กตเมหิ ทฺวีหิ? สํเวชนีเยสุ ฐาเนสุ สํเวชเนน, สํวิคฺคสฺส จ โยนิโส ปธาเนนฯ อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ทฺวีหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ ทิฏฺเฐว ธมฺเม สุขโสมนสฺสพหุโล วิหรติ, โยนิ จสฺส อารทฺธา โหติ อาสวานํ ขยายา’’ติฯ เอตมตฺถํ ภควา อโวจฯ ตตฺเถตํ อิติ วุจฺจติ –

‘‘สํเวชนียฏฺฐาเนสุ [สํเวชนีเยสุ ฐาเนสุ (สฺยา. ปี.)], สํวิชฺเชเถว ปณฺฑิโต;

อาตาปี นิปโก ภิกฺขุ, ปญฺญาย สมเวกฺขิยฯ

‘‘เอวํ วิหารี อาตาปี, สนฺตวุตฺติ อนุทฺธโต;

เจโตสมถมนุยุตฺโต, ขยํ ทุกฺขสฺส ปาปุเณ’’ติฯ

อยมฺปิ อตฺโถ วุตฺโต ภควตา, อิติ เม สุตนฺติฯ ทสมํฯ

ปฐโม วคฺโค นิฏฺฐิโตฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

ทฺเว จ ภิกฺขู ตปนียา, ตปนียา ปรตฺเถหิ;

อาตาปี [ทฺเว ปาทา (ก.), ทฺเว อาตาปี (สี.)] นกุหนา ทฺเว [น กุหนา จ (สพฺพตฺถ)], โสมนสฺเสน เต ทสาติฯ

2. ทุติยวคฺโค

1. วิตกฺกสุตฺตํ

[38] วุตฺตญฺเหตํ ภควตา, วุตฺตมรหตาติ เม สุตํ –

‘‘ตถาคตํ, ภิกฺขเว, อรหนฺตํ สมฺมาสมฺพุทฺธํ ทฺเว วิตกฺกา พหุลํ สมุทาจรนฺติ – เขโม จ วิตกฺโก, ปวิเวโก จ [วิเวโก จ (สฺยา.)]ฯ อพฺยาปชฺฌาราโม [อพฺยาปชฺชาราโม (ก.), อพฺยาพชฺฌาราโม (?)], ภิกฺขเว, ตถาคโต อพฺยาปชฺฌรโตฯ ตเมนํ, ภิกฺขเว, ตถาคตํ อพฺยาปชฺฌารามํ อพฺยาปชฺฌรตํ เอเสว วิตกฺโก พหุลํ สมุทาจรติ – ‘อิมายาหํ อิริยาย น กิญฺจิ พฺยาพาเธมิ ตสํ วา ถาวรํ วา’ติฯ