คำว่า ทำความหมายอย่างนี้เท่านั้นให้เป็นปัจจัย หาใช่อย่าง
อื่นไม่ ความว่า ไม่มีอะไรอื่นเป็นปัจจัยเพื่อสำเร็จการนอนแทรกแซง.

บทภาชนีย์

ติกปาจิตตีย์

[385] วิหารของสงฆ์ ภิกษุสำคัญว่าของสงฆ์ สำเร็จการนอน
แทรกแซง ต้องอาบัติปาจิตตีย์.
วิหารของสงฆ์ ภิกษุสงสัย สำเร็จการนอนแทรกแซง ต้องอาบัติ
ปาจิตตีย์.
วิหารของสงฆ์ ภิกษุสำคัญว่าของบุคคล สำเร็จการนอนแทรกแซง
ต้องอาบัติปาจิตตีย์.

ทุกกฏ

เว้นอุปจาร เตียง ตั่ง หรือทางเข้าออกได้ ภิกษุปูเองก็ดี ให้คนอื่นปู
ก็ดี ซึ่งที่นอน ต้องอาบัติทุกกฏ นั่งทับก็ดี นอนทับก็ดี ต้องอาบัติทุกกฏ.
ภิกษุปูเองก็ดี ให้คนอื่นปูก็ดี ซึ่งที่นอน ในอุปจารวิหารก็ดี ใน
โรงฉันก็ดี ในมณฑปก็ดี ใต้ต้นไม้ก็ดี ในที่แจ้งก็ดี ต้องอาบัติทุกกฏ
นั่งทับก็ดี นอนทับก็ดี ต้องอาบัติทุกกฏ.
วิหารของบุคคล ภิกษุสำคัญว่าของสงฆ์ . . . ต้องอาบัติทุกกฏ.
วิหารของบุคคล ภิกษุสงสัย ...ต้องอาบัติทุกกฏ.
วิหารของบุคคล ภิกษุสำคัญว่าของบุคคล . .. ต้องอาบัติทุกกฏ เพราะ
เป็นของส่วนตัวของผู้อื่น.
วิหารเป็นส่วนตัวของตน . . . ไม่ต้องอาบัติ

อนาปัตติวาร

[386] ภิกษุอาพาธเข้าอยู่ 1 ภิกษุถูกความหนาวหรือความร้อน
เบียดเบียนแล้วเข้าไปอยู่ 1 ภิกษุมีอันตราย 1 ภิกษุวิกลจริต 1 ภิกษุอาทิ-
กัมมิกะ 1 ไม่ต้องอาบัติแล.
ภูตคามวรรค สิกขาบทที่ 6 จบ

เสนาสนวรรค อนูปขัชชสิกขาบทที่ 6

พึงทราบวินิจฉัย ในสิกขาบทที่ 6 ดังต่อไปนี้

[แก้อรรถปฐมบัญญัติ เรื่องเข้าไปนอนแทรกแซง]

บทว่า ปลิพุทฺธนฺติ มีความว่า พวกภิกษุฉัพพัคคีย์ไปถึงก่อนขน
บาตรและจีวรไปยืนกั้นอยู่.
ข้อว่า

เถเร กิกฺขู วุฏฺฐาเปนฺติ

มีความว่า ถือเอาตามลำดับ
พรรษากล่าวว่า ท่านผู้มีอายุ (ที่นี้) ถึงแก่พวกเรา ดังนี้ แล้วให้ย้ายออก
ไปเสีย.
คำว่า

อนุปขชฺช เสยฺยํ กปฺเปนฺติ

มีความว่า พวกภิกษุฉัพพัคคีย์
เข้าไปแทรกแซงกล่าวว่า ท่านขอรับ เฉพาะที่เตียงเท่านั้น ถึงแก่พวกท่าน
ไม่ใช่วิหารทั้งหมด, บัดนี้ ที่นี้ ถึงแก่พวกกระผม ดังนี้ จัดวางเตียงและตั่ง
แล้วนั่งบ้าง นอนบ้าง กระทำการสาธยายบ้าง.
บทว่า ชานํ ได้เเก่ รู้อยู่ว่า ภิกษุนี้ไม่ควรถูกย้าย. ด้วยเหตุนั้น
นั่นเอง ในวิภังค์แห่งบทว่า ชานํ นั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสคำเป็นต้นว่า
วุฑฺโฒติ ชานาติ แปลว่า รู้อยู่ว่าเป็นพระผู้เฒ่า. จริงอยู่ ภิกษุผู้เฒ่าเป็น