เมนู

‘‘อิติ เหตํ วิชานาม, เอกาทสโม โส ปราภโว;

ทฺวาทสมํ ภควา พฺรูหิ, กิํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ

[114]

‘‘อปฺปโภโค มหาตณฺโห, ขตฺติเย ชายเต กุเล;

โส จ รชฺชํ ปตฺถยติ, ตํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ

[115]

‘‘เอเต ปราภเว โลเก, ปณฺฑิโต สมเวกฺขิย;

อริโย ทสฺสนสมฺปนฺโน, ส โลกํ ภชเต สิว’’นฺติฯ

ปราภวสุตฺตํ ฉฏฺฐํ นิฏฺฐิตํฯ

7. วสลสุตฺตํ

เอวํ เม สุตํ – เอกํ สมยํ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ อถ โข ภควา ปุพฺพณฺหสมยํ นิวาเสตฺวา ปตฺตจีวรมาทาย สาวตฺถิํ ปิณฺฑาย ปาวิสิฯ เตน โข ปน สมเยน อคฺคิกภารทฺวาชสฺส พฺราหฺมณสฺส นิเวสเน อคฺคิ ปชฺชลิโต โหติ อาหุติ ปคฺคหิตาฯ อถ โข ภควา สาวตฺถิยํ สปทานํ ปิณฺฑาย จรมาโน เยน อคฺคิกภารทฺวาชสฺส พฺราหฺมณสฺส นิเวสนํ เตนุปสงฺกมิฯ

อทฺทสา โข อคฺคิกภารทฺวาโช พฺราหฺมโณ ภควนฺตํ ทูรโตว อาคจฺฉนฺตํฯ ทิสฺวาน ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘ตตฺเรว [อตฺเรว (สฺยา. ก.)], มุณฺฑก; ตตฺเรว, สมณก; ตตฺเรว, วสลก ติฏฺฐาหี’’ติฯ

เอวํ วุตฺเต, ภควา อคฺคิกภารทฺวาชํ พฺราหฺมณํ เอตทโวจ – ‘‘ชานาสิ ปน ตฺวํ, พฺราหฺมณ, วสลํ วา วสลกรเณ วา ธมฺเม’’ติ? ‘‘น ขฺวาหํ, โภ โคตม, ชานามิ วสลํ วา วสลกรเณ วา ธมฺเม; สาธุ เม ภวํ โคตโม ตถา ธมฺมํ เทเสตุ, ยถาหํ ชาเนยฺยํ วสลํ วา วสลกรเณ วา ธมฺเม’’ติฯ ‘‘เตน หิ, พฺราหฺมณ, สุณาหิ, สาธุกํ มนสิ กโรหิ; ภาสิสฺสามี’’ติฯ ‘‘เอวํ, โภ’’ติ โข อคฺคิกภารทฺวาโช พฺราหฺมโณ ภควโต ปจฺจสฺโสสิฯ ภควา เอตทโวจ –

[116]

‘‘โกธโน อุปนาหี จ, ปาปมกฺขี จ โย นโร;

วิปนฺนทิฏฺฐิ มายาวี, ตํ ชญฺญา วสโล อิติฯ

[117]

‘‘เอกชํ วา ทฺวิชํ [ทิชํ (ปี.)] วาปิ, โยธ ปาณํ วิหิํสติ;

ยสฺส ปาเณ ทยา นตฺถิ, ตํ ชญฺญา วสโล อิติฯ

[118]

‘‘โย หนฺติ ปริรุนฺธติ [อุปรุนฺเธติ (สฺยา.), อุปรุนฺธติ (ก.)], คามานิ นิคมานิ จ;

นิคฺคาหโก [นิคฺฆาตโก (?)] สมญฺญาโต, ตํ ชญฺญา วสโล อิติฯ

[119]

‘‘คาเม วา ยทิ วา รญฺเญ, ยํ ปเรสํ มมายิตํ;

เถยฺยา อทินฺนมาเทติ [อทินฺนํ อาทิยติ (สี. ปี.)], ตํ ชญฺญา วสโล อิติฯ

[120]

‘‘โย หเว อิณมาทาย, จุชฺชมาโน [ภุญฺชมาโน (?)] ปลายติ;

น หิ เต อิณมตฺถีติ, ตํ ชญฺญา วสโล อิติฯ

[121]

‘‘โย เว กิญฺจิกฺขกมฺยตา, ปนฺถสฺมิํ วชนฺตํ ชนํ;

หนฺตฺวา กิญฺจิกฺขมาเทติ, ตํ ชญฺญา วสโล อิติฯ

[122]

‘‘อตฺตเหตุ ปรเหตุ, ธนเหตุ จ [ธนเหตุ ว (ก.)] โย นโร;

สกฺขิปุฏฺโฐ มุสา พฺรูติ, ตํ ชญฺญา วสโล อิติฯ

[123]

‘‘โย ญาตีนํ สขีนํ วา, ทาเรสุ ปฏิทิสฺสติ;

สาหสา [สหสา (สี. สฺยา.)] สมฺปิเยน วา, ตํ ชญฺญา วสโล อิติฯ

[124]

‘‘โย มาตรํ ปิตรํ วา, ชิณฺณกํ คตโยพฺพนํ;

ปหุ สนฺโต น ภรติ, ตํ ชญฺญา วสโล อิติฯ

[125]

‘‘โย มาตรํ ปิตรํ วา, ภาตรํ ภคินิํ สสุํ;

หนฺติ โรเสติ วาจาย, ตํ ชญฺญา วสโล อิติฯ

[126]

‘‘โย อตฺถํ ปุจฺฉิโต สนฺโต, อนตฺถมนุสาสติ;

ปฏิจฺฉนฺเนน มนฺเตติ, ตํ ชญฺญา วสโล อิติฯ

[127]

‘‘โย กตฺวา ปาปกํ กมฺมํ, มา มํ ชญฺญาติ อิจฺฉติ [วิภ. 894 ปสฺสิตพฺพํ];

โย ปฏิจฺฉนฺนกมฺมนฺโต, ตํ ชญฺญา วสโล อิติฯ

[128]

‘‘โย เว ปรกุลํ คนฺตฺวา, ภุตฺวาน [สุตฺวา จ (สฺยา. ก.)] สุจิโภชนํ;

อาคตํ นปฺปฏิปูเชติ, ตํ ชญฺญา วสโล อิติฯ

[129]

‘‘โย พฺราหฺมณํ สมณํ วา, อญฺญํ วาปิ วนิพฺพกํ;

มุสาวาเทน วญฺเจติ, ตํ ชญฺญา วสโล อิติฯ

[130]

‘‘โย พฺราหฺมณํ สมณํ วา, ภตฺตกาเล อุปฏฺฐิเต;

โรเสติ วาจา น จ เทติ, ตํ ชญฺญา วสโล อิติฯ

[131]

‘‘อสตํ โยธ ปพฺรูติ, โมเหน ปลิคุณฺฐิโต;

กิญฺจิกฺขํ นิชิคีสาโน [นิชิคิํสาโน (สี. สฺยา. กํ. ปี.)], ตํ ชญฺญา วสโล อิติฯ

[132]

‘‘โย จตฺตานํ สมุกฺกํเส, ปเร จ มวชานาติ [มวชานติ (สี. สฺยา. ปี.)];

นิหีโน เสน มาเนน, ตํ ชญฺญา วสโล อิติฯ

[133]

‘‘โรสโก กทริโย จ, ปาปิจฺโฉ มจฺฉรี สโฐ;

อหิริโก อโนตฺตปฺปี, ตํ ชญฺญา วสโล อิติฯ

[134]

‘‘โย พุทฺธํ ปริภาสติ, อถ วา ตสฺส สาวกํ;

ปริพฺพาชํ [ปริพฺพชํ (ก.), ปริพฺพาชกํ (สฺยา. กํ.)] คหฏฺฐํ วา, ตํ ชญฺญา วสโล อิติฯ

[135]

‘‘โย เว อนรหํ [อนรหา (สี. ปี.)] สนฺโต, อรหํ ปฏิชานาติ [ปฏิชานติ (สี. สฺยา. ปี.)];

โจโร สพฺรหฺมเก โลเก, เอโส โข วสลาธโมฯ

[136]

‘‘เอเต โข วสลา วุตฺตา, มยา เยเต ปกาสิตา;

ชจฺจา วสโล โหติ, น ชจฺจา โหติ พฺราหฺมโณ;

กมฺมุนา [กมฺมนา (สี. ปี.)] วสโล โหติ, กมฺมุนา โหติ พฺราหฺมโณฯ

[137]

‘‘ตทมินาปิ ชานาถ, ยถาเมทํ [ยถาเปทํ (ก.)] นิทสฺสนํ;

จณฺฑาลปุตฺโต โสปาโก [สปาโก (?)], มาตงฺโค อิติ วิสฺสุโตฯ

[138]

‘‘โส ยสํ ปรมํ ปตฺโต [โส ยสปฺปรมปฺปตฺโต (สฺยา. ก.)], มาตงฺโค ยํ สุทุลฺลภํ;

อาคจฺฉุํ ตสฺสุปฏฺฐานํ, ขตฺติยา พฺราหฺมณา พหูฯ

[139]

‘‘เทวยานํ อภิรุยฺห, วิรชํ โส มหาปถํ;

กามราคํ วิราเชตฺวา, พฺรหฺมโลกูปโค อหุ;

น นํ ชาติ นิวาเรสิ, พฺรหฺมโลกูปปตฺติยาฯ

[140]

‘‘อชฺฌายกกุเล ชาตา, พฺราหฺมณา มนฺตพนฺธวา;

เต จ ปาเปสุ กมฺเมสุ, อภิณฺหมุปทิสฺสเรฯ

[141]

‘‘ทิฏฺเฐว ธมฺเม คารยฺหา, สมฺปราเย จ ทุคฺคติ;

น เน ชาติ นิวาเรติ, ทุคฺคตฺยา [ทุคฺคจฺจา (สี. สฺยา. กํ. ปี.)] ครหาย วาฯ

[142]

‘‘น ชจฺจา วสโล โหติ, น ชจฺจา โหติ พฺราหฺมโณ;

กมฺมุนา วสโล โหติ, กมฺมุนา โหติ พฺราหฺมโณ’’ติฯ

เอวํ วุตฺเต, อคฺคิกภารทฺวาโช พฺราหฺมโณ ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘อภิกฺกนฺตํ, โภ โคตม…เป.… อุปาสกํ มํ ภวํ โคตโม ธาเรตุ อชฺชตคฺเค ปาณุเปตํ สรณํ คต’’นฺติฯ

วสลสุตฺตํ สตฺตมํ นิฏฺฐิตํฯ

8. เมตฺตสุตฺตํ

[143]

กรณียมตฺถกุสเลน, ยนฺต สนฺตํ ปทํ อภิสเมจฺจ;

สกฺโก อุชู จ สุหุชู [สูชู (สี.)] จ, สูวโจ จสฺส มุทุ อนติมานีฯ

[144]

สนฺตุสฺสโก จ สุภโร จ, อปฺปกิจฺโจ จ สลฺลหุกวุตฺติ;

สนฺตินฺทฺริโย จ นิปโก จ, อปฺปคพฺโภ กุเลสฺวนนุคิทฺโธฯ

[145]