5. มาฆสุตฺตํ
เอวํ เม สุตํ – เอก สมยํ ภควา ราชคเห วิหรติ คิชฺฌกูเฏ ปพฺพเตฯ อถ โข มาโฆ มาณโว เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควตา สทฺธิํ สมฺโมทิฯ สมฺโมทนียํ กถํ สารณียํ วีติสาเรตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข มาโฆ มาณโว ภควนฺตํ เอตทโวจ –
‘‘อหญฺหิ, โภ โคตม, ทายโก ทานปติ วทญฺญู ยาจโยโค; ธมฺเมน โภเค ปริเยสามิ; ธมฺเมน โภเค ปริเยสิตฺวา ธมฺมลทฺเธหิ โภเคหิ ธมฺมาธิคเตหิ เอกสฺสปิ ททามิ ทฺวินฺนมฺปิ ติณฺณมฺปิ จตุนฺนมฺปิ ปญฺจนฺนมฺปิ ฉนฺนมฺปิ สตฺตนฺนมฺปิ อฏฺฐนฺนมฺปิ นวนฺนมฺปิ ทสนฺนมฺปิ ททามิ, วีสายปิ ติํสายปิ จตฺตาลีสายปิ ปญฺญาสายปิ ททามิ, สตสฺสปิ ททามิ, ภิยฺโยปิ ททามิฯ กจฺจาหํ, โภ โคตม, เอวํ ททนฺโต เอวํ ยชนฺโต พหุํ ปุญฺญํ ปสวามี’’ติ ?
‘‘ตคฺฆ ตฺวํ, มาณว, เอวํ ททนฺโต เอวํ ยชนฺโต พหุํ ปุญฺญํ ปสวสิฯ โย โข, มาณว, ทายโก ทานปติ วทญฺญู ยาจโยโค; ธมฺเมน โภเค ปริเยสติ; ธมฺเมน โภเค ปริเยสิตฺวา ธมฺมลทฺเธหิ โภเคหิ ธมฺมาธิคเตหิ เอกสฺสปิ ททาติ…เป.… สตสฺสปิ ททาติ, ภิยฺโยปิ ททาติ, พหุํ โส ปุญฺญํ ปสวตี’’ติฯ อถ โข มาโฆ มาณโว ภควนฺตํ คาถาย อชฺฌภาสิ –
[491]
‘‘ปุจฺฉามหํ โคตมํ วทญฺญุํ, (อิติ มาโฆ มาณโว)
กาสายวาสิํ อคหํ [อคิหํ (สี.), อเคหํ (ปี.)] จรนฺตํ;
โย ยาจโยโค ทานปติ [ทานปตี (สี. สฺยา. ปี.)] คหฏฺโฐ, ปุญฺญตฺถิโก [ปุญฺญเปโข (สี. ปี. ก.)] ยชติ ปุญฺญเปกฺโข;
ททํ ปเรสํ อิธ อนฺนปานํ, กถํ หุตํ ยชมานสฺส สุชฺเฌ’’ฯ
[492]
‘‘โย ยาจโยโค ทานปติ คหฏฺโฐ, (มาฆาติ ภควา)
ปุญฺญตฺถิโก ยชติ ปุญฺญเปกฺโข;
ททํ ปเรสํ อิธ อนฺนปานํ, อาราธเย ทกฺขิเณยฺเยภิ ตาทิ’’ฯ
[493]
‘‘โย ยาจโยโค ทานปติ คหฏฺโฐ, (อิติ มาโฆ มาณโว)
ปุญฺญตฺถิโก ยชติ ปุญฺญเปกฺโข;
ททํ ปเรสํ อิธ อนฺนปานํ, อกฺขาหิ เม ภควา ทกฺขิเณยฺเย’’ฯ
[494]
‘‘เย เว อสตฺตา [อลคฺคา (สฺยา.)] วิจรนฺติ โลเก, อกิญฺจนา เกวลิโน ยตตฺตา;
กาเลน เตสุ หพฺยํ ปเวจฺเฉ, โย พฺราหฺมโณ ปุญฺญเปกฺโข ยเชถฯ
[495]
‘‘เย สพฺพสํโยชนพนฺธนจฺฉิทา, ทนฺตา วิมุตฺตา อนีฆา นิราสา;
กาเลน เตสุ หพฺยํ ปเวจฺเฉ, โย พฺราหฺมโณ ปุญฺญเปกฺโข ยเชถฯ
[496]
‘‘เย สพฺพสํโยชนวิปฺปมุตฺตา, ทนฺตา วิมุตฺตา อนีฆา นิราสา;
กาเลน เตสุ หพฺยํ ปเวจฺเฉ, โย พฺราหฺมโณ ปุญฺญเปกฺโข ยเชถฯ
[497]
‘‘ราคญฺจ โทสญฺจ ปหาย โมหํ, ขีณาสวา วูสิตพฺรหฺมจริยา;
กาเลน เตสุ หพฺยํ ปเวจฺเฉ, โย พฺราหฺมโณ ปุญฺญเปกฺโข ยเชถฯ
[498]
‘‘เยสุ น มายา วสติ น มาโน, ขีณาสวา วูสิตพฺรหฺมจริยา;
กาเลน เตสุ หพฺยํ ปเวจฺเฉ, โย พฺราหฺมโณ ปุญฺญเปกฺโข ยเชถฯ
[499]
‘‘เย วีตโลภา อมมา นิราสา, ขีณาสวา วูสิตพฺรหฺมจริยา;
กาเลน เตสุ หพฺยํ ปเวจฺเฉ, โย พฺราหฺมโณ ปุญฺญเปกฺโข ยเชถฯ
[500]
‘‘เย เว น ตณฺหาสุ อุปาติปนฺนา, วิตเรยฺย โอฆํ อมมา จรนฺติ;
กาเลน เตสุ หพฺยํ ปเวจฺเฉ, โย พฺราหฺมโณ ปุญฺญเปกฺโข ยเชถฯ
[501]
‘‘เยสํ ตณฺหา นตฺถิ กุหิญฺจิ โลเก, ภวาภวาย อิธ วา หุรํ วา;
กาเลน เตสุ หพฺยํ ปเวจฺเฉ, โย พฺราหฺมโณ ปุญฺญเปกฺโข ยเชถฯ
[502]
‘‘เย กาเม หิตฺวา อคหา จรนฺติ, สุสญฺญตตฺตา ตสรํว อุชฺชุํ;
กาเลน เตสุ หพฺยํ ปเวจฺเฉ, โย พฺราหฺมโณ ปุญฺญเปกฺโข ยเชถฯ
[503]
‘‘เย วีตราคา สุสมาหิตินฺทฺริยา, จนฺโทว ราหุคฺคหณา ปมุตฺตา;
กาเลน เตสุ หพฺยํ ปเวจฺเฉ, โย พฺราหฺมโณ ปุญฺญเปกฺโข ยเชถฯ
[504]
‘‘สมิตาวิโน วีตราคา อโกปา, เยสํ คตี นตฺถิธ วิปฺปหาย;
กาเลน เตสุ หพฺยํ ปเวจฺเฉ, โย พฺราหฺมโณ ปุญฺญเปกฺโข ยเชถฯ
[505]
‘‘ชหิตฺวา ชาติมรณํ อเสสํ, กถํกถิํ สพฺพมุปาติวตฺตา;
กาเลน เตสุ หพฺยํ ปเวจฺเฉ, โย พฺราหฺมโณ ปุญฺญเปกฺโข ยเชถฯ
[506]
‘‘เย อตฺตทีปา วิจรนฺติ โลเก, อกิญฺจนา สพฺพธิ วิปฺปมุตฺตา;
กาเลน เตสุ หพฺยํ ปเวจฺเฉ, โย พฺราหฺมโณ ปุญฺญเปกฺโข ยเชถฯ
[507]
‘‘เย เหตฺถ ชานนฺติ ยถา ตถา อิทํ, อยมนฺติมา นตฺถิ ปุนพฺภโวติ;
กาเลน เตสุ หพฺยํ ปเวจฺเฉ, โย พฺราหฺมโณ ปุญฺญเปกฺโข ยเชถฯ
[508]
‘‘โย เวทคู ฌานรโต สตีมา, สมฺโพธิปตฺโต สรณํ พหูนํ;
กาเลน ตมฺหิ หพฺยํ ปเวจฺเฉ, โย พฺราหฺมโณ ปุญฺญเปกฺโข ยเชถ’’ฯ
[509]
‘‘อทฺธา อโมฆา มม ปุจฺฉนา อหุ, อกฺขาสิ เม ภควา ทกฺขิเณยฺเย;
ตฺวญฺเหตฺถ ชานาสิ ยถา ตถา อิทํ, ตถา หิ เต วิทิโต เอส ธมฺโมฯ
[510]
‘‘โย ยาจโยโค ทานปติ คหฏฺโฐ, (อิติ มาโฆ มาณโว)
ปุญฺญตฺถิโก ยชติ ปุญฺญเปกฺโข;
ททํ ปเรสํ อิธ อนฺนปานํ,
อกฺขาหิ เม ภควา ยญฺญสมฺปทํ’’ฯ
[511]
‘‘ยชสฺสุ ยชมาโน มาฆาติ ภควา, สพฺพตฺถ จ วิปฺปสาเทหิ จิตฺตํ;
อารมฺมณํ ยชมานสฺส ยญฺโญ, เอตฺถปฺปติฏฺฐาย ชหาติ โทสํฯ
[512]
‘‘โส วีตราโค ปวิเนยฺย โทสํ, เมตฺตํ จิตฺตํ ภาวยมปฺปมาณํ;
รตฺตินฺทิวํ สตตมปฺปมตฺโต, สพฺพา ทิสา ผรติ อปฺปมญฺญํ’’ฯ
[513]
‘‘โก สุชฺฌติ มุจฺจติ พชฺฌตี จ, เกนตฺตนา คจฺฉติ [เกนตฺเถนา คจฺฉติ (ก.)] พฺรหฺมโลกํ;
อชานโต เม มุนิ พฺรูหิ ปุฏฺโฐ, ภควา หิ เม สกฺขิ พฺรหฺมชฺชทิฏฺโฐ;
ตุวญฺหิ โน พฺรหฺมสโมสิ สจฺจํ, กถํ อุปปชฺชติ พฺรหฺมโลกํ ชุติม’’ฯ
[514]
‘‘โย ยชติ ติวิธํ ยญฺญสมฺปทํ, (มาฆาติ ภควา)
อาราธเย ทกฺขิเณยฺเยภิ ตาทิ;
เอวํ ยชิตฺวา สมฺมา ยาจโยโค,
อุปปชฺชติ พฺรหฺมโลกนฺติ พฺรูมี’’ติฯ
เอวํ วุตฺเต, มาโฆ มาณโว ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘อภิกฺกนฺตํ, โภ โคตม…เป.… อชฺชตคฺเค ปาณุเปตํ สรณํ คต’’นฺติฯ
มาฆสุตฺตํ ปญฺจมํ นิฏฺฐิตํฯ
6. สภิยสุตฺตํ
เอวํ เม สุตํ – เอกํ สมยํ ภควา ราชคเห วิหรติ เวฬุวเน กลนฺทกนิวาเปฯ เตน โข ปน สมเยน สภิยสฺส ปริพฺพาชกสฺส ปุราณสาโลหิตาย เทวตาย ปญฺหา อุทฺทิฏฺฐา โหนฺติ – ‘‘โย เต, สภิย, สมโณ วา พฺราหฺมโณ วา อิเม ปญฺเห ปุฏฺโฐ พฺยากโรติ ตสฺส สนฺติเก พฺรหฺมจริยํ จเรยฺยาสี’’ติฯ
อถ โข สภิโย ปริพฺพาชโก ตสฺสา เทวตาย สนฺติเก เต ปญฺเห อุคฺคเหตฺวา เย เต สมณพฺราหฺมณา สงฺฆิโน คณิโน คณาจริยา ญาตา ยสสฺสิโน ติตฺถกรา สาธุสมฺมตา พหุชนสฺส, เสยฺยถิทํ – ปูรโณ กสฺสโป มกฺขลิโคสาโล อชิโต เกสกมฺพโล ปกุโธ [กกุโธ (สี.) ปกุทฺโธ (สฺยา. กํ.)] กจฺจาโน สญฺจโย [สญฺชโย (สี. สฺยา. กํ. ปี.)] เพลฏฺฐปุตฺโต [เพลฺลฏฺฐิปุตฺโต (สี. ปี.), เวฬฏฺฐปุตฺโต (สฺยา.)] นิคณฺโฐ นาฏปุตฺโต [นาตปุตฺโต (สี. ปี.)], เต อุปสงฺกมิตฺวา เต ปญฺเห ปุจฺฉติฯ
