เมื่อไม่มีกัปปิยการก จะถือเอายามหาวิกัติ 4 ฉันแม้เอง ก็ควร. ก็
ในอธิการแห่งยามหาวิกัตินี้ กัปปิยะการกเป็นคนว่ายากก็ดี เป็นผู้ไม่สามารถก็ดี
ย่อมตั้งอยู่ในฝักฝ่ายไม่มีเหมือนกัน. เมื่อเถ้าไม่มี ภิกษุพึงเผาไม้แห้งเอาเถ้า
เมื่อไม้ฟืนแห้งไม่มี แม้จะตัดฟืนสดจากต้นไม้ทำเถ้าก็ควร. ก็ยามหาวิกัติทั้ง 4
อย่างนี้ ชื่อว่า อนุญาตเฉพาะกาล ควรแต่ในเวลาถูกงูกัดเท่านั้น. บทที่เหลือ
ในสิกขาบทนี้ ตื้นทั้งนั้น.
สิกขาบทนี้ มีสมุฏฐานดุจเอฬกโลมสิกขาบท เกิดจากทางกาย 1
ทางกายกับจิต 1 เป็นกิริยา เป็นโนสัญญาวิโมกข์ อจิตตกะ ปัณณัตติวัขชะ
กายกรรม มีจิต 3 มีเวทนา 3 ดังนี้แล.
ทันตโปณสิกขาบทที่ 10 จบ
โภชนวรรคที่ 4 จบบริบูรณ์
ตามวรรณนานุกรม

หัวข้อประจำเรื่อง

1. อาวสถปิณฑสิกขาบท ว่าด้วยฉันอาหารในโรงทาน
2. คณโภชนสิกขาบท ว่าด้วยฉันอาหารเป็นหมู่.
3. ปรัมปรโภชนสิกขาบท ว่าด้วยฉันอาหารทีหลัง.
4. กาณมาตาสิกขาบท ว่าด้วยอุบายสิกากาณมาตา.
5. ปฐมปวารณาสิกขาบท ว่าด้วยห้ามภัตแล้วฉันอีก.
6. ทุติยปวารณาสิกขาบท ว่าด้วยห้ามภัตแล้วถูกแค่นให้ฉัน.
7. วิกาลโภชนสิกขาบท ว่าด้วยฉันอาหารในเวลาวิกาล.
8. สันนิธิการกสิกขาบท ว่าด้วยรับประเคนเว้นน้ำและไม้ชำระฟัน
9. ปณีตโภชนสิกขาบท ว่าด้วยขอโภชนะอันประณีต.
10. ทันตไปณสิกขาบท ว่าด้วยฉันอาหารที่ทำการสั่งสม.

ปาจิตตีย์ วรรคที่ 5

อเจลกวรรค สิกขาบทที่ 1

เรื่องพระอานนท์

[527] โดยสมัยนั้น พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าประทับอยู่ ณ
กูฏาคารศาลาป่ามหาวัน เขตพระนครเวสาลี ครั้งนั้น กองขนมเครื่องขบฉัน
เกิดแก่พระสงฆ์ จึงท่านพระอานนท์ได้กราบทูลเนื้อความนั้นแด่พระผู้มีพระ
ภาคเจ้า ๆ ตรัสว่า ดูก่อนอานนท์ ถ้าเช่นนั้น เธอจงให้ขนมเป็นทานแก่พวก
คนกินเดน ท่านพระอานนท์ทูลรับสนองพระพุทธดำรัส แล้วจัดคนกินเดนให้
นั่งตามลำดับ แล้วแจกขนมให้คนละชิ้นได้แจกขนม 2 ชิ้นสำคัญว่าชิ้นเดียว
แก่ปริพาชิกาผู้หนึ่ง พวกปริพาชิกาที่อยู่ใกล้เคียง ได้ถามปริพาชิกาผู้นั้นว่า
พระสมณะนั้นเป็นคู่รักของเธอหรือ นางตอบว่า ท่านไม่ใช่คู่รักของฉัน ท่าน
แจกให้ 2 ชิ้นสำคัญว่าชิ้นเดียว.
แม้ครั้งที่สอง ท่านพระอานนท์เมื่อแจกขนมให้คนละชิ้น ก็ได้แจก
ขนม 2 ชิ้นสำคัญว่าชิ้นเดียวแก่ปริพาชิกาคนนั้นแหละ พวกปริพาชิกาที่อยู่ใกล้
เคียงได้ถามปริพาชิกาผู้นั้นว่า พระสมณะนั่นเป็นคู่รักของเธอหรือ นางตอบว่า
ท่านไม่ใช่คู่รักของฉัน ท่านแจกให้ 2 ชิ้น สำคัญว่าชิ้นเดียว.
แม้ครั้งที่สาม ท่านพระอานนท์เมื่อแจกขนมให้คนละชิ้น ได้แจกขนม
ให้ 2 ชิ้นสำคัญว่าชิ้นเดียวแก่ปริพาชิกาคนนั้นแหละ พวกปริพาชิกาที่อยู่ใกล้
เคียงได้ถามปริพาชิกาผู้นั้นว่า พระสมณะนั่น เป็นคู่รักของเธอหรือ นางตอบว่า