‘‘ทิฏฺฐา มยา อกเตน สาธุนา, เปตา วิหญฺญนฺติ ตเถว มนุสฺสา;

กมฺมญฺจ กตฺวา สุขเวทนียํ, เทวา มนุสฺสา จ สุเข ฐิตา ปชา’’ติฯ

สุตฺตเปตวตฺถุ เอกาทสมํฯ

12. กณฺณมุณฺฑเปติวตฺถุ

[348]

‘‘โสณฺณโสปานผลกา , โสณฺณวาลุกสนฺถตา;

ตตฺถ โสคนฺธิยา วคฺคู, สุจิคนฺธา มโนรมาฯ

[349]

‘‘นานารุกฺเขหิ สญฺฉนฺนา, นานาคนฺธสเมริตา;

นานาปทุมสญฺฉนฺนา, ปุณฺฑรีกสโมตตา [สโมหตา (ก.)]ฯ

[350]

‘‘สุรภิํ สมฺปวายนฺติ, มนุญฺญา มาลุเตริตา;

หํสโกญฺจาภิรุทา จ, จกฺกวกฺกาภิกูชิตาฯ

[351]

‘‘นานาทิชคณากิณฺณา , นานาสรคณายุตา;

นานาผลธรา รุกฺขา, นานาปุปฺผธรา วนาฯ

[352]

‘‘น มนุสฺเสสุ อีทิสํ, นครํ ยาทิสํ อิทํ;

ปาสาทา พหุกา ตุยฺหํ, โสวณฺณรูปิยามยา;

ททฺทลฺลมานา อาเภนฺติ [อาภนฺติ (ก.)], สมนฺตา จตุโร ทิสาฯ

[353]

‘‘ปญฺจ ทาสิสตา ตุยฺหํ, ยา เตมา ปริจาริกา;

ตา [กา (ก.)] กมฺพุกายูรธรา [กมฺพุเกยูรธรา (สี.)], กญฺจนาเวฬภูสิตาฯ

[354]

‘‘ปลฺลงฺกา พหุกา ตุยฺหํ, โสวณฺณรูปิยามยา;

กทลิมิคสญฺฉนฺนา [กาทลิมิคสญฺฉนฺนา (สี.)], สชฺชา โคนกสนฺถตาฯ

[355]

‘‘ยตฺถ ตฺวํ วาสูปคตา, สพฺพกามสมิทฺธินี;

สมฺปตฺตายฑฺฒรตฺตาย [… รตฺติยา (ก.)], ตโต อุฏฺฐาย คจฺฉสิฯ

[356]

‘‘อุยฺยานภูมิํ คนฺตฺวาน, โปกฺขรญฺญา สมนฺตโต;

ตสฺสา ตีเร ตุวํ ฐาสิ, หริเต สทฺทเล สุเภฯ

[357]

‘‘ตโต เต กณฺณมุณฺโฑ สุนโข, องฺคมงฺคานิ ขาทติ;

ยทา จ ขายิตา อาสิ, อฏฺฐิสงฺขลิกา กตา;

โอคาหสิ โปกฺขรณิํ, โหติ กาโย ยถา ปุเรฯ

[358]

‘‘ตโต ตฺวํ องฺคปจฺจงฺคี [องฺคปจฺจงฺคา (ก.)], สุจารุ ปิยทสฺสนา;

วตฺเถน ปารุปิตฺวาน, อายาสิ มม สนฺติกํฯ

[359]

‘‘กิํ นุ กาเยน วาจาย, มนสา ทุกฺกฏํ กตํ;

กิสฺส กมฺมวิปาเกน, กณฺณมุณฺโฑ สุนโข ตวองฺคมงฺคานิ ขาทตี’’ติฯ

[360]

‘‘กิมิลายํ [กิมฺพิลายํ (สี. สฺยา.)] คหปติ, สทฺโธ อาสิ อุปาสโก;

ตสฺสาหํ ภริยา อาสิํ, ทุสฺสีลา อติจารินีฯ

[361]

‘‘โส มํ อติจรมานาย [เอวมาติจรมานาย (สฺยา. ปี.)], สามิโก เอตทพฺรวิ;

‘เนตํ ฉนฺนํ [เนตํ ฉนฺนํ น (สี.), เนตํ ฉนฺนํ เนตํ (ก.)] ปติรูปํ, ยํ ตฺวํ อติจราสิ มํ’ฯ

[362]

‘‘สาหํ โฆรญฺจ สปถํ, มุสาวาทญฺจ ภาสิสํ;

‘นาหํ ตํ อติจรามิ, กาเยน อุท เจตสาฯ

[363]

‘‘‘สจาหํ ตํ อติจรามิ, กาเยน อุท เจตสา;

กณฺณมุณฺโฑ ยํ สุนโข, องฺคมงฺคานิ ขาทตุ’ฯ

[364]

‘‘ตสฺส กมฺมสฺส วิปากํ, มุสาวาทสฺส จูภยํ;

สตฺเตว วสฺสสตานิ, อนุภูตํ ยโต หิ เม;

กณฺณมุณฺโฑ จ สุนโข, องฺคมงฺคานิ ขาทติฯ

[365]

‘‘ตฺวญฺจ เทว พหุกาโร, อตฺถาย เม อิธาคโต;

สุมุตฺตาหํ กณฺณมุณฺฑสฺส, อโสกา อกุโตภยาฯ

[366]

‘‘ตาหํ เทว นมสฺสามิ, ยาจามิ ปญฺชลีกตา;

ภุญฺช อมานุเส กาเม, รม เทว มยา สหา’’ติฯ

[367]

‘‘ภุตฺตา อมานุสา กามา, รมิโตมฺหิ ตยา สห;

ตาหํ สุภเค ยาจามิ, ขิปฺปํ ปฏินยาหิ ม’’นฺติฯ

กณฺณมุณฺฑเปติวตฺถุ ทฺวาทสมํฯ

13. อุพฺพริเปตวตฺถุ

[368]

อหุ ราชา พฺรหฺมทตฺโต, ปญฺจาลานํ รเถสโภ;

อโหรตฺตานมจฺจยา, ราชา กาลมกฺรุพฺพถ [ราชา กาลงฺกรี ตทา (สี.)]ฯ

[369]

ตสฺส อาฬาหนํ คนฺตฺวา, ภริยา กนฺทติ อุพฺพรี [อุปฺปริ (ก.)];

พฺรหฺมทตฺตํ อปสฺสนฺตี, พฺรหฺมทตฺตาติ กนฺทติฯ

[370]

อิสิ จ ตตฺถ อาคจฺฉิ, สมฺปนฺนจรโณ มุนิ;

โส จ ตตฺถ อปุจฺฉิตฺถ, เย ตตฺถ สุสมาคตาฯ

[371]

‘‘กสฺส อิทํ อาฬาหนํ, นานาคนฺธสเมริตํ;

กสฺสายํ กนฺทติ ภริยา, อิโต ทูรคตํ ปติํ;

พฺรหฺมทตฺตํ อปสฺสนฺตี, ‘พฺรหฺมทตฺตา’ติ กนฺทติ’’ฯ

[372]

เต จ ตตฺถ วิยากํสุ, เย ตตฺถ สุสมาคตา;

‘‘พฺรหฺมทตฺตสฺส ภทนฺเต [ภทฺทนฺเต (ก.)], พฺรหฺมทตฺตสฺส มาริสฯ

[373]

‘‘ตสฺส อิทํ อาฬาหนํ, นานาคนฺธสเมริตํ;

ตสฺสายํ กนฺทติ ภริยา, อิโต ทูรคตํ ปติํ;

พฺรหฺมทตฺตํ อปสฺสนฺตี, ‘พฺรหฺมทตฺตา’ติ กนฺทติ’’ฯ

[374]

‘‘ฉฬาสีติสหสฺสานิ, พฺรหฺมทตฺตสฺสนามกา;

อิมสฺมิํ อาฬาหเน ทฑฺฒา, เตสํ กมนุโสจสี’’ติฯ

[375]

‘‘โย ราชา จูฬนีปุตฺโต, ปญฺจาลานํ รเถสโภ;

ตํ ภนฺเต อนุโสจามิ, ภตฺตารํ สพฺพกามท’’นฺติฯ

[376]

‘‘สพฺเพ วาเหสุํ ราชาโน, พฺรหฺมทตฺตสฺสนามกา;

สพฺเพวจูฬนีปุตฺตา, ปญฺจาลานํ รเถสภาฯ

[377]

‘‘สพฺเพสํ อนุปุพฺเพน, มเหสิตฺตมการยิ;

กสฺมา ปุริมเก หิตฺวา, ปจฺฉิมํ อนุโสจสี’’ติฯ

[378]