9. กูฏวินิจฺฉยิกเปตวตฺถุ

[499]

‘‘มาลี กิริฏี กายูรี [เกยูรี (สี.)], คตฺตา เต จนฺทนุสฺสทา;

ปสนฺนมุขวณฺโณสิ, สูริยวณฺโณว โสภสิฯ

[500]

‘‘อมานุสา ปาริสชฺชา, เย เตเม ปริจารกา;

ทส กญฺญาสหสฺสานิ, ยา เตมา ปริจาริกา;

ตา [กา (ก.)] กมฺพุกายูรธรา, กญฺจนาเวฬภูสิตาฯ

[501]

‘‘มหานุภาโวสิ ตุวํ, โลมหํสนรูปวา;

ปิฏฺฐิมํสานิ อตฺตโน, สามํ อุกฺกจฺจ [อุกฺกฑฺฒ (สี.)] ขาทสิฯ

[502]

‘‘กิํ นุ กาเยน วาจาย, มนสา ทุกฺกุฏํ กตํ;

กิสฺส กมฺมวิปาเกน, ปิฏฺฐิมํสานิ อตฺตโน;

สามํ อุกฺกจฺจ ขาทสี’’ติฯ

[503]

‘‘อตฺตโนหํ อนตฺถาย, ชีวโลเก อจาริสํ;

เปสุญฺญมุสาวาเทน, นิกติวญฺจนาย จฯ

[504]

‘‘ตตฺถาหํ ปริสํ คนฺตฺวา, สจฺจกาเล อุปฏฺฐิเต;

อตฺถํ ธมฺมํ นิรากตฺวา [นิรํกตฺวา (ก.) นิ อา กร ตฺวา = นิรากตฺวา], อธมฺมมนุวตฺติสํฯ

[505]

‘‘เอวํ โส ขาทตตฺตานํ, โย โหติ ปิฏฺฐิมํสิโก;

ยถาหํ อชฺช ขาทามิ, ปิฏฺฐิมํสานิ อตฺตโนฯ

[506]

‘‘ตยิทํ ตยา นารท สามํ ทิฏฺฐํ, อนุกมฺปกา เย กุสลา วเทยฺยุํ;

มา เปสุณํ มา จ มุสา อภาณิ, มา โขสิ ปิฏฺฐิมํสิโก ตุว’’นฺติฯ

กูฏวินิจฺฉยิกเปตวตฺถุ นวมํฯ

10. ธาตุวิวณฺณเปตวตฺถุ

[507]

‘‘อนฺตลิกฺขสฺมิํ ติฏฺฐนฺโต, ทุคฺคนฺโธ ปูติ วายสิ;

มุขญฺจ เต กิมโย ปูติคนฺธํ, ขาทนฺติ กิํ กมฺมมกาสิ ปุพฺเพฯ

[508]

‘‘ตโต สตฺถํ คเหตฺวาน, โอกฺกนฺตนฺติ ปุนปฺปุนํ;

ขาเรน ปริปฺโผสิตฺวา, โอกฺกนฺตนฺติ ปุนปฺปุนํฯ

[509]

‘‘กิํ นุ กาเยน วาจาย, มนสา ทุกฺกฏํ กตํ;

กิสฺส กมฺมวิปาเกน, อิทํ ทุกฺขํ นิคจฺฉสี’’ติฯ

[510]

‘‘อหํ ราชคเห รมฺเม, รมณีเย คิริพฺพเช;

อิสฺสโร ธนธญฺญสฺส, สุปหูตสฺส มาริสฯ

[511]

‘‘ตสฺสายํ เม ภริยา จ, ธีตา จ สุณิสา จ เม;

ตา มาลํ อุปฺปลญฺจาปิ, ปจฺจคฺฆญฺจ วิเลปนํ;

ถูปํ หรนฺติโย วาเรสิํ, ตํ ปาปํ ปกตํ มยาฯ

[512]

‘‘ฉฬาสีติสหสฺสานิ , มยํ ปจฺจตฺตเวทนา;

ถูปปูชํ วิวณฺเณตฺวา, ปจฺจาม นิรเย ภุสํฯ

[513]

‘‘เย จ โข ถูปปูชาย, วตฺตนฺเต อรหโต มเห;

อาทีนวํ ปกาเสนฺติ, วิเวจเยถ [วิเวจยถ (สี.)] เน ตโตฯ

[514]

‘‘อิมา จ ปสฺส อายนฺติโย, มาลธารี อลงฺกตา;

มาลาวิปากํนุโภนฺติโย [อนุภวนฺติ (สี. ปี.)], สมิทฺธา จ ตา [สมิทฺธา ตา (สี. สฺยา.)] ยสสฺสินิโยฯ

[515]

‘‘ตญฺจ ทิสฺวาน อจฺเฉรํ, อพฺภุตํ โลมหํสนํ;

นโม กโรนฺติ สปฺปญฺญา, วนฺทนฺติ ตํ มหามุนิํฯ

[516]

‘‘โสหํ นูน อิโต คนฺตฺวา, โยนิํ ลทฺธาน มานุสิํ;

ถูปปูชํ กริสฺสามิ, อปฺปมตฺโต ปุนปฺปุน’’นฺติฯ

ธาตุวิวณฺณเปตวตฺถุ ทสมํฯ จูฬวคฺโค ตติโย นิฏฺฐิโตฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

อภิชฺชมาโน กุณฺฑิโย [โกณฺฑญฺโญ (สพฺพตฺถ)], รถการี ภุเสน จ;

กุมาโร คณิกา เจว, ทฺเว ลุทฺทา ปิฏฺฐิปูชนา;

วคฺโค เตน ปวุจฺจตีติฯ

4. มหาวคฺโค