อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ทฺวีหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ปุคฺคโล ยถาภตํ นิกฺขิตฺโต เอวํ สคฺเค’’ติฯ เอตมตฺถํ ภควา อโวจฯ ตตฺเถตํ อิติ วุจฺจติ –
‘‘ภทฺทเกน จ สีเลน, ภทฺทิกาย จ ทิฏฺฐิยา;
เอเตหิ ทฺวีหิ ธมฺเมหิ, โย สมนฺนาคโต นโร;
กายสฺส เภทา สปฺปญฺโญ, สคฺคํ โส อุปปชฺชตี’’ติฯ
อยมฺปิ อตฺโถ วุตฺโต ภควตา, อิติ เม สุตนฺติฯ ฉฏฺฐํฯ
7. อาตาปีสุตฺตํ
[34] วุตฺตญฺเหตํ ภควตา, วุตฺตมรหตาติ เม สุตํ –
‘‘อนาตาปี, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อโนตฺตาปี [อโนตฺตปฺปี (พหูสุ) อฏฺฐกถา ปสฺสิตพฺพา] อภพฺโพ สมฺโพธาย, อภพฺโพ นิพฺพานาย, อภพฺโพ อนุตฺตรสฺส โยคกฺเขมสฺส อธิคมายฯ อาตาปี จ โข, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ โอตฺตาปี [โอตฺตปฺปี (พหูสุ)] ภพฺโพ สมฺโพธาย, ภพฺโพ นิพฺพานาย, ภพฺโพ อนุตฺตรสฺส โยคกฺเขมสฺส อธิคมายา’’ติฯ เอตมตฺถํ ภควา อโวจ ฯ ตตฺเถตํ อิติ วุจฺจติ –
‘‘อนาตาปี อโนตฺตาปี, กุสีโต หีนวีริโย;
โย ถีนมิทฺธพหุโล, อหิรีโก อนาทโร;
อภพฺโพ ตาทิโส ภิกฺขุ, ผุฏฺฐุํ สมฺโพธิมุตฺตมํฯ
‘‘โย จ สติมา นิปโก ฌายี, อาตาปี โอตฺตาปี จ อปฺปมตฺโต;
สํโยชนํ ชาติชราย เฉตฺวา, อิเธว สมฺโพธิมนุตฺตรํ ผุเส’’ติฯ
อยมฺปิ อตฺโถ วุตฺโต ภควตา, อิติ เม สุตนฺติฯ สตฺตมํฯ
8. ปฐมนกุหนสุตฺตํ
[35] วุตฺตญฺเหตํ ภควตา, วุตฺตมรหตาติ เม สุตํ –
‘‘นยิทํ, ภิกฺขเว, พฺรหฺมจริยํ วุสฺสติ ชนกุหนตฺถํ, น ชนลปนตฺถํ, น ลาภสกฺการสิโลกานิสํสตฺถํ, น ‘อิติ มํ ชโน ชานาตู’ติฯ
อถ โข อิทํ, ภิกฺขเว , พฺรหฺมจริยํ วุสฺสติ สํวรตฺถญฺเจว ปหานตฺถญฺจา’’ติฯ เอตมตฺถํ ภควา อโวจฯ ตตฺเถตํ อิติ วุจฺจติ –
‘‘สํวรตฺถํ ปหานตฺถํ, พฺรหฺมจริยํ อนีติหํ;
อเทสยิ โส ภควา, นิพฺพาโนคธคามินํฯ
‘‘เอส มคฺโค มหตฺเตหิ [มหนฺเตหิ (สี. ก.), มหตฺเถหิ (สฺยา.)], อนุยาโต มเหสิภิ [มเหสิโน (สี. ก.)];
เย เย ตํ ปฏิปชฺชนฺติ, ยถา พุทฺเธน เทสิตํ;
ทุกฺขสฺสนฺตํ กริสฺสนฺติ, สตฺถุสาสนการิโน’’ติฯ
อยมฺปิ อตฺโถ วุตฺโต ภควตา, อิติ เม สุตนฺติฯ อฏฺฐมํฯ
9. ทุติยนกุหนสุตฺตํ
[36] วุตฺตญฺเหตํ ภควตา, วุตฺตมรหตาติ เม สุตํ –
‘‘นยิทํ, ภิกฺขเว, พฺรหฺมจริยํ วุสฺสติ ชนกุหนตฺถํ, น ชนลปนตฺถํ, น ลาภสกฺการสิโลกานิสํสตฺถํ, น ‘อิติ มํ ชโน ชานาตู’ติฯ อถ โข อิทํ, ภิกฺขเว, พฺรหฺมจริยํ วุสฺสติ อภิญฺญตฺถญฺเจว ปริญฺญตฺถญฺจา’’ติฯ เอตมตฺถํ ภควา อโวจฯ ตตฺเถตํ อิติ วุจฺจติ –
‘‘อภิญฺญตฺถํ ปริญฺญตฺถํ, พฺรหฺมจริยํ อนีติหํ;
อเทสยิ โส ภควา, นิพฺพาโนคธคามินํฯ
‘‘เอส มคฺโค มหตฺเตหิ, อนุยาโต มเหสิภิ;
เย เย ตํ ปฏิปชฺชนฺติ, ยถา พุทฺเธน เทสิตํ;
ทุกฺขสฺสนฺตํ กริสฺสนฺติ, สตฺถุสาสนการิโน’’ติฯ
อยมฺปิ อตฺโถ วุตฺโต ภควตา, อิติ เม สุตนฺติฯ นวมํฯ
10. โสมนสฺสสุตฺตํ
[37] วุตฺตญฺเหตํ ภควตา, วุตฺตมรหตาติ เม สุตํ –
‘‘ทฺวีหิ, ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ ทิฏฺเฐว ธมฺเม สุขโสมนสฺสพหุโล วิหรติ, โยนิ จสฺส [โยนิโส (สี. สฺยา. ปี.), โยนิสฺส (ก.)] อารทฺธา โหติ อาสวานํ ขยายฯ