‘‘อจฺเฉจฺฉิ [อเฉชฺชิ (ก.)] ตณฺหํ อิธ นามรูเป, (อิติ ภควา)

กณฺหสฺส [ตณฺหาย (ก.)] โสตํ ทีฆรตฺตานุสยิตํ;

อตาริ ชาติํ มรณํ อเสสํ,’’

อิจฺจพฺรวี ภควา ปญฺจเสฏฺโฐฯ

[358]

‘‘เอส สุตฺวา ปสีทามิ, วโจ เต อิสิสตฺตม;

อโมฆํ กิร เม ปุฏฺฐํ, น มํ วญฺเจสิ พฺราหฺมโณฯ

[359]

‘‘ยถาวาที ตถาการี, อหุ พุทฺธสฺส สาวโก;

อจฺฉิทา มจฺจุโน ชาลํ, ตตํ มายาวิโน ทฬฺหํฯ

[360]

‘‘อทฺทสา ภควา อาทิํ, อุปาทานสฺส กปฺปิโย;

อจฺจคา วต กปฺปายโน, มจฺจุเธยฺยํ สุทุตฺตร’’นฺติฯ

นิคฺโรธกปฺปสุตฺตํ ทฺวาทสมํ นิฏฺฐิตํฯ

13. สมฺมาปริพฺพาชนียสุตฺตํ

[361]

‘‘ปุจฺฉามิ มุนิํ ปหูตปญฺญํ,

ติณฺณํ ปารงฺคตํ ปรินิพฺพุตํ ฐิตตฺตํ;

นิกฺขมฺม ฆรา ปนุชฺช กาเม, กถํ ภิกฺขุ

สมฺมา โส โลเก ปริพฺพเชยฺย’’ฯ

[362]

‘‘ยสฺส มงฺคลา สมูหตา, (อิติ ภควา)

อุปฺปาตา สุปินา จ ลกฺขณา จ;

โส มงฺคลโทสวิปฺปหีโน,

สมฺมา โส โลเก ปริพฺพเชยฺยฯ

[363]

‘‘ราคํ วินเยถ มานุเสสุ, ทิพฺเพสุ กาเมสุ จาปิ ภิกฺขุ;

อติกฺกมฺม ภวํ สเมจฺจ ธมฺมํ, สมฺมา โส โลเก ปริพฺพเชยฺยฯ

[364]

‘‘วิปิฏฺฐิกตฺวาน เปสุณานิ, โกธํ กทริยํ ชเหยฺย ภิกฺขุ;

อนุโรธวิโรธวิปฺปหีโน, สมฺมา โส โลเก ปริพฺพเชยฺยฯ

[365]

‘‘หิตฺวาน ปิยญฺจ อปฺปิยญฺจ, อนุปาทาย อนิสฺสิโต กุหิญฺจิ;

สํโยชนิเยหิ วิปฺปมุตฺโต, สมฺมา โส โลเก ปริพฺพเชยฺยฯ

[366]

‘‘น โส อุปธีสุ สารเมติ, อาทาเนสุ วิเนยฺย ฉนฺทราคํ;

โส อนิสฺสิโต อนญฺญเนยฺโย, สมฺมา โส โลเก ปริพฺพเชยฺยฯ

[367]

‘‘วจสา มนสา จ กมฺมุนา จ, อวิรุทฺโธ สมฺมา วิทิตฺวา ธมฺมํ;

นิพฺพานปทาภิปตฺถยาโน, สมฺมา โส โลเก ปริพฺพเชยฺยฯ

[368]

‘‘โย วนฺทติ มนฺติ นุณฺณเมยฺย [นุนฺนเมยฺย (?)], อกฺกุฏฺโฐปิ น สนฺธิเยถ ภิกฺขุ;

ลทฺธา ปรโภชนํ น มชฺเช, สมฺมา โส โลเก ปริพฺพเชยฺยฯ

[369]

‘‘โลภญฺจ ภวญฺจ วิปฺปหาย, วิรโต เฉทนพนฺธนา จ [เฉทนพนฺธนโต (สี. สฺยา.)] ภิกฺขุ;

โส ติณฺณกถํกโถ วิสลฺโล, สมฺมา โส โลเก ปริพฺพเชยฺยฯ

[370]

‘‘สารุปฺปํ อตฺตโน วิทิตฺวา, โน จ ภิกฺขุ หิํเสยฺย กญฺจิ โลเก;

ยถา ตถิยํ วิทิตฺวา ธมฺมํ, สมฺมา โส โลเก ปริพฺพเชยฺยฯ

[371]

‘‘ยสฺสานุสยา น สนฺติ เกจิ, มูลา จ [มูลา (สี. สฺยา.)] อกุสลา สมูหตาเส;

โส นิราโส [นิราสโย (สี.), นิราสโส (สฺยา.)] อนาสิสาโน [อนาสยาโน (สี. ปี.), อนาสสาโน (สฺยา.)], สมฺมา โส โลเก ปริพฺพเชยฺยฯ

[372]

‘‘อาสวขีโณ ปหีนมาโน, สพฺพํ ราคปถํ อุปาติวตฺโต;

ทนฺโต ปรินิพฺพุโต ฐิตตฺโต, สมฺมา โส โลเก ปริพฺพเชยฺยฯ

[373]

‘‘สทฺโธ สุตวา นิยามทสฺสี, วคฺคคเตสุ น วคฺคสาริ ธีโร;

โลภํ โทสํ วิเนยฺย ปฏิฆํ, สมฺมา โส โลเก ปริพฺพเชยฺยฯ

[374]

‘‘สํสุทฺธชิโน วิวฏฺฏจฺฉโท, ธมฺเมสุ วสี ปารคู อเนโช;

สงฺขารนิโรธญาณกุสโล , สมฺมา โส โลเก ปริพฺพเชยฺยฯ

[375]

‘‘อตีเตสุ อนาคเตสุ จาปิ, กปฺปาตีโต อติจฺจสุทฺธิปญฺโญ;

สพฺพายตเนหิ วิปฺปมุตฺโต, สมฺมา โส โลเก ปริพฺพเชยฺยฯ

[376]

‘‘อญฺญาย ปทํ สเมจฺจ ธมฺมํ, วิวฏํ ทิสฺวาน ปหานมาสวานํ;

สพฺพุปธีนํ ปริกฺขยาโน [ปริกฺขยา (ปี.)], สมฺมา โส โลเก ปริพฺพเชยฺย’’ฯ

[377]

‘‘อทฺธา หิ ภควา ตเถว เอตํ, โย โส เอวํวิหารี ทนฺโต ภิกฺขุ;

สพฺพสํโยชนโยควีติวตฺโต [สพฺพสํโยชนิเย จ วีติวตฺโต (สี. สฺยา. ปี.)], สมฺมา โส โลเก ปริพฺพเชยฺยา’’ติฯ

สมฺมาปริพฺพาชนียสุตฺตํ เตรสมํ นิฏฺฐิตํฯ

14. ธมฺมิกสุตฺตํ

เอวํ เม สุตํ – เอกํ สมยํ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ อถ โข ธมฺมิโก อุปาสโก ปญฺจหิ อุปาสกสเตหิ สทฺธิํ เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข ธมฺมิโก อุปาสโก ภควนฺตํ คาถาหิ อชฺฌภาสิ –

[378]

‘‘ปุจฺฉามิ ตํ โคตม ภูริปญฺญ, กถํกโร สาวโก สาธุ โหติ;

โย วา อคารา อนคารเมติ, อคาริโน วา ปนุปาสกาเสฯ

[379]

‘‘ตุวญฺหิ โลกสฺส สเทวกสฺส, คติํ ปชานาสิ ปรายณญฺจ;

น จตฺถิ ตุลฺโย นิปุณตฺถทสฺสี, ตุวญฺหิ พุทฺธํ ปวรํ วทนฺติฯ

[380]

‘‘สพฺพํ ตุวํ ญาณมเวจฺจ ธมฺมํ, ปกาเสสิ สตฺเต อนุกมฺปมาโน;

วิวฏฺฏจฺฉโทสิ สมนฺตจกฺขุ, วิโรจสิ วิมโล สพฺพโลเกฯ

[381]

‘‘อาคญฺฉิ เต สนฺติเก นาคราชา, เอราวโณ นาม ชิโนติ สุตฺวา;

โสปิ ตยา มนฺตยิตฺวาชฺฌคมา, สาธูติ สุตฺวาน ปตีตรูโปฯ

[382]