4. จตุกฺกนิปาโต

1. พฺราหฺมณธมฺมยาคสุตฺตํ

[100] วุตฺตญฺเหตํ ภควตา, วุตฺตมรหตาติ เม สุตํ –

‘‘อหมสฺมิ, ภิกฺขเว, พฺราหฺมโณ ยาจโยโค สทา ปยตปาณิ [ปยตปาณี (สี. สฺยา.)] อนฺติมเทหธโร อนุตฺตโร ภิสกฺโก สลฺลกตฺโตฯ ตสฺส เม ตุมฺเห ปุตฺตา โอรสา มุขโต ชาตา ธมฺมชา ธมฺมนิมฺมิตา ธมฺมทายาทา, โน อามิสทายาทาฯ

‘‘ทฺเวมานิ, ภิกฺขเว, ทานานิ – อามิสทานญฺจ ธมฺมทานญฺจฯ เอตทคฺคํ, ภิกฺขเว, อิเมสํ ทฺวินฺนํ ทานานํ ยทิทํ – ธมฺมทานํฯ

‘‘ทฺเวเม, ภิกฺขเว, สํวิภาคา – อามิสสํวิภาโค จ ธมฺมสํวิภาโค จฯ เอตทคฺคํ, ภิกฺขเว, อิเมสํ ทฺวินฺนํ สํวิภาคานํ ยทิทํ – ธมฺมสํวิภาโคฯ

‘‘ทฺเวเม, ภิกฺขเว, อนุคฺคหา – อามิสานุคฺคโห จ ธมฺมานุคฺคโห จฯ เอตทคฺคํ, ภิกฺขเว, อิเมสํ ทฺวินฺนํ อนุคฺคหานํ ยทิทํ – ธมฺมานุคฺคโหฯ

‘‘ทฺเวเม, ภิกฺขเว, ยาคา – อามิสยาโค จ ธมฺมยาโค จฯ เอตทคฺคํ, ภิกฺขเว, อิเมสํ ทฺวินฺนํ ยาคานํ ยทิทํ – ธมฺมยาโค’’ติฯ เอตมตฺถํ ภควา อโวจฯ ตตฺเถตํ อิติ วุจฺจติ –

‘‘โย ธมฺมยาคํ อยชี อมจฺฉรี, ตถาคโต สพฺพภูตานุกมฺปี [สพฺพสตฺตานุกมฺปี (สฺยา.) อฏฺฐกถายมฺปิ];

ตํ ตาทิสํ เทวมนุสฺสเสฏฺฐํ, สตฺตา นมสฺสนฺติ ภวสฺส ปารคุ’’นฺติฯ

อยมฺปิ อตฺโถ วุตฺโต ภควตา, อิติ เม สุตนฺติฯ ปฐมํฯ

2. สุลภสุตฺตํ

[101] วุตฺตญฺเหตํ ภควตา, วุตฺตมรหตาติ เม สุตํ –

‘‘จตฺตาริมานิ, ภิกฺขเว, อปฺปานิ เจว สุลภานิ จ, ตานิ จ อนวชฺชานิฯ กตมานิ จตฺตาริ? ปํสุกูลํ, ภิกฺขเว, จีวรานํ อปฺปญฺจ สุลภญฺจ, ตญฺจ อนวชฺชํฯ

ปิณฺฑิยาโลโป , ภิกฺขเว, โภชนานํ อปฺปญฺจ สุลภญฺจ, ตญฺจ อนวชฺชํฯ รุกฺขมูลํ, ภิกฺขเว , เสนาสนานํ อปฺปญฺจ สุลภญฺจ, ตญฺจ อนวชฺชํฯ ปูติมุตฺตํ, ภิกฺขเว, เภสชฺชานํ อปฺปญฺจ สุลภญฺจ ตญฺจ อนวชฺชํฯ อิมานิ โข, ภิกฺขเว, จตฺตาริ อปฺปานิ เจว สุลภานิ จ, ตานิ จ อนวชฺชานิฯ ยโต โข, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อปฺเปน จ ตุฏฺโฐ โหติ สุลเภน จ (อนวชฺเชน จ) [(…) นตฺถิ สี. ปี. ก. โปตฺถเกสุ จ องฺคุตฺตเร จ], อิมสฺสาหํ อญฺญตรํ สามญฺญงฺคนฺติ วทามี’’ติฯ เอตมตฺถํ ภควา อโวจฯ ตตฺเถตํ อิติ วุจฺจติ –

‘‘อนวชฺเชน ตุฏฺฐสฺส, อปฺเปน สุลเภน จ;

น เสนาสนมารพฺภ, จีวรํ ปานโภชนํ;

วิฆาโต โหติ จิตฺตสฺส, ทิสา นปฺปฏิหญฺญติฯ

‘‘เย จสฺส [เยปสฺส (สฺยา.)] ธมฺมา อกฺขาตา, สามญฺญสฺสานุโลมิกา;

อธิคฺคหิตา ตุฏฺฐสฺส, อปฺปมตฺตสฺส ภิกฺขุโน’’ติ [สิกฺขโตติ (สี. ก.)]ฯ

อยมฺปิ อตฺโถ วุตฺโต ภควตา, อิติ เม สุตนฺติฯ ทุติยํฯ

3. อาสวกฺขยสุตฺตํ

[102] วุตฺตญฺเหตํ ภควตา, วุตฺตมรหตาติ เม สุตํ –

‘‘ชานโตหํ, ภิกฺขเว, ปสฺสโต อาสวานํ ขยํ วทามิ , โน อชานโต โน อปสฺสโตฯ กิญฺจ, ภิกฺขเว, ชานโต, กิํ ปสฺสโต อาสวานํ ขโย โหติ? อิทํ ทุกฺขนฺติ, ภิกฺขเว, ชานโต ปสฺสโต อาสวานํ ขโย โหติฯ อยํ ทุกฺขสมุทโยติ, ภิกฺขเว, ชานโต ปสฺสโต อาสวานํ ขโย โหติฯ อยํ ทุกฺขนิโรโธติ, ภิกฺขเว, ชานโต ปสฺสโต อาสวานํ ขโย โหติฯ อยํ ทุกฺขนิโรธคามินี ปฏิปทาติ, ภิกฺขเว, ชานโต ปสฺสโต อาสวานํ ขโย โหติฯ เอวํ โข , ภิกฺขเว, ชานโต เอวํ ปสฺสโต อาสวานํ ขโย โหตี’’ติฯ เอตมตฺถํ ภควา อโวจฯ ตตฺเถตํ อิติ วุจฺจติ –

‘‘เสขสฺส สิกฺขมานสฺส, อุชุมคฺคานุสาริโน;

ขยสฺมิํ ปฐมํ ญาณํ, ตโต อญฺญา อนนฺตราฯ