เมนู

จิตฺตํ เมตฺตํ [ฌายี (สี. สฺยา.), ฌายิ (ปี. ก.)] อุโภ อตฺเถ, ปุญฺชํ เวปุลฺลปพฺพตํ;

สมฺปชานมุสาวาโท, ทานญฺจ เมตฺตภาวนา [เมตฺตภาวญฺจ (สี. สฺยา. ปี.), เมตฺตวาจญฺจ (ก.)]

สตฺติมานิ จ [สตฺติมานิธ (สี. ก.)] สุตฺตานิ, ปุริมานิ จ วีสติ;

เอกธมฺเมสุ สุตฺตนฺตา, สตฺตวีสติสงฺคหาติฯ

เอกกนิปาโต นิฏฺฐิโตฯ

2. ทุกนิปาโต

1. ปฐมวคฺโค

1. ทุกฺขวิหารสุตฺตํ

[28] (ทฺเว ธมฺเม อนุกฺกฏิ) [( ) สฺยามโปตฺถเก นตฺถิ] วุตฺตญฺเหตํ ภควตา, วุตฺตมรหตาติ เม สุตํ –

‘‘ทฺวีหิ, ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ ทิฏฺเฐว ธมฺเม ทุกฺขํ วิหรติ สวิฆาตํ สอุปายาสํ สปริฬาหํ; กายสฺส เภทา ปรํ มรณา ทุคฺคติ ปาฏิกงฺขาฯ กตเมหิ ทฺวีหิ? อินฺทฺริเยสุ อคุตฺตทฺวารตาย [อคุตฺตทฺวาโร (อฏฺฐ.)] จ, โภชเน อมตฺตญฺญุตาย [อมตฺตญฺญู (อฏฺฐ.)] จฯ อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ทฺวีหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ ทิฏฺเฐว ธมฺเม ทุกฺขํ วิหรติ สวิธาตํ สอุปายาสํ สปริฬาหํ; กายสฺส เภทา ปรํ มรณา ทุคฺคติ ปาฏิกงฺขา’’ติฯ เอตมตฺถํ ภควา อโวจฯ ตตฺเถตํ อิติ วุจฺจติ –

‘‘จกฺขุ โสตญฺจ ฆานญฺจ, ชิวฺหา กาโย ตถา มโน;

เอตานิ ยสฺส ทฺวารานิ, อคุตฺตานิธ [อคุตฺตานิ จ (สฺยา.)] ภิกฺขุโนฯ

‘‘โภชนมฺหิ อมตฺตญฺญู, อินฺทฺริเยสุ อสํวุโต;

กายทุกฺขํ เจโตทุกฺขํ, ทุกฺขํ โส อธิคจฺฉติฯ

‘‘ฑยฺหมาเนน กาเยน, ฑยฺหมาเนน เจตสา;

ทิวา วา ยทิ วา รตฺติํ, ทุกฺขํ วิหรติ ตาทิโส’’ติฯ

อยมฺปิ อตฺโถ วุตฺโต ภควตา, อิติ เม สุตนฺติฯ ปฐมํฯ

2. สุขวิหารสุตฺตํ

[29] วุตฺตญฺเหตํ ภควตา, วุตฺตมรหตาติ เม สุตํ –