6. ปราภวสุตฺตํ

เอวํ เม สุตํ – เอกํ สมยํ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ อถ โข อญฺญตรา เทวตา อภิกฺกนฺตาย รตฺติยา อภิกฺกนฺตวณฺณา เกวลกปฺปํ เชตวนํ โอภาเสตฺวา เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ อฏฺฐาสิฯ เอกมนฺตํ ฐิตา โข สา เทวตา ภควนฺตํ คาถาย อชฺฌภาสิ –

[91]

‘‘ปราภวนฺตํ ปุริสํ, มยํ ปุจฺฉาม โคตม [โคตมํ (สี. สฺยา.)];

ภควนฺตํ [ภวนฺตํ (สฺยา. ก.)] ปุฏฺฐุมาคมฺม, กิํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ

[92]

‘‘สุวิชาโน ภวํ โหติ, สุวิชาโน [ทุวิชาโน (สฺยา. ก.)] ปราภโว;

ธมฺมกาโม ภวํ โหติ, ธมฺมเทสฺสี ปราภโว’’ฯ

[93]

‘‘อิติ เหตํ วิชานาม, ปฐโม โส ปราภโว;

ทุติยํ ภควา พฺรูหิ, กิํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ

[94]

‘‘อสนฺตสฺส ปิยา โหนฺติ, สนฺเต น กุรุเต ปิยํ;

อสตํ ธมฺมํ โรเจติ, ตํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ

[95]

‘‘อิติ เหตํ วิชานาม, ทุติโย โส ปราภโว;

ตติยํ ภควา พฺรูหิ, กิํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ

[96]

‘‘นิทฺทาสีลี สภาสีลี, อนุฏฺฐาตา จ โย นโร;

อลโส โกธปญฺญาโณ, ตํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ

[97]

‘‘อิติ เหตํ วิชานาม, ตติโย โส ปราภโว;

จตุตฺถํ ภควา พฺรูหิ, กิํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ

[98]

‘‘โย มาตรํ [โย มาตรํ วา (สี. สฺยา. กํ. ปี.)] ปิตรํ วา, ชิณฺณกํ คตโยพฺพนํ;

ปหุ สนฺโต น ภรติ, ตํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ

[99]

‘‘อิติ เหตํ วิชานาม, จตุตฺโถ โส ปราภโว;

ปญฺจมํ ภควา พฺรูหิ, กิํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ

[100]

‘‘โย พฺราหฺมณํ [โย พฺราหฺมณํ วา (สี. สฺยา. กํ. ปี.)] สมณํ วา, อญฺญํ วาปิ วนิพฺพกํ;

มุสาวาเทน วญฺเจติ, ตํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ

[101]

‘‘อิติ เหตํ วิชานาม, ปญฺจโม โส ปราภโว;

ฉฏฺฐมํ ภควา พฺรูหิ, กิํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ

[102]

‘‘ปหูตวิตฺโต ปุริโส, สหิรญฺโญ สโภชโน;

เอโก ภุญฺชติ สาทูนิ, ตํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ

[103]

‘‘อิติ เหตํ วิชานาม, ฉฏฺฐโม โส ปราภโว;

สตฺตมํ ภควา พฺรูหิ, กิํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ

[104]

‘‘ชาติตฺถทฺโธ ธนตฺถทฺโธ, โคตฺตตฺถทฺโธ จ โย นโร;

สญฺญาติํ อติมญฺเญติ, ตํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ

[105]

‘‘อิติ เหตํ วิชานาม, สตฺตโม โส ปราภโว;

อฏฺฐมํ ภควา พฺรูหิ, กิํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ

[106]

‘‘อิตฺถิธุตฺโต สุราธุตฺโต, อกฺขธุตฺโต จ โย นโร;

ลทฺธํ ลทฺธํ วินาเสติ, ตํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ

[107]

‘‘อิติ เหตํ วิชานาม, อฏฺฐโม โส ปราภโว;

นวมํ ภควา พฺรูหิ, กิํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ

[108]

‘‘เสหิ ทาเรหิ อสนฺตุฏฺโฐ [ทาเรหฺยสนฺตุฏฺโฐ (ก.)], เวสิยาสุ ปทุสฺสติ [ปทิสฺสติ (สี.)];

ทุสฺสติ [ทิสฺสติ (สี. ปี.)] ปรทาเรสุ, ตํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ

[109]

‘‘อิติ เหตํ วิชานาม, นวโม โส ปราภโว;

ทสมํ ภควา พฺรูหิ, กิํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ

[110]

‘‘อตีตโยพฺพโน โปโส, อาเนติ ติมฺพรุตฺถนิํ;

ตสฺสา อิสฺสา น สุปติ, ตํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ

[111]

‘‘อิติ เหตํ วิชานาม, ทสโม โส ปราภโว;

เอกาทสมํ ภควา พฺรูหิ, กิํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ

[112]

‘‘อิตฺถิํ โสณฺฑิํ วิกิรณิํ, ปุริสํ วาปิ ตาทิสํ;

อิสฺสริยสฺมิํ ฐเปติ [ฐาเปติ (สี. ปี.), ถเปติ (ก.)], ตํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ

[113]

‘‘อิติ เหตํ วิชานาม, เอกาทสโม โส ปราภโว;

ทฺวาทสมํ ภควา พฺรูหิ, กิํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ

[114]

‘‘อปฺปโภโค มหาตณฺโห, ขตฺติเย ชายเต กุเล;

โส จ รชฺชํ ปตฺถยติ, ตํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ

[115]

‘‘เอเต ปราภเว โลเก, ปณฺฑิโต สมเวกฺขิย;

อริโย ทสฺสนสมฺปนฺโน, ส โลกํ ภชเต สิว’’นฺติฯ

ปราภวสุตฺตํ ฉฏฺฐํ นิฏฺฐิตํฯ

7. วสลสุตฺตํ

เอวํ เม สุตํ – เอกํ สมยํ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ อถ โข ภควา ปุพฺพณฺหสมยํ นิวาเสตฺวา ปตฺตจีวรมาทาย สาวตฺถิํ ปิณฺฑาย ปาวิสิฯ เตน โข ปน สมเยน อคฺคิกภารทฺวาชสฺส พฺราหฺมณสฺส นิเวสเน อคฺคิ ปชฺชลิโต โหติ อาหุติ ปคฺคหิตาฯ อถ โข ภควา สาวตฺถิยํ สปทานํ ปิณฺฑาย จรมาโน เยน อคฺคิกภารทฺวาชสฺส พฺราหฺมณสฺส นิเวสนํ เตนุปสงฺกมิฯ

อทฺทสา โข อคฺคิกภารทฺวาโช พฺราหฺมโณ ภควนฺตํ ทูรโตว อาคจฺฉนฺตํฯ ทิสฺวาน ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘ตตฺเรว [อตฺเรว (สฺยา. ก.)], มุณฺฑก; ตตฺเรว, สมณก; ตตฺเรว, วสลก ติฏฺฐาหี’’ติฯ

เอวํ วุตฺเต, ภควา อคฺคิกภารทฺวาชํ พฺราหฺมณํ เอตทโวจ – ‘‘ชานาสิ ปน ตฺวํ, พฺราหฺมณ, วสลํ วา วสลกรเณ วา ธมฺเม’’ติ? ‘‘น ขฺวาหํ, โภ โคตม, ชานามิ วสลํ วา วสลกรเณ วา ธมฺเม; สาธุ เม ภวํ โคตโม ตถา ธมฺมํ เทเสตุ, ยถาหํ ชาเนยฺยํ วสลํ วา วสลกรเณ วา ธมฺเม’’ติฯ ‘‘เตน หิ, พฺราหฺมณ, สุณาหิ, สาธุกํ มนสิ กโรหิ; ภาสิสฺสามี’’ติฯ ‘‘เอวํ, โภ’’ติ โข อคฺคิกภารทฺวาโช พฺราหฺมโณ ภควโต ปจฺจสฺโสสิฯ ภควา เอตทโวจ –

[116]