรือว่าเขา
มีกิจหรือกรณียะอย่างโคอย่างหนึ่งก็ดี ถ้าเขาส่งทูตไปในสำนักภิกษุทั้งหลายว่า
ขออาราธนาพระคุณเจ้าทั้งหลายมา ข้าพเจ้าปรารถนาจะถวายทาน ฟังธรรม
และพบเห็นภิกษุทั้งหลาย เมื่อเขาส่งทูตมา พึงไปด้วยสัตตาหะกรณียะได้ แต่
เมื่อเขาไม่ส่งมาก็ไม่พึงไป พึงกลับใน 7 วัน.
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อนึ่ง อุบาสิกาในศาสนานี้ได้ให้สร้างวิหารอุทิศ
สงฆ์ ถ้าเขาส่งทูตไปในสำนักภิกษุทั้งหลายว่า ขออาราธนาพระผู้เป็นเจ้าทั้ง
หลายมา ดิฉันปรารถนาจะถวายทาน ฟังธรรม และพบเห็นภิกษุทั้งหลาย เมื่อ
นางส่งทูตมา พึงไปด้วยสัตตาหกรณียะได้ แต่เมื่อนางไม่ส่งมา ก็ไม่พึงไป
พึงกลับใน 7 วัน.
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อนึ่ง อุบาสิกาในศาสนานี้ได้ให้สร้างเรือนมุงแถบ
เดียว อุทิศสงฆ์. . .

. . .ได้ให้สร้างเรือนชั้น . . .
. . .ได้ให้สร้างเรือนโล้น . . .
. . .ได้ให้สร้างถ้ำ. . .
. . .ได้ให้สร้างบริเวณ. . .
. . .ได้ให้สร้างซุ้ม ...
. . .ได้ให้สร้างโรงฉัน. . .
. . .ได้ให้สร้างโรงไฟ . . .
. . .ได้ให้สร้างกัปปิยกุฎี . . .
. . .ได้ให้สร้างวัจจกุฎี . . .
. . .ได้ให้สร้างที่จงกรม . . .
. . .ได้ไห้สร้างโรงจงกรม . . .
. . .ได้ให้สร้างบ่อน้ำ. . .
. . .ได้ให้สร้างโรงบ่อน้ำ. . .
. . .ได้ให้สร้างเรือนไฟ . . .
. . .ได้ให้สร้างโรงเรือนไฟ . . .
. . .ได้ให้สร้างสระโบกขรณี . . .
. . .ได้ให้สร้างมณฑป...
. . .ได้ให้สร้างอาราม . . .
. . .ได้ให้สร้างอารามวัตถุ ถ้าเขาส่งทูตไปในสำนักภิกษุทั้งหลาย ขอ
อาราธนาพระคุณเจ้าทั้งหลายมา ดิฉันปรารถนาจะถวายทาน ฟังธรรม และพบ
เห็นภิกษุทั้งหลาย เมื่อนางส่งทูตมา พึงไปด้วยสัตตาหกรณียะได้ แต่เมื่อนาง
ไม่ส่งมา ก็ไม่พึงไป พึงกลับโน 7 วัน.

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อนึ่ง อุบาสิกาในศาสนานี้ได้ให้สร้างวิหารอุทิศ
ภิกษุมากรูปด้วยกัน. . .
. . .อุทิศภิกษุรูปหนึ่ง. . .
. . .อุทิศภิกษุณีสงฆ์. . .
. . .อุทิศภิกษุณีมากรูปด้วยกัน. . .
. . .อุทิศภิกษุณีรูปหนึ่ง. . .
. . .อุทิศสิกขมานามากรูปด้วยกัน. . .
. . .อุทิศสิกขมานารูปหนึ่ง. . .
. . .อุทิศสามเณรมากรูปด้วยกัน. . .
. . .อุทิศสามเณรรูปหนึ่ง. . .
. . .อุทิศสามเณรีมากรูปด้วยกัน. . .
. . .อุทิศสามเณรีรูปหนึ่ง. . .
. . .ได้ให้สร้างเรือนมุงแถบเดียว. . .
. . .ได้ให้สร้างเรือนชั้น. . .
. . .ได้ให้สร้างเรือนโล้น. . .
. . .ได้ให้สร้างถ้ำ. . .
. . .ได้ให้สร้างบริเวณ. . .
. . .ได้ให้สร้างซุ้ม. . .
. . .ได้ให้สร้างโรงฉัน. . .
. . .ได้ให้สร้างโรงไฟ. . .
. . .ได้ให้สร้างกัปปิยกุฎี. . .
. . .ได้ให้สร้างวัจจกุฎี. . .

. . .ได้ให้สร้างที่จงกรม. . .
. . .ได้ให้สร้างโรงจงกรม. . .
. . .ได้ให้สร้างบ่อน้ำ. . .
. . .ได้ให้สร้างโรงบ่อน้ำ. . .
. . .ได้ให้สร้างเรือนไฟ. . .
. . .ได้ให้สร้างโรงเรือนไฟ. . .
. . .ได้ให้สร้างสระโบกขรณี. . .
. . .ได้ให้สร้างมณฑป. . .
. . .ได้ให้สร้างอาราม. . .
. . .ได้ให้สร้างอารามวัตถุ ถ้านางส่งทูตไปในสำนักภิกษุทั้งหลายว่า
ขออาราธนาพระคุณเจ้าทั้งหลายมา ดิฉันปรารถนาจะถวายทาน ฟังธรรม และ
พบเห็น ภิกษุทั้งหลาย เมื่อนางส่งทูตมา พึงไปด้วยสัตตาหกรณียะได้ แค่
เมื่อนางไม่ส่งมาก็ไม่พึงไป พึงกลับใน 7 วัน .
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อนึ่ง อุบายสิกาในศาสนานี้ได้ให้สร้างนิเวศน์ เพื่อ
ประโยชน์คน. . .
. . .ได้ให้สร้างเรือนนอน . . .
. . .ได้ให้สร้างโรงเก็บของ. . .
. . .ได้ให้สร้างร้าน. . .
. . .ได้ให้สร้างโรงกลม. . .
. . .ได้ให้สร้างร้านค้า. . .
. . .ได้ให้สร้างโรงร้านค้า. . .
. . .ได้ให้สร้างเรือนชั้น. . .

. . .ได้ให้สร้างเรือนโล้น. . .
. . .ได้ให้สร้างถ้ำ . . .
. . .ได้ให้สร้างบริเวณ . . .
. . .ได้ให้สร้างซุ้ม. . .
. . .ได้ให้สร้างโรงฉัน. . .
. . .ได้ให้สร้างโรงไฟ. . .
. . .ได้ให้สร้างโรงครัว. . .
. . .ได้ให้สร้างวัจจกุฎี . . .
. . .ได้ให้สร้างที่จงกรม. . .
. . .ได้ให้สร้างโรงจงกรม. . .
. . .ได้ให้สร้างบ่อน้ำ. . .
. . .ได้ให้สร้างโรงบ่อน้ำ. . .
. . .ได้ให้สร้างสระโบกขรณี. . .
. . .ได้ให้สร้างมณฑป. . .
. . .ได้ให้สร้างอาราม. . .
. . .ได้ให้สร้างอารามวัตถุ อนึ่ง จะมีการมงคลแก่บุตรก็ดี จะมีการ
มงคลแก่ธิดาก็ดี เขาเจ็บไข้ก็ดี จะกล่าวพระสุตตันตะที่รู้เฉพาะก็ดี ถ้าเขาส่ง
ทูตไปในสำนักภิกษุทั้งหลายว่า ขออาราธนาพระคุณเจ้าทั้งหลายมา จักได้เรียน
พระสุตตันตะนี้ไว้ โดยวิธีที่พระสุตตันตะนี้จะไม่เสื่อมสูญไปเสีย หรือว่า เขา
มีกิจ หรือกรณียะอย่างหนึ่งอย่างใดก็ดี ถ้าเขาส่งทูตไปในสำนักภิกษุทั้งหลายว่า
ขออาราธนาพระคุณเจ้าทั้งหลายมา ดิฉันปรารถนาจะถวายทาน ฟังธรรม และ
พบเห็นภิกษุทั้งหลาย เมื่อนางส่งทูตมา พึงไปด้วยสัตตาหกรณียะได้ แต่เมื่อ
นางไม่ส่งมาก็ไม่พึงไป พึงกลับใน 7 วัน.

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ก็ภิกษุในศาสนานี้ได้ให้สร้างวิหารอุทิศสงฆ์
. . .ภิกษุณีได้ให้สร้างวิหารอุทิศสงฆ์. . .
. . .สิกขมานได้ให้สร้างวิหารอุทิศสงฆ์. . .
. . .สามเณรได้ไห้สร้างวิหารอุทิศสงฆ์. . .
. . .สามเณรีได้ให้สร้างวิหารอุทิศสงฆ์. . .
. . .อุทิศภิกษุมากรูปด้วยกัน. . .
. . .อุทิศภิกษุรูปหนึ่ง. . .
. . .อุทิศภิกษุณีสงฆ์. . .
. . .อุทิศภิกษุณีมากรูปด้วยกัน. . .
. . .อุทิศภิกษุณีรูปหนึ่ง. . .
. . .อุทิศสิกขมานามากรูปด้วยกัน. . .
. . .อุทิศสิกขมานารูปหนึ่ง. . .
. . .อุทิศสามเณรมากรูปด้วยกัน. . .
. . .อุทิศสามเณรรูปหนึ่ง. . .
. . .อุทิศสามเณรีมากรูปด้วยกัน. . .
. . .อุทิศสามเณรีรูปหนึ่ง. . .
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อนึ่ง สามเณรีในศาสนานี้ได้สร้างวิหารเพื่อประ
โยชน์ตน. . .
. . .ได้ให้สร้างเรือนมุงแถบเดียว. . .
. . .ได้ให้สร้างเรือนชั้น. . .
. . .ได้ให้สร้างเรือนโล้น. . .
. . .ได้ให้สร้างถ้ำ. . .
. . .ได้ให้สร้างบริเวณ . . .

. . .ได้ให้สร้างซุ้ม. . .
. . .ได้ให้สร้างโรงฉัน. . .
. . .ได้ให้สร้างโรงไฟ. . .
. . .ได้ให้สร้างกัปปิยกุฎี. . .
. . .ได้ให้สร้างวัจจกุฎี. . .
. . .ได้ให้สร้างที่จงกรม. . .
. . .ได้ให้สร้างโรงจงกรม. . .
. . .ได้ให้สร้างบ่อน้ำ. . .
. . .ได้ให้สร้างโรงบ่อน้ำ. . .
. . .ได้ให้สร้างสระโบกขรณี. . .
. . .ได้ไห้สร้างมณฑป. . .
. . .ได้ให้สร้างอาราม. . .
ได้ให้สร้างอารามวัตถุ ถ้านางส่งทูตไปในสำนักภิกษุทั้งหลายว่า ขอ
อาราธนาพระคุณเจ้าทั้งหลายมา ดิฉันปรารถนาจะถวายทาน ฟังธรรม และ
พบเห็นภิกษุทั้งหลาย เมื่อนางส่งทูตมา พึงไปด้วยสัตตาหกรณียะได้ แต่เมื่อ
นางไม่ส่งมา ก็ไม่พึงไป พึงกลับใน 7 วัน.

ทรงอนุญาตสัตตาหกรณียะเพราะสหธรรมิก 5


[211] ก็โดยสมัยนั้นแล ภิกษุรูป 1 อาพาธ เธอได้ส่งทูตไปใน
สำนักภิกษุทั้งหลายว่า กระผมเองอาพาธ ขออาราธนาภิกษุทั้งหลายมา กระผม
ปรารถนาการมาของภิกษุทั้งหลาย ภิกษุทั้งหลายกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มี-
พระภาคเจ้า ๆ ตรัสอนุญาตแก่ภิกษุทั้งหลายว่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เมื่อ