เหตุนั้นแล เราจักบัญญัติสิกขาบทแก่ภิกษุทั้งหลาย อาศัยอำนาจประโยชน์ 10
ประการ คือ เพื่อความรับว่าดีแห่งสงฆ์ 1 เพื่อความสำราญแห่งสงฆ์ 1
เพื่อข่มบุคคลผู้เก้อยาก 1 เพื่อยู่สำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก 1 เพื่อป้องกัน
อาสวะอันจะบังเกิดในปัจจุบัน 1 เพื่อกำจัดอาสวะอันจักบังเกิดในอนาคต 1
เพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส 1 ความเลื่อมใสยิ่งของชุมชนที่
เลื่อมใสแล้ว 1 เพื่อความตั้งมั่นแห่งพระสัทธรรม 1 เพื่อถือตามพระวินัย 1
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ก็แลพวกเธอพึงยกสิกขาบทนี้ขึ้นแสดงอย่างนั้น ว่า
ดังนี้ :-

พระบัญญัติ

83. 4. อนึ่ง เขาปวารณาเฉพาะภิกษุผู้เข้าไปสู่ตระกูล
ด้วยขนมก็ดี ด้วยสัตตุผงก็ดี เพื่อนำไปได้ตามปรารถนา ภิกษุผู้
ต้องการพึงรับได้เต็ม 2-3 บาตร ถ้ารับยิ่งกว่านั้นเป็นปาจิตตีย์
ครั้นรับเต็ม 2-3 บาตรแล้ว นำออกจากที่นั้นแล้ว พึงแบ่งปันกับ
ภิกษุทั้งหลาย นี้เป็นสามีจิกรรมในเรื่องนั่น.
เรื่องพ่อค้าเกวียน จบ

สิกขาบทวิภังค์

[496] คำว่า อนึ่ง . . .เฉพาะภิกษุผู้เข้าไปสู่ตระกูล ความว่า
ที่ชื่อว่าตระกูล ได้แก่ตระกูล 4 คือ ตระกูลกษัตริย์ ตระกูลพราหมณ์ ตระกูล
แพศย์ ตระกูลศูทร.
บทว่า ผู้เข้าไป คือ ผู้เข้าไปในตระกูลนั้น
ที่ชื่อว่า ขนม ได้แก่ ของกินชนิดใดชนิดหนึ่งที่เขาจัดเตรียมไว้
เพื่อต้องการเป็นของกำนัล

ที่ชื่อว่า สัตตุผง ได้แก่ ของกินอย่างใดอย่างหนึ่งที่เขาจัดเตรียมไว้
เพื่อต้องการเป็นเสบียง
คำว่า เขาปวารณา. . .เพื่อนำไปได้ตามปรารถนา คือ เขา
ปวารณาไว้ว่า ท่านประสงค์เท่าใด จงรับไปเท่านั้น.
บทว่า ผู้ต้องการ คือ ผู้อยากได้.
บทว่า พึงรับได้เต็ม 2 - 3 บาตร ความว่า พึงรับได้เต็ม 2 บาตร
3 บาตร
คำว่า ถ้ารับยิ่งกว่านั้น ความว่า รับเกินกว่ากำหนดนั้น ต้องอาบัติ
ปาจิตตีย์ ครั้นรับเต็ม 2-3 บาตรแล้ว ออกจากที่นั้นไปพบภิกษุแล้วพึงบอกว่า
ณ สถานที่โน้นกระผมรับเต็ม 2 - 3 บาตรแล้ว ท่านอย่ารับ ณ ที่นั้นเลย
ถ้าพบแล้วไม่บอก ต้องอาบัติทุกกฏ ถ้าเมื่อบอกแล้ว ภิกษุผู้รับบอกยังขืนรับ
ต้องอาบัติทุกกฏ
คำว่า นำออกจากที่นั้นแล้ว พึงแบ่งบันกับภิกษุทั้งหลาย คือ
นำไปสู่โรงฉันแล้ว พึงแบ่งปันกัน
บทว่า นี้เป็นสามีจิกรรมในเรื่องนั้น หมายความว่า นี้เป็นการ
ถูกต้องตามธรรมเนียมในเรื่องนั้น.

บทภาชนีย์

ติกปาจิตตีย์

[497] ของเต็มเกิน 2-3 บาตร ภิกษุสำคัญว่าเกิน รับ ต้องอาบัติ
ปาจิตตีย์.
ของเต็มเกิน 2 - 3 บาตร ภิกษุสงสัย รับ ต้องอาบัติปาจิตตีย์.
ของเต็มเกิน 2 - 3 บาตร ภิกษุสำคัญว่าหย่อน รับ ต้องอาบัติปาจิตตีย์.