1. อิสิทาสีเถรีคาถา
[402]
นครมฺหิ กุสุมนาเม, ปาฏลิปุตฺตมฺหิ ปถวิยา มณฺเฑ;
สกฺยกุลกุลีนาโย, ทฺเว ภิกฺขุนิโย หิ คุณวติโยฯ
[403]
อิสิทาสี ตตฺถ เอกา, ทุติยา โพธีติ สีลสมฺปนฺนา จ;
ฌานชฺฌายนรตาโย, พหุสฺสุตาโย ธุตกิเลสาโยฯ
[404]
ตา ปิณฺฑาย จริตฺวา, ภตฺตตฺถํ [ภตฺตตฺตํ (สี.)] กริย โธตปตฺตาโย;
รหิตมฺหิ สุขนิสินฺนา, อิมา คิรา อพฺภุทีเรสุํฯ
[405]
‘‘ปาสาทิกาสิ อยฺเย, อิสิทาสิ วโยปิ เต อปริหีโน;
กิํ ทิสฺวาน พฺยาลิกํ, อถาสิ เนกฺขมฺมมนุยุตฺตา’’ฯ
[406]
เอวมนุยุญฺชิยมานา สา, รหิเต ธมฺมเทสนากุสลา;
อิสิทาสี วจนมพฺรวิ, ‘‘สุณ โพธิ ยถามฺหิ ปพฺพชิตาฯ
[407]
‘‘อุชฺเชนิยา ปุรวเร, มยฺหํ ปิตา สีลสํวุโต เสฏฺฐิ;
ตสฺสมฺหิ เอกธีตา, ปิยา มนาปา จ ทยิตา จฯ
[408]
‘‘อถ เม สาเกตโต วรกา, อาคจฺฉุมุตฺตมกุลีนา;
เสฏฺฐี ปหูตรตโน, ตสฺส มมํ สุณฺหมทาสิ ตาโตฯ
[409]
‘‘สสฺสุยา สสฺสุรสฺส จ, สายํ ปาตํ ปณามมุปคมฺม;
สิรสา กโรมิ ปาเท, วนฺทามิ ยถามฺหิ อนุสิฏฺฐาฯ
[410]
‘‘ยา มยฺหํ สามิกสฺส, ภคินิโย ภาตุโน ปริชโน วา;
ตเมกวรกมฺปิ ทิสฺวา, อุพฺพิคฺคา อาสนํ เทมิฯ
[411]
‘‘อนฺเนน จ ปาเนน จ, ขชฺเชน จ ยญฺจ ตตฺถ สนฺนิหิตํ;
ฉาเทมิ อุปนยามิ จ, เทมิ จ ยํ ยสฺส ปติรูปํฯ
[412]
‘‘กาเลน อุปฏฺฐหิตฺวา [อุฏฺฐหิตฺวา (สฺยา. ก.), อุปฏฺฐหิตุํ (?)], ฆรํ สมุปคมามิ อุมฺมาเร;
โธวนฺตี หตฺถปาเท, ปญฺชลิกา สามิกมุเปมิฯ
[413]
‘‘โกจฺฉํ ปสาทํ อญฺชนิญฺจ, อาทาสกญฺจ คณฺหิตฺวา;
ปริกมฺมการิกา วิย, สยเมว ปติํ วิภูเสมิฯ
[414]
‘‘สยเมว โอทนํ สาธยามิ, สยเมว ภาชนํ โธวนฺตี;
มาตาว เอกปุตฺตกํ, ตถา [ตทา (สี.)] ภตฺตารํ ปริจรามิฯ
[415]
‘‘เอวํ มํ ภตฺติกตํ, อนุรตฺตํ การิกํ นิหตมานํ;
อุฏฺฐายิกํ [อุฏฺฐาหิกํ (ก.)] อนลสํ, สีลวติํ ทุสฺสเต ภตฺตาฯ
[416]
‘‘โส มาตรญฺจ ปิตรญฺจ, ภณติ ‘อาปุจฺฉหํ คมิสฺสามิ;
อิสิทาสิยา น สห วจฺฉํ, เอกาคาเรหํ [เอกฆเรป’หํ (?)] สห วตฺถุํ’ฯ
[417]
‘‘‘มา เอวํ ปุตฺต อวจ, อิสิทาสี ปณฺฑิตา ปริพฺยตฺตา;
อุฏฺฐายิกา อนลสา, กิํ ตุยฺหํ น โรจเต ปุตฺต’ฯ
[418]
‘‘‘น จ เม หิํสติ กิญฺจิ, น จหํ อิสิทาสิยา สห วจฺฉํ;
เทสฺสาว เม อลํ เม, อปุจฺฉาหํ [อาปุจฺฉาหํ (สฺยา.), อาปุจฺฉหํ-นาปุจฺฉหํ (?)] คมิสฺสามิ’ฯ
[419]
‘‘ตสฺส วจนํ สุณิตฺวา, สสฺสุ สสุโร จ มํ อปุจฺฉิํสุ;
‘กิสฺส [กิํส (?)] ตยา อปรทฺธํ, ภณ วิสฺสฏฺฐา ยถาภูตํ’ฯ
[420]
‘‘‘นปิหํ อปรชฺฌํ กิญฺจิ, นปิ หิํเสมิ น ภณามิ ทุพฺพจนํ;
กิํ สกฺกา กาตุยฺเย, ยํ มํ วิทฺเทสฺสเต ภตฺตา’ฯ
[421]
‘‘เต มํ ปิตุฆรํ ปฏินยิํสุ, วิมนา ทุเขน อธิภูตา;
‘ปุตฺตมนุรกฺขมานา, ชิตามฺหเส รูปินิํ ลกฺขิํ’ฯ
[422]
‘‘อถ มํ อทาสิ ตาโต, อฑฺฒสฺส ฆรมฺหิ ทุติยกุลิกสฺส;
ตโต อุปฑฺฒสุงฺเกน, เยน มํ วินฺทถ เสฏฺฐิฯ
[423]
‘‘ตสฺสปิ ฆรมฺหิ มาสํ, อวสิํ อถ โสปิ มํ ปฏิจฺฉรยิ [ปฏิจฺฉสิ (สี. ก.), ปฏิจฺฉติ (สฺยา.), ปฏิจฺฉรติ (ก.)];
ทาสีว อุปฏฺฐหนฺติํ, อทูสิกํ สีลสมฺปนฺนํฯ
[424]
‘‘ภิกฺขาย จ วิจรนฺตํ, ทมกํ ทนฺตํ เม ปิตา ภณติ;
‘โหหิสิ [โสหิสิ (สพฺพตฺถ)] เม ชามาตา, นิกฺขิป โปฏฺฐิญฺจ [โปนฺติํ (สี. สฺยา.)] ฆฏิกญฺจ’ฯ
[425]
‘‘โสปิ วสิตฺวา ปกฺขํ [ปกฺกมถ (สี.)], อถ ตาตํ ภณติ ‘เทหิ เม โปฏฺฐิํ;
ฆฏิกญฺจ มลฺลกญฺจ, ปุนปิ ภิกฺขํ จริสฺสามิ’ฯ
[426]
‘‘อถ นํ ภณตี ตาโต, อมฺมา สพฺโพ จ เม ญาติคณวคฺโค;
‘กิํ เต น กีรติ อิธ, ภณ ขิปฺปํ ตํ เต กริหิ’ติฯ
[427]
‘‘เอวํ ภณิโต ภณติ, ‘ยทิ เม อตฺตา สกฺโกติ อลํ มยฺหํ;
อิสิทาสิยา น สห วจฺฉํ, เอกฆเรหํ สห วตฺถุํ’ฯ
[428]
‘‘วิสฺสชฺชิโต คโต โส, อหมฺปิ เอกากินี วิจินฺเตมิ;
‘อาปุจฺฉิตูน คจฺฉํ, มริตุเย [มริตาเย (สี.), มริตุํ (สฺยา.)] วา ปพฺพชิสฺสํ วา’ฯ
[429]
‘‘อถ อยฺยา ชินทตฺตา, อาคจฺฉี โคจราย จรมานา;
ตาตกุลํ วินยธรี, พหุสฺสุตา สีลสมฺปนฺนาฯ
[430]
‘‘ตํ ทิสฺวาน อมฺหากํ, อุฏฺฐายาสนํ ตสฺสา ปญฺญาปยิํ;
นิสินฺนาย จ ปาเท, วนฺทิตฺวา โภชนมทาสิํฯ
[431]
‘‘อนฺเนน จ ปาเนน จ, ขชฺเชน จ ยญฺจ ตตฺถ สนฺนิหิตํ;
สนฺตปฺปยิตฺวา อวจํ, ‘อยฺเย อิจฺฉามิ ปพฺพชิตุํ’ฯ
[432]
‘‘อถ มํ ภณตี ตาโต, ‘อิเธว ปุตฺตก [ปุตฺติเก (สฺยา. ก.)] จราหิ ตฺวํ ธมฺมํ;
อนฺเนน จ ปาเนน จ, ตปฺปย สมเณ ทฺวิชาตี จ’ฯ
[433]
‘‘อถหํ ภณามิ ตาตํ, โรทนฺตี อญฺชลิํ ปณาเมตฺวา;
‘ปาปญฺหิ มยา ปกตํ, กมฺมํ ตํ นิชฺชเรสฺสามิ’ฯ
[434]
‘‘อถ มํ ภณตี ตาโต, ‘ปาปุณ โพธิญฺจ อคฺคธมฺมญฺจ;
นิพฺพานญฺจ ลภสฺสุ, ยํ สจฺฉิกรี ทฺวิปทเสฏฺโฐ’ฯ
[435]
‘‘มาตาปิตู อภิวาทยิตฺวา, สพฺพญฺจ ญาติคณวคฺคํ;
สตฺตาหํ ปพฺพชิตา, ติสฺโส วิชฺชา อผสฺสยิํฯ
[436]
‘‘ชานามิ อตฺตโน สตฺต, ชาติโย ยสฺสยํ ผลวิปาโก;
ตํ ตว อาจิกฺขิสฺสํ, ตํ เอกมนา นิสาเมหิฯ
[437]
‘‘นครมฺหิ เอรกจฺเฉ [เอรกกจฺเฉ (สฺยา. ก.)], สุวณฺณกาโร อหํ ปหูตธโน;
โยพฺพนมเทน มตฺโต โส, ปรทารํ อเสวิหํฯ
[438]
‘‘โสหํ ตโต จวิตฺวา, นิรยมฺหิ อปจฺจิสํ จิรํ;
ปกฺโก ตโต จ อุฏฺฐหิตฺวา, มกฺกฏิยา กุจฺฉิโมกฺกมิํฯ
[439]
‘‘สตฺตาหชาตกํ มํ, มหากปิ ยูถโป นิลฺลจฺเฉสิ;
ตสฺเสตํ กมฺมผลํ, ยถาปิ คนฺตฺวาน ปรทารํฯ
[440]
‘‘โสหํ ตโต จวิตฺวา, กาลํ กริตฺวา สินฺธวารญฺเญ;
กาณาย จ ขญฺชาย จ, เอฬกิยา กุจฺฉิโมกฺกมิํฯ
[441]
‘‘ทฺวาทส วสฺสานิ อหํ, นิลฺลจฺฉิโต ทารเก ปริวหิตฺวา;
กิมินาวฏฺโฏ อกลฺโล, ยถาปิ คนฺตฺวาน ปรทารํฯ
[442]
‘‘โสหํ ตโต จวิตฺวา, โควาณิชกสฺส คาวิยา ชาโต;
วจฺโฉ ลาขาตมฺโพ, นิลฺลจฺฉิโต ทฺวาทเส มาเสฯ
[443]
‘‘โวฒูน [เต ปุน (สฺยา. ก.), โวธุน (ก. อฏฺฐ.)] นงฺคลมหํ, สกฏญฺจ ธารยามิ;
อนฺโธวฏฺโฏ อกลฺโล, ยถาปิ คนฺตฺวาน ปรทารํฯ
[444]
‘‘โสหํ ตโต จวิตฺวา, วีถิยา ทาสิยา ฆเร ชาโต;
เนว มหิลา น ปุริโส, ยถาปิ คนฺตฺวาน ปรทารํฯ
[445]
‘‘ติํสติวสฺสมฺหิ มโต, สากฏิกกุลมฺหิ ทาริกา ชาตา;
กปณมฺหิ อปฺปโภเค, ธนิก [อณิก (อฏฺฐ.), ตํสํวณฺณนายมฺปิ อตฺถยุตฺติ คเวสิตพฺพา] ปุริสปาตพหุลมฺหิฯ
[446]
‘‘ตํ มํ ตโต สตฺถวาโห, อุสฺสนฺนาย วิปุลาย วฑฺฒิยา;
โอกฑฺฒติ วิลปนฺติํ, อจฺฉินฺทิตฺวา กุลฆรสฺมาฯ
[447]
‘‘อถ โสฬสเม วสฺเส, ทิสฺวา มํ ปตฺตโยพฺพนํ กญฺญํ;
โอรุนฺธตสฺส ปุตฺโต, คิริทาโส นาม นาเมนฯ
[448]
‘‘ตสฺสปิ อญฺญา ภริยา, สีลวตี คุณวตี ยสวตี จ;
อนุรตฺตา [อนุวตฺตา (ก.)] ภตฺตารํ, ตสฺสาหํ [ตสฺส ตํ (?)] วิทฺเทสนมกาสิํฯ
[449]
‘‘ตสฺเสตํ กมฺมผลํ, ยํ มํ อปกีริตูน คจฺฉนฺติ;
ทาสีว อุปฏฺฐหนฺติํ, ตสฺสปิ อนฺโต กโต มยา’’ติฯ
… อิสิทาสี เถรี…ฯ
จตฺตาลีสนิปาโต นิฏฺฐิโตฯ
16. มหานิปาโต