วินิจฺฉเย ฐตฺวา สยํ ปมาย, อุทฺธํ ส [อุทฺทํ โส (สี. สฺยา. ปี.)] โลกสฺมิํ วิวาทเมติ;
หิตฺวาน สพฺพานิ วินิจฺฉยานิ, น เมธคํ กุพฺพติ ชนฺตุ โลเกติฯ
จูฬพฺยูหสุตฺตํ ทฺวาทสมํ นิฏฺฐิตํฯ
13. มหาพฺยูหสุตฺตํ
[901]
เย เกจิเม ทิฏฺฐิปริพฺพสานา, อิทเมว สจฺจนฺติ วิวาทยนฺติ [วิวาทิยนฺติ (สี. ปี.)];
สพฺเพว เต นินฺทมนฺวานยนฺติ, อโถ ปสํสมฺปิ ลภนฺติ ตตฺถฯ
[902]
อปฺปญฺหิ เอตํ น อลํ สมาย, ทุเว วิวาทสฺส ผลานิ พฺรูมิ;
เอตมฺปิ ทิสฺวา น วิวาทเยถ, เขมาภิปสฺสํ อวิวาทภูมิํฯ
[903]
ยา กาจิมา สมฺมุติโย ปุถุชฺชา, สพฺพาว เอตา น อุเปติ วิทฺวา;
อนูปโย โส อุปยํ กิเมยฺย, ทิฏฺเฐ สุเต ขนฺติมกุพฺพมาโนฯ
[904]
สีลุตฺตมา สญฺญเมนาหุ สุทฺธิํ, วตํ สมาทาย อุปฏฺฐิตาเส;
อิเธว สิกฺเขม อถสฺส สุทฺธิํ, ภวูปนีตา กุสลา วทานาฯ
[905]
สเจ จุโต สีลวตโต โหติ, ปเวธตี [ส เวธติ (สี. ปี.)] กมฺม วิราธยิตฺวา;
ปชปฺปตี ปตฺถยตี จ สุทฺธิํ, สตฺถาว หีโน ปวสํ ฆรมฺหาฯ
[906]
สีลพฺพตํ วาปิ ปหาย สพฺพํ, กมฺมญฺจ สาวชฺชนวชฺชเมตํ;
สุทฺธิํ อสุทฺธินฺติ อปตฺถยาโน, วิรโต จเร สนฺติมนุคฺคหายฯ
[907]
ตมูปนิสฺสาย ชิคุจฺฉิตํ วา, อถวาปิ ทิฏฺฐํ ว สุตํ มุตํ วา;
อุทฺธํสรา สุทฺธิมนุตฺถุนนฺติ, อวีตตณฺหาเส ภวาภเวสุฯ
[908]
ปตฺถยมานสฺส หิ ชปฺปิตานิ, ปเวธิตํ วาปิ ปกปฺปิเตสุ;
จุตูปปาโต อิธ ยสฺส นตฺถิ, ส เกน เวเธยฺย กุหิํว ชปฺเป [กุหิญฺจิ ชปฺเป (สี. สฺยา. ก.), กุหิํ ปชปฺเป (ปี.) นิทฺเทโส ปสฺสิตพฺโพ]ฯ
[909]
ยมาหุ ธมฺมํ ปรมนฺติ เอเก, ตเมว หีนนฺติ ปนาหุ อญฺเญ;
สจฺโจ นุ วาโท กตโม อิเมสํ, สพฺเพว หีเม กุสลา วทานาฯ
[910]
สกญฺหิ ธมฺมํ ปริปุณฺณมาหุ, อญฺญสฺส ธมฺมํ ปน หีนมาหุ;
เอวมฺปิ วิคฺคยฺห วิวาทยนฺติ, สกํ สกํ สมฺมุติมาหุ สจฺจํฯ
[911]
ปรสฺส เจ วมฺภยิเตน หีโน, น โกจิ ธมฺเมสุ วิเสสิ อสฺส;
ปุถู หิ อญฺญสฺส วทนฺติ ธมฺมํ, นิหีนโต สมฺหิ ทฬฺหํ วทานาฯ
[912]
สทฺธมฺมปูชาปิ เนสํ ตเถว, ยถา ปสํสนฺติ สกายนานิ;
สพฺเพว วาทา [สพฺเพ ปวาทา (สฺยา.)] ตถิยา [ตถิวา (สพฺพตฺถ)] ภเวยฺยุํ, สุทฺธี หิ เนสํ ปจฺจตฺตเมวฯ
[913]
น พฺราหฺมณสฺส ปรเนยฺยมตฺถิ, ธมฺเมสุ นิจฺเฉยฺย สมุคฺคหีตํ;
ตสฺมา วิวาทานิ อุปาติวตฺโต, น หิ เสฏฺฐโต ปสฺสติ ธมฺมมญฺญํฯ
[914]
ชานามิ ปสฺสามิ ตเถว เอตํ, ทิฏฺฐิยา เอเก ปจฺเจนฺติ สุทฺธิํ;
อทฺทกฺขิ เจ กิญฺหิ ตุมสฺส เตน, อติสิตฺวา อญฺเญน วทนฺติ สุทฺธิํฯ
[915]
ปสฺสํ นโร ทกฺขติ [ทกฺขิติ (สี.)] นามรูปํ, ทิสฺวาน วา ญสฺสติ ตานิเมว;
กามํ พหุํ ปสฺสตุ อปฺปกํ วา, น หิ เตน สุทฺธิํ กุสลา วทนฺติฯ
[916]
นิวิสฺสวาที น หิ สุพฺพินาโย, ปกปฺปิตํ ทิฏฺฐิ ปุเรกฺขราโน;
ยํ นิสฺสิโต ตตฺถ สุภํ วทาโน, สุทฺธิํวโท ตตฺถ ตถทฺทสา โสฯ
[917]
น พฺราหฺมโณ กปฺปมุเปติ สงฺขา [สงฺขํ (สี. สฺยา. ปี.)], น ทิฏฺฐิสารี นปิ ญาณพนฺธุ;
ญตฺวา จ โส สมฺมุติโย [สมฺมติโย (สฺยา.)] ปุถุชฺชา, อุเปกฺขตี อุคฺคหณนฺติ มญฺเญฯ
[918]
วิสฺสชฺช คนฺถานิ มุนีธ โลเก, วิวาทชาเตสุ น วคฺคสารี;
สนฺโต อสนฺเตสุ อุเปกฺขโก โส, อนุคฺคโห อุคฺคหณนฺติ มญฺเญฯ
[919]
ปุพฺพาสเว หิตฺวา นเว อกุพฺพํ, น ฉนฺทคู โนปิ นิวิสฺสวาที;
ส วิปฺปมุตฺโต ทิฏฺฐิคเตหิ ธีโร, น ลิมฺปติ [น ลิปฺปติ (สี. ปี.)] โลเก อนตฺตครหีฯ
[920]
ส สพฺพธมฺเมสุ วิเสนิภูโต, ยํ กิญฺจิ ทิฏฺฐํ ว สุตํ มุตํ วา;
ส ปนฺนภาโร มุนิ วิปฺปมุตฺโต, น กปฺปิโย นูปรโต น ปตฺถิโยติฯ
มหาพฺยูหสุตฺตํ เตรสมํ นิฏฺฐิตํฯ
14. ตุวฏกสุตฺตํ
[921]
‘‘ปุจฺฉามิ ตํ อาทิจฺจพนฺธุ [อาทิจฺจพนฺธุํ (สี. สฺยา.)], วิเวกํ สนฺติปทญฺจ มเหสิ;
กถํ ทิสฺวา นิพฺพาติ ภิกฺขุ, อนุปาทิยาโน โลกสฺมิํ กิญฺจิ’’ฯ
[922]
‘‘มูลํ ปปญฺจสงฺขาย, (อิติ ภควา)
มนฺตา อสฺมีติ สพฺพมุปรุนฺเธ [สพฺพมุปรุทฺเธ (สฺยา. ปี. ก.)];
ยา กาจิ ตณฺหา อชฺฌตฺตํ,
ตาสํ วินยา [วินยาย (?)] สทา สโต สิกฺเขฯ
[923]
‘‘ยํ กิญฺจิ ธมฺมมภิชญฺญา, อชฺฌตฺตํ อถวาปิ พหิทฺธา;
น เตน ถามํ [มานํ (สี. ก.)] กุพฺเพถ, น หิ สา นิพฺพุติ สตํ วุตฺตาฯ
[924]
‘‘เสยฺโย น เตน มญฺเญยฺย, นีเจยฺโย อถวาปิ สริกฺโข;
ผุฏฺโฐ [ปุฏฺโฐ (สี. สฺยา. ก.)] อเนกรูเปหิ, นาตุมานํ วิกปฺปยํ ติฏฺเฐฯ
[925]
‘‘อชฺฌตฺตเมวุปสเม , น อญฺญโต ภิกฺขุ สนฺติเมเสยฺย;
อชฺฌตฺตํ อุปสนฺตสฺส, นตฺถิ อตฺตา กุโต นิรตฺตา วาฯ
[926]