เอวํ กโรนฺติ สปฺปญฺญา, เย โหนฺติ อนุกมฺปกา;

วินิวตฺตยนฺติ โสกมฺหา, สุชาโต ปิตรํ ยถาติฯ

โคณเปตวตฺถุ อฏฺฐมํฯ

9. มหาเปสการเปติวตฺถุ

[54]

‘‘คูถญฺจ มุตฺตํ รุหิรญฺจ ปุพฺพํ, ปริภุญฺชติ กิสฺส อยํ วิปาโก;

อยํ นุ กิํ กมฺมมกาสิ นารี, ยา สพฺพทา โลหิตปุพฺพภกฺขาฯ

[55]

‘‘นวานิ วตฺถานิ สุภานิ เจว, มุทูนิ สุทฺธานิ จ โลมสานิ;

ทินฺนานิ มิสฺสา กิตกา [กิฏกา (ก.)] ภวนฺติ, อยํ นุ กิํ กมฺมมกาสิ นารี’’ติฯ

[56]

‘‘ภริยา มเมสา อหู ภทนฺเต, อทายิกา มจฺฉรินี กทริยา;

สา มํ ททนฺตํ สมณพฺราหฺมณานํ, อกฺโกสติ จ ปริภาสติ จฯ

[57]

‘‘‘คูถญฺจ มุตฺตํ รุหิรญฺจ ปุพฺพํ, ปริภุญฺช ตฺวํ อสุจิํ สพฺพกาลํ;

เอตํ เต ปรโลกสฺมิํ โหตุ, วตฺถา จ เต กิฏกสมา ภวนฺตุ’;

เอตาทิสํ ทุจฺจริตํ จริตฺวา, อิธาคตา จิรรตฺตาย ขาทตี’’ติฯ

มหาเปสการเปติวตฺถุ นวมํฯ

10. ขลฺลาฏิยเปติวตฺถุ

[58]

‘‘กา นุ อนฺโตวิมานสฺมิํ, ติฏฺฐนฺตี นูปนิกฺขมิ;

อุปนิกฺขมสฺสุ ภทฺเท, ปสฺสาม ตํ พหิฏฺฐิต’’นฺติฯ

[59]

‘‘อฏฺฏียามิ หรายามิ, นคฺคา นิกฺขมิตุํ พหิ;

เกเสหมฺหิ ปฏิจฺฉนฺนา, ปุญฺญํ เม อปฺปกํ กต’’นฺติฯ

[60]

‘‘หนฺทุตฺตรียํ ททามิ เต, อิทํ ทุสฺสํ นิวาสย;

อิทํ ทุสฺสํ นิวาเสตฺวา, เอหิ นิกฺขม โสภเน;

อุปนิกฺขมสฺสุ ภทฺเท, ปสฺสาม ตํ พหิฏฺฐิต’’นฺติฯ

[61]

‘‘หตฺเถน หตฺเถ เต ทินฺนํ, น มยฺหํ อุปกปฺปติ;

เอเสตฺถุปาสโก สทฺโธ, สมฺมาสมฺพุทฺธสาวโกฯ

[62]

‘‘เอตํ อจฺฉาทยิตฺวาน, มม ทกฺขิณมาทิส;

ตถาหํ [อถาหํ (สี.)] สุขิตา เหสฺสํ, สพฺพกามสมิทฺธินี’’ติฯ

[63]

ตญฺจ เต นฺหาปยิตฺวาน, วิลิมฺเปตฺวาน วาณิชา;

วตฺเถหจฺฉาทยิตฺวาน, ตสฺสา ทกฺขิณมาทิสุํฯ

[64]

สมนนฺตรานุทฺทิฏฺเฐ [สมนนฺตรา อนุทฺทิฏฺเฐ (สฺยา. ก.)], วิปาโก อุทปชฺชถ [อุปปชฺชถ (สี. สฺยา.)];

โภชนจฺฉาทนปานียํ [โภชนจฺฉาทนํ ปานียํ (สฺยา. ก.)], ทกฺขิณาย อิทํ ผลํฯ

[65]

ตโต สุทฺธา สุจิวสนา, กาสิกุตฺตมธารินี;

หสนฺตี วิมานา นิกฺขมิ, ‘ทกฺขิณาย อิทํ ผล’’’นฺติฯ

[66]

‘‘สุจิตฺตรูปํ รุจิรํ, วิมานํ เต ปภาสติ;

เทวเต ปุจฺฉิตาจิกฺข, กิสฺส กมฺมสฺสิทํ ผล’’นฺติฯ

[67]

‘‘ภิกฺขุโน จรมานสฺส, โทณินิมฺมชฺชนิํ อหํ;

อทาสิํ อุชุภูตสฺส, วิปฺปสนฺเนน เจตสาฯ

[68]

‘‘ตสฺส กมฺมสฺส กุสลสฺส, วิปากํ ทีฆมนฺตรํ;

อนุโภมิ วิมานสฺมิํ, ตญฺจ ทานิ ปริตฺตกํฯ

[69]

‘‘อุทฺธํ จตูหิ มาเสหิ, กาลํกิริยา [กาลํกิริยา (ก.)] ภวิสฺสติ;

เอกนฺตกฏุกํ โฆรํ, นิรยํ ปปติสฺสหํฯ

[70]

[ม. นิ. 3.250, 267; อ. นิ. 3.36; เป. ว. 240, 693] ‘‘จตุกฺกณฺณํ จตุทฺวารํ, วิภตฺตํ ภาคโส มิตํ;

อโยปาการปริยนฺตํ, อยสา ปฏิกุชฺชิตํฯ

[71]

‘‘ตสฺส อโยมยา ภูมิ, ชลิตา เตชสา ยุตา;

สมนฺตา โยชนสตํ, ผริตฺวา ติฏฺฐติ สพฺพทาฯ

[72]

‘‘ตตฺถาหํ ทีฆมทฺธานํ, ทุกฺขํ เวทิสฺส เวทนํ;

ผลญฺจ ปาปกมฺมสฺส, ตสฺมา โสจามหํ ภุส’’นฺติฯ

ขลฺลาฏิยเปติวตฺถุ ทสมํฯ

11. นาคเปตวตฺถุ

[73]

‘‘ปุรโตว [ปุรโต จ (สฺยา.)] เสเตน ปเลติ หตฺถินา, มชฺเฌ ปน อสฺสตรีรเถน;

ปจฺฉา จ กญฺญา สิวิกาย นียติ, โอภาสยนฺตี ทส สพฺพโต [สพฺพโต (ก.)] ทิสาฯ

[74]

‘‘ตุมฺเห ปน มุคฺครหตฺถปาณิโน, รุทํมุขา ฉินฺนปภินฺนคตฺตา;

มนุสฺสภูตา กิมกตฺถ ปาปํ, เยนญฺญมญฺญสฺส ปิวาถ โลหิต’’นฺติฯ

[75]

‘‘ปุรโตว โย คจฺฉติ กุญฺชเรน, เสเตน นาเคน จตุกฺกเมน;

อมฺหาก ปุตฺโต อหุ เชฏฺฐโก โส [โสว เชฏฺโฐ (ก.)], ทานานิ ทตฺวาน สุขี ปโมทติฯ

[76]

‘‘โย โส มชฺเฌ อสฺสตรีรเถน, จตุพฺภิ ยุตฺเตน สุวคฺคิเตน;

อมฺหาก ปุตฺโต อหุ มชฺฌิโม โส, อมจฺฉรี ทานวตี วิโรจติฯ

[77]

‘‘ยา สา จ ปจฺฉา สิวิกาย นียติ, นารี สปญฺญา มิคมนฺทโลจนา;

อมฺหาก ธีตา อหุ สา กนิฏฺฐิกา, ภาคฑฺฒภาเคน สุขี ปโมทติฯ

[78]