ลักษณะห้ามภัต

ที่ชื่อว่า ห้ามภัตแล้ว คือ กำลังฉันอาหารอยู่ 1 ทายกนำโภชนะ
มาถวายอีก 1 ทายกอยู่ในหัตถบาส 1 ทายกน้อมถวาย 1 ภิกษุห้ามเสีย 1.

ลักษณะของไม่เป็นเดน

ที่ชื่อว่า มิใช่เดน คือ ของที่ยังมิได้ทำให้เป็นกัปปิยะ 1 ภิกษุมิได้
รับประเคน 1 ภิกษุมิได้ยกขึ้นส่งให้ 1 ทำนอกหัตถบาส 1 ภิกษุฉันยังไม่เสร็จ
ทำ 1 ภิกษุฉันเสร็จ ห้ามภัตแล้ว ลุกจากอาสนะแล้วทำ 1 ภิกษุมิได้พูดว่า
ทั้งหมดนั้นพอแล้ว 1 ของนั้นมิใช่เป็นเดนภิกษุอาพาธ 1 นี้ชื่อว่า มิใช่เดน.

ลักษณะของเป็นเดน

ที่ชื่อว่า เป็นเดน คือ ของที่ทำให้เป็นกัปปิยะแล้ว 1 ภิกษุรับ
ประเคนแล้ว 1 ภิกษุยกขึ้นส่งให้ 1 ทำในหัตถบาส 1 ภิกษุฉันแล้ว ทำ 1
ฉันเสร็จห้ามภัตแล้ว ยังไม่ลุกจากอาสนะ ทำ 1 ภิกษุพูดว่า ทั้งหมดนั่นพอ
แล้ว 1 เป็นเดนภิกษุอาพาธ 1 นี้ชื่อว่า เป็นเดน.

ลักษณะของเคี้ยว

ที่ชื่อว่า ต้องเคี้ยว คือ เว้นโภชนะห้า 1 ของที่เป็นยามกาลิก 1
สัตตาหกาลิก 1 ยาวชีวิก 1 นอกนั้นชื่อว่า ของเคี้ยว.

ลักษณะของฉัน

ที่ชื่อว่า ของฉัน ได้แก่ โภชนะ 5 คือ ข้าวสุก 1 ขนมสด 1
ขนมแห้ง 1 ปลา 1 เนื้อ 1.
ภิกษุรับประเคนด้วยตั้งใจว่า จักเคี้ยว จักฉัน ต้องอาบัติทุกกฏ.
ขณะกลืน ต้องอาบัติปาจิตตีย์ ทุก ๆ คำกลืน.

บทภาชนีย์

ติกปาจิตตีย์

[502] ของไม่เป็นเดน ภิกษุสำคัญว่า ไม่เป็นเดน เคี้ยวก็ดี ฉันก็ดี
ซึ่งของเคี้ยวก็ดี ซึ่งของฉันก็ดี ต้องอาบัติปาจิตตีย์.
ของไม่เป็นเดน ภิกษุสงสัย เคี้ยวก็ดี ฉันก็ดี ซึ่งของเคี้ยวก็ดี ซึ่ง
ของฉัน ก็ดี ต้องอาบัติปาจิตตีย์.

ทุกกฏ

ภิกษุรับประเคนของที่เป็นยามกาลิก สัตตาหกาลิก ยาวชีวิก เพื่อ
ประสงค์เป็นอาหาร ต้องอาบัติทุกกฏ.
ขณะกลืน ต้องอาบัติทุกกฏ ทุก ๆ คำกลืน.
ของเป็นเดน ภิกษุสำคัญว่ามิใช่เดน. . .ต้องอาบัติทุกกฏ.
ของเป็นเดน ภิกษุสงสัย. . .ต้องอาบัติทุกกฏ.

ไม่ต้องอาบัติ

ของเป็นเดน ภิกษุสำคัญว่าเป็นเดน. . .ไม่ต้องอาบัติ.

อนาปัตติวาร

[503] ภิกษุให้ทำเป็นเดนแล้วฉัน 1 ภิกษุรับประเคนไว้ด้วยตั้งใจ
ว่าจักให้ทำเป็นเดนแล้วจึงฉัน 1 ภิกษุรับไปเพื่อประโยชน์แก่ภิกษุอื่น 1 ฉัน
อาหารที่เหลือของภิกษุอาพาธ 1 ฉันยามกาลิก สัตตาหกาลิก ยาวชีวิก ใน
เมื่อมีเหตุอันสมควร 1 ภิกษุวิกลจริต 1 ภิกษุอาทิกัมมิกะ 1 ไม่ต้องอาบัติแล.
โภชนวรรค สิกขาบทที่ 5 จบ