อถ โข กสิภารทฺวาโช พฺราหฺมโณ สํวิคฺโค โลมหฏฺฐชาโต เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควโต ปาเทสุ สิรสา นิปติตฺวา ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘อภิกฺกนฺตํ, โภ โคตม, อภิกฺกนฺตํ , โภ โคตม! เสยฺยถาปิ, โภ โคตม, นิกฺกุชฺชิตํ วา อุกฺกุชฺเชยฺย, ปฏิจฺฉนฺนํ วา วิวเรยฺย, มูฬฺหสฺส วา มคฺคํ อาจิกฺเขยฺย, อนฺธกาเร วา เตลปชฺโชตํ ธาเรยฺย, จกฺขุมนฺโต รูปานิ ทกฺขนฺตีติ [ทกฺขินฺตีติ (สี. สฺยา. กํ. ปี.)]; เอวเมวํ โภตา โคตเมน อเนกปริยาเยน ธมฺโม ปกาสิโตฯ เอสาหํ ภวนฺตํ โคตมํ สรณํ คจฺฉามิ ธมฺมญฺจ ภิกฺขุสงฺฆญฺจ, ลเภยฺยาหํ โภโต โคตมสฺส สนฺติเก ปพฺพชฺชํ, ลเภยฺยํ อุปสมฺปท’’นฺติฯ

อลตฺถ โข กสิภารทฺวาโช พฺราหฺมโณ ภควโต สนฺติเก ปพฺพชฺชํ, อลตฺถ อุปสมฺปทํฯ อจิรูปสมฺปนฺโน โข ปนายสฺมา ภารทฺวาโช เอโก วูปกฏฺโฐ อปฺปมตฺโต อาตาปี ปหิตตฺโต วิหรนฺโต นจิรสฺเสว – ยสฺสตฺถาย กุลปุตฺตา สมฺมเทว อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชนฺติ, ตทนุตฺตรํ – พฺรหฺมจริยปริโยสานํ ทิฏฺเฐว ธมฺเม สยํ อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหาสิฯ ‘‘ขีณา ชาติ, วุสิตํ พฺรหฺมจริยํ, กตํ กรณียํ, นาปรํ อิตฺถตฺตายา’’ติ อพฺภญฺญาสิฯ อญฺญตโร จ [อญฺญตโร จ โข (สี. ปี.), อญฺญตโร โข (สฺยา. กํ. ก.)] ปนายสฺมา ภารทฺวาโช อรหตํ อโหสีติฯ

กสิภารทฺวาชสุตฺตํ จตุตฺถํ นิฏฺฐิตํฯ

5. จุนฺทสุตฺตํ

[83]

‘‘ปุจฺฉามิ มุนิํ ปหูตปญฺญํ, (อิติ จุนฺโท กมฺมารปุตฺโต)

พุทฺธํ ธมฺมสฺสามิํ วีตตณฺหํ;

ทฺวิปทุตฺตมํ [ทิปทุตฺตมํ (สี. สฺยา. กํ. ปี.)] สารถีนํ ปวรํ, กติ โลเก สมณา ตทิงฺฆ พฺรูหิ’’ฯ

[84]

‘‘จตุโร สมณา น ปญฺจมตฺถิ, (จุนฺทาติ ภควา)

เต เต อาวิกโรมิ สกฺขิปุฏฺโฐ;

มคฺคชิโน มคฺคเทสโก จ, มคฺเค ชีวติ โย จ มคฺคทูสี’’ฯ

[85]

‘‘กํ มคฺคชินํ วทนฺติ พุทฺธา, (อิติ จุนฺโท กมฺมารปุตฺโต)

มคฺคกฺขายี กถํ อตุลฺโย โหติ;

มคฺเค ชีวติ เม พฺรูหิ ปุฏฺโฐ, อถ เม อาวิกโรหิ มคฺคทูสิํ’’ [มคฺคทูสี (ก.)]ฯ

[86]

‘‘โย ติณฺณกถํกโถ วิสลฺโล, นิพฺพานาภิรโต อนานุคิทฺโธ;

โลกสฺส สเทวกสฺส เนตา, ตาทิํ มคฺคชินํ วทนฺติ พุทฺธาฯ

[87]

‘‘ปรมํ ปรมนฺติ โยธ ญตฺวา, อกฺขาติ วิภชเต อิเธว ธมฺมํ;

ตํ กงฺขฉิทํ มุนิํ อเนชํ, ทุติยํ ภิกฺขุนมาหุ มคฺคเทสิํฯ

[88]

‘‘โย ธมฺมปเท สุเทสิเต, มคฺเค ชีวติ สญฺญโต สตีมา;

อนวชฺชปทานิ เสวมาโน, ตติยํ ภิกฺขุนมาหุ มคฺคชีวิํฯ

[89]

‘‘ฉทนํ กตฺวาน สุพฺพตานํ, ปกฺขนฺที กุลทูสโก ปคพฺโภ;

มายาวี อสญฺญโต ปลาโป, ปติรูเปน จรํ ส มคฺคทูสีฯ

[90]

‘‘เอเต จ ปฏิวิชฺฌิ โย คหฏฺโฐ, สุตวา อริยสาวโก สปญฺโญ;

สพฺเพ เนตาทิสาติ [สพฺเพ เน ตาทิสาติ (สี. สฺยา. ปี.)] ญตฺวา, อิติ ทิสฺวา น หาเปติ ตสฺส สทฺธา;

กถํ หิ ทุฏฺเฐน อสมฺปทุฏฺฐํ, สุทฺธํ อสุทฺเธน สมํ กเรยฺยา’’ติฯ

จุนฺทสุตฺตํ ปญฺจมํ นิฏฺฐิตํฯ

6. ปราภวสุตฺตํ

เอวํ เม สุตํ – เอกํ สมยํ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ อถ โข อญฺญตรา เทวตา อภิกฺกนฺตาย รตฺติยา อภิกฺกนฺตวณฺณา เกวลกปฺปํ เชตวนํ โอภาเสตฺวา เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ อฏฺฐาสิฯ เอกมนฺตํ ฐิตา โข สา เทวตา ภควนฺตํ คาถาย อชฺฌภาสิ –

[91]

‘‘ปราภวนฺตํ ปุริสํ, มยํ ปุจฺฉาม โคตม [โคตมํ (สี. สฺยา.)];

ภควนฺตํ [ภวนฺตํ (สฺยา. ก.)] ปุฏฺฐุมาคมฺม, กิํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ

[92]

‘‘สุวิชาโน ภวํ โหติ, สุวิชาโน [ทุวิชาโน (สฺยา. ก.)] ปราภโว;

ธมฺมกาโม ภวํ โหติ, ธมฺมเทสฺสี ปราภโว’’ฯ

[93]

‘‘อิติ เหตํ วิชานาม, ปฐโม โส ปราภโว;

ทุติยํ ภควา พฺรูหิ, กิํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ

[94]

‘‘อสนฺตสฺส ปิยา โหนฺติ, สนฺเต น กุรุเต ปิยํ;

อสตํ ธมฺมํ โรเจติ, ตํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ

[95]

‘‘อิติ เหตํ วิชานาม, ทุติโย โส ปราภโว;

ตติยํ ภควา พฺรูหิ, กิํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ

[96]

‘‘นิทฺทาสีลี สภาสีลี, อนุฏฺฐาตา จ โย นโร;

อลโส โกธปญฺญาโณ, ตํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ

[97]

‘‘อิติ เหตํ วิชานาม, ตติโย โส ปราภโว;

จตุตฺถํ ภควา พฺรูหิ, กิํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ

[98]

‘‘โย มาตรํ [โย มาตรํ วา (สี. สฺยา. กํ. ปี.)] ปิตรํ วา, ชิณฺณกํ คตโยพฺพนํ;

ปหุ สนฺโต น ภรติ, ตํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ

[99]

‘‘อิติ เหตํ วิชานาม, จตุตฺโถ โส ปราภโว;

ปญฺจมํ ภควา พฺรูหิ, กิํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ

[100]

‘‘โย พฺราหฺมณํ [โย พฺราหฺมณํ วา (สี. สฺยา. กํ. ปี.)] สมณํ วา, อญฺญํ วาปิ วนิพฺพกํ;

มุสาวาเทน วญฺเจติ, ตํ ปราภวโต มุขํ’’ฯ

[101]