‘‘นตฺถญฺโญ เอกธมฺโมปิ, เยเนวํ [เยเนว (สี. ปี. ก.)] นิวุตา ปชา;

สํสรนฺติ อโหรตฺตํ, ยถา โมเหน อาวุตาฯ

‘‘เย จ โมหํ ปหนฺตฺวาน, ตโมขนฺธํ [ตโมกฺขนฺธํ (สี. สฺยา. ปี.)] ปทาลยุํ;

น เต ปุน สํสรนฺติ, เหตุ เตสํ น วิชฺชตี’’ติฯ

อยมฺปิ อตฺโถ วุตฺโต ภควตา, อิติ เม สุตนฺติฯ จตุตฺถํฯ

5. ตณฺหาสํโยชนสุตฺตํ

[15] วุตฺตญฺเหตํ ภควตา, วุตฺตมรหตาติ เม สุตํ –

‘‘นาหํ, ภิกฺขเว, อญฺญํ เอกสํโยชนมฺปิ สมนุปสฺสามิ เยน [เยเนวํ (สฺยา.)] สํโยชเนน สํยุตฺตา สตฺตา ทีฆรตฺตํ สนฺธาวนฺติ สํสรนฺติ ยถยิทํ, ภิกฺขเว, ตณฺหาสํโยชนํ [ตณฺหาสํโยชเนน (?)]ฯ ตณฺหาสํโยชเนน หิ, ภิกฺขเว, สํยุตฺตา สตฺตา ทีฆรตฺตํ สนฺธาวนฺติ สํสรนฺตี’’ติฯ เอตมตฺถํ ภควา อโวจฯ ตตฺเถตํ อิติ วุจฺจติ –

‘‘ตณฺหาทุติโย ปุริโส, ทีฆมทฺธาน สํสรํ;

อิตฺถภาวญฺญถาภาวํ [อิตฺถมฺภาวญฺญถาภาวํ (สฺยา.)], สํสารํ นาติวตฺตติฯ

‘‘เอตมาทีนวํ [เอวมาทีนวํ (สี. ปี. ก.)] ญตฺวา, ตณฺหํ [ตณฺหา (สี. ก.)] ทุกฺขสฺส สมฺภวํ;

วีตตณฺโห อนาทาโน, สโต ภิกฺขุ ปริพฺพเช’’ติฯ

อยมฺปิ อตฺโถ วุตฺโต ภควตา, อิติ เม สุตนฺติฯ ปญฺจมํฯ

6. ปฐมเสขสุตฺตํ

[16] วุตฺตญฺเหตํ ภควตา, วุตฺตมรหตาติ เม สุตํ –

‘‘เสขสฺส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุโน อปฺปตฺตมานสสฺส อนุตฺตรํ โยคกฺเขมํ ปตฺถยมานสฺส วิหรโต อชฺฌตฺติกํ องฺคนฺติ กริตฺวา นาญฺญํ เอกงฺคมฺปิ สมนุปสฺสามิ ยํ เอวํ พหูปการํ ยถยิทํ, ภิกฺขเว, โยนิโส มนสิกาโรฯ

โยนิโส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ มนสิ กโรนฺโต อกุสลํ ปชหติ , กุสลํ ภาเวตี’’ติ ฯ เอตมตฺถํ ภควา อโวจฯ ตตฺเถตํ อิติ วุจฺจติ –

‘‘โยนิโส มนสิกาโร, ธมฺโม เสขสฺส ภิกฺขุโน;

นตฺถญฺโญ เอวํ พหุกาโร, อุตฺตมตฺถสฺส ปตฺติยา;

โยนิโส ปทหํ ภิกฺขุ, ขยํ ทุกฺขสฺส ปาปุเณ’’ติฯ

อยมฺปิ อตฺโถ วุตฺโต ภควตา, อิติ เม สุตนฺติฯ ฉฏฺฐํฯ

7. ทุติยเสขสุตฺตํ

[17] วุตฺตญฺเหตํ ภควตา, วุตฺตมรหตาติ เม สุตํ –

‘‘เสขสฺส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุโน อปฺปตฺตมานสสฺส อนุตฺตรํ โยคกฺเขมํ ปตฺถยมานสฺส วิหรโต พาหิรํ องฺคนฺติ กริตฺวา นาญฺญํ เอกงฺคมฺปิ สมนุปสฺสามิ ยํ เอวํ พหูปการํ ยถยิทํ, ภิกฺขเว, กลฺยาณมิตฺตตาฯ กลฺยาณมิตฺโต, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อกุสลํ ปชหติ, กุสลํ ภาเวตี’’ติฯ เอตมตฺถํ ภควา อโวจฯ ตตฺเถตํ อิติ วุจฺจติ –

‘‘กลฺยาณมิตฺโต โย ภิกฺขุ, สปฺปติสฺโส สคารโว;

กรํ มิตฺตานํ วจนํ, สมฺปชาโน ปติสฺสโต;

ปาปุเณ อนุปุพฺเพน, สพฺพสํโยชนกฺขย’’นฺติฯ

อยมฺปิ อตฺโถ วุตฺโต ภควตา, อิติ เม สุตนฺติฯ สตฺตมํฯ

8. สงฺฆเภทสุตฺตํ

[18] วุตฺตญฺเหตํ ภควตา, วุตฺตมรหตาติ เม สุตํ –

‘‘เอกธมฺโม, ภิกฺขเว, โลเก อุปฺปชฺชมาโน อุปฺปชฺชติ พหุชนาหิตาย พหุชนาสุขาย พหุโน ชนสฺส อนตฺถาย อหิตาย ทุกฺขาย เทวมนุสฺสานํฯ กตโม เอกธมฺโม? สงฺฆเภโทฯ สงฺเฆ โข ปน, ภิกฺขเว, ภินฺเน อญฺญมญฺญํ ภณฺฑนานิ เจว โหนฺติ, อญฺญมญฺญํ ปริภาสา จ โหนฺติ , อญฺญมญฺญํ ปริกฺเขปา จ โหนฺติ, อญฺญมญฺญํ ปริจฺจชนา จ โหนฺติฯ ตตฺถ อปฺปสนฺนา เจว นปฺปสีทนฺติ, ปสนฺนานญฺจ เอกจฺจานํ อญฺญถตฺตํ โหตี’’ติฯ เอตมตฺถํ ภควา อโวจฯ ตตฺเถตํ อิติ วุจฺจติ –